«حسن رشدیه» پایه گذار آموزش و پرورش نو در ایران
حسن رشدیه پایه گذار آموزش و پرورش نو در ایران است. او در سال ۱۲۲۹ در محله چرنداب تبریز به دنیا آمد. پدرش حاج میرزا مهدی تبریزی از روحانیان خوشنام تبریز بود.
پس از رسیدن به سن رشد، حسن را به مکتبخانه فرستادند. شیخ مکتبدار بیسواد و خشن بود، بر شاگردان خود سخت میگرفت و آنها را آزار میداد.
رشدیه که میدید هم شاگردان درس را یاد نمیگیرند و هم شیخ نمیتواند به آنها بیاموزد، هر روز صبح زودتر به مکتبخانه میآمد و درس را به شاگردان یاد میداد.
رشدیه پس از آموختن احکام و عربی و ادبیات، تصمیم گرفت برای ادامه آموزش به نجف برود، اما با خواندن مقالهای در روزنامه «ثریا» که شمار ایرانیان با سواد را از هرهزار نفر، ده نفر ذکر کرده بود، از سفر به نجف چشم پوشید.
وی در سال ۱۲۶۶ تا ۱۲۶۷ نخستین مدرسه ابتدایی عمومی را در محله ششگلان تبریز باز کرد. اما این مدرسه و پنج مدرسه دیگر که او در تبریز ومشهد بنیاد نهاد، با کارشکنیها ودسیسههای تاریکاندیشان و کهنهپرستان سرانجام بسته شدند.
رشدیه از پای ننشست و با فروش مزرعه خود و با اجازه علمای نجف مسجد شیخ الاسلام تبریز را به مدرسه تبدیل کرد.
وی در کلاسها میز و نیمکت و تخته سیاه گذاشت و در میان کلاسها وقتی را برای تفریح شاگردان در نظر گرفت.
از رشدیه، ۲۷ جلد کتاب به جا مانده است که از میان آنها میتوان به«نهایه التعلیم»و «هدایت التعلیم فی اصول تدریس بدایه التعلیم» اشاره کرد.