تاریخ انتشار : یکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۲۲:۲۵

شهروندان:
لایحه جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط با آن، اخیرا در دولت تصویب شده است. کامبیز نوروزی، حقوقدان و استاد دانشگاه معتقد است مساله حمایت از حقوق مولفان و پدیدآورندگان هنری – فکری و ادبی، حقوقی و قانونی نیست بلکه مساله عمده عدم اعتنای پدیدآورندگان برای پیگیری از حق شان است.

گفت وگوی کوتاه با این حقوقدان را می خوانید:

• لایحه حمایت از حقوق پدیدآورندگان در دولت تصویب شده است، تحلیل شما درباره حمایت از حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی- هنری چیست؟

در بحث حقوق پدیدآورندگان، آثار فکری – هنری مساله، مشکل قانون نداریم. به اعتقاد من همان قانون مصوب سال ۱۳۴۸، قانون مناسبی برای حمایت از حقوق پدیدآورندگان آثار هنری – فکری است و البته به دلیل شکل گیری تکنولوژی های جدیدی در عرضه محصولات فرهنگی و هنری شکل گرفته، نیاز به یک اصلاحاتی دارد و ضرورت دارد در بخش هایی به روز شود. بنابراین به اعتقاد من مشکل از ضعف های قانونی نیست، بلکه در حوزه اجرای رعایت حقوق پدیدآورندگان با مشکل روبه رو است. مهم ترین مساله در این حوزه خود هنرمندان و نویسندگان هستند که پیگیر حقوق شان نیستند.

• به اعتقاد شما در این حوزه هیچ خلاحقوقی و قانونی و مانع حقوقی نیست؟

خیر، نیاز به تدوین لایحه جدید نبود و با اصلاح آن می شد مبنای عمل برای حمایت از حقوق پدیدآورندگان قرار گیرد. متاسفانه پدیدآورندگان به فکر دفاع از حق شان نیستند و جایی که اثری از آنها مورد دستبرد قرار گیرد یا حقی از آنها با استفاده غیر قانونی اثر شان اعم از عکس، موسیقی یا بخش هایی از یک رمان پیگیر نیستند، در حالی که باید با مراجعه به مراجع ذی صلاح قضایی از حقوق مادی و معنوی شان دفاع کنند. طی دادخواستی بخواهند با افراد متخلف برخورد کنند. این مشکل جدی است که در این چهل و چند سال با آن روبه رو هستیم و پدیدآورندگان برای استیفای حقوق مادی و معنوی شان اقدامی نکرده اند. در تمام مباحثی هم که در نقد وضعیت حمایت از حقوق پدیدآورندگان آثار هنری و فرهنگی سخن به میان آمده است اصلابه این موضوع توجه نشده است. بی اغراق می گویم در سی و چند سال گذشته معدود پرونده هایی در این حوزه در دستگاه های قضایی شکل گرفته است و تعداد آنها به ۳۰ پرونده هم نمی رسد، در حالی که خیلی بیشتر از اینها شاهد تضییع حقوق مولفان و پدیدآورندگان بوده ایم. طبیعی است وقتی صاحب اثر از حقوقش دفاع نمی کند انگیزه سوءاستفاده کردن از این دست آثار هم گسترش پیدا می کند.

• به اعتقاد شما عدم اطلاع هنرمندان و نویسندگان از جزییات مسائل حقوقی در این زمینه دلیل دیگری در تضییع حقوق پدیدآورندگان نیست؟

اصلاقرار نیست پدیدآورندگان، حقوقدان باشند تا پیگیر حقوق تضییع شده شان باشند. خیر این تلقی اشتباه است. ببینند وقتی ماشین شما را سرقت می کنند بلافاصله به کلانتری مراجعه می کنید و اعلام سرقت و پرونده آن تشکیل می شود. درباره آثار پدید آمده هنری – فکری هم همین طور است. از این رو می بینید که مساله حمایت از آثار نویسندگان، یک مساله حقوقی نیست بلکه مساله معطوف به جامعه شناسی اقتصاد فرهنگ و هنر است.