نمک هامون شوری ندارد/ سایه سنگین ناامیدی و بی‌تدبیری بر سیستان
شهروندان:
خشکسالی‌های مستمر دهه گذشته در سیستان، بیکاری طیف وسیعی از کشاورزان و صیادان، آمار رو به رشد بیماران مبتلا به سل و بی‌رونقی بازارچه‌های مرزی و سیل مهاجرت مردم سیستان به حاشیه شهرهای بزرگتر همچون زاهدان از جمله مشکلاتی است که حیات در سیستان را با بحران جدی روبرو کرده است.
به گزارش مهر، با وجود اینکه از سال گذشته به دستور استاندار سیستان و بلوچستان ستاد بحران سیستان و کارگروه ویژه تالاب هامون برای مرهم گذاشتن بر زخم های عمیق مردم سیستان به طور ویژه تشکیل شد و رسانه‌ها نیز با موجی از گزارش‌ها پژواک آلام مردم این منطقه را منعکس کردند اما به گفته نمایندگان مردم سایه سنگین ناامیدی و بی تدبیری بر سیستان هر روز گسترده می‌شود.
تولیدکنندگان و صاحبان انبار غله ایران که تا قبل از خشکسالی از محل زکات گندمشان بسیاری از محرومان کشور را نان می‌دادند اما متاسفانه نانی در سفره هایشان یافت نمی شود و تنها راه سد جوع بسیاری از آنها به پرداخت یارانه ها گره خورده است.
خشکسالی موجب شده تا خانواده‌هایی که دستشان به دهنشان می‌رسد یا قدرت کار دارند به حاشیه شهرهای دیگر کشور بگریزند اما عده‌ای که توان مالی نداشته و دست و پایی برای فرار ندارند در انتظار گشایشی از طرف دولت برای سیر کردن شکم خود هستند.
الصاق برگه‌های دست نویس متعدد بر در خانه‌‌های شهری و روستایی که نوشته شده این خانه با تمام وسایلش نصف قیمت به فروش می‌رسد خود گواهی برای شرایط و وضعیت بحرانی این مردم دارد.
هفته گذشته در میان این برگه هایی که چوب حراج بر زندگی مردم سیستان زده است آگهی خانواده ای که حاضر شده بود فرزندش را در ازای اجاره یک خانه به فروش بگذارد بسیاری از مردم استان را متعجب و متاثر کرد.
فشار اقتصادی به گونه ای روستائیان را در این منطقه در تنگنا قرار داده است که کودکان نیز برای تهیه لقمه نانی راه خیابان و کار در ساختمان ها و منازل را در پیش گرفته اند و برخی از خانواده های روستایی به ویژه در مناطق مرزی کودکان ۸ ساله خود را به ازای دریافت روزانه ۵۰۰ الی یک هزار تومان به کار می گمارند.
نمک هامون شوری ندارد
مردم سیستان که برای آشتی طبیعت در این مدت از هیچ کاری مضایقه نکرده اند حتی تفنگ های خود را در حاشیه هامون شکستند و ساعت های بی شمار نماز باران خواندند و سفره محبت برای مسئولان پهن کردند و حالا دیگر کاری از دستشان برنمی آید.
ساحل نشینان هامون که چشمانشان به امید و تدبیر دولت بود با آمدن دکتر ابتکار به منطقه سیستان با خوراندن نان و نمک به وی و لقب دادن “بانوی سیستان” سعی کردند تا وی را نمک گیر کنند و نظر این بانو را برای نجات فرزندش به نام هامون جلب کنند اما حال که می بینند مسئولان محیط زیست دلشان برای ارومیه بیشتر می‌تپد می‌گویند نمک دریاچه هامون شوری ندارد.
وعده هایی که تحقق نیافت
استاندار سیستان و بلوچستان که به کرات در شورای برنامه‌ریزی و ستاد بحران استان بر تهیه بسته حمایتی به منظور کمک به معیشت مردم سیستان به عنوان برنامه کوتاه مدت خود پیش از این قول مساعد داده بود متاسفانه موفق به تهیه این بسته نشد و حمایت از مردم سیستان در تامین معیشت در حد جلسات برگزار شده به دست فراموشی سپرده شد.
علی اوسط هاشمی که در قریب به اکثر جلسات مدیران سازمان محیط زیست، منابع طبیعی و ستاد بحران را به تامین و ایجاد هوای پاک برای تنفس مردم مامور کرده بود در آخرین تصمیم خود در تابستان امسال دستور خرید و توزیع چندین تریلی پوشال برای مرهم گذاشتن بر دل مردم سیستان را صادر کرد که به دلایل نامعلوم این تصمیم نیز تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است.
تابستان امسال با رسیدن درجه دما به ۴۸ درجه سانتی‌گراد و محرومیت مردم سیستان از کولر های آبی به دلیل شدت طوفان‌های منطقه استاندار را بر آن داشت تا طرح موضوع کاهش تعرفه های برق مردم این خطه برای استفاده از کولرهای گازی را مطرح کند.
به رغم اینکه این تصمیم با پیشنهاد استاندار و با حمایت قاطع نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی همراه بود اما با سرد شدن هوا و رسیدن به فصل پائیز مسئولان نیز قول هایشان ریزش کرد و در پیگیری این موضوع سرد شدند.
از آنجاکه بیش از ۸۰ درصد جمعیت سیستان را کشاورزان و همچنین بخش زیادی از صیادان تشکیل می‌دهند و خشکسالی‌ها موجب از دست دادن مشاغل آنها و حتی کسادی بازار زابل شده است لذا برخورداری از معافیت های مالیاتی به عنوان راه حل دیگری برای مرهم بر زخم های مردم سیستان توسط استاندار در دستور کار قرار گرفت اما متاسفانه این تصمیم استاندار و نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز راه به جایی نبرد.
محاصره روستاها بر اثر حرکت شن‌های روان، بیکاری و فقر و سخت شدن تنفس در هوایی که ۲۰ برابر حد استاندارد گرد و غبار در خود جای داده است موجب شد تا بسیاری از روستاها به ویژه در نواحی مرزی از سکنه خالی شود و لذا تصمیم مسئولان به واسطه جلوگیری از مهاجرت مردم توسط نیروهای انتظامی در پاسگاه‌های میانه راه نیز افاقه نکرد و بسیاری از مردم وسایل خود را در سیستان جای گذاشتند و با دستان خالی به مرکز کشور به ویژه استان گلستان گریختند.
هاشمی تعیین بسته ویژه حمایتی در راستای تامین معیشت مردم آسیب دیده از خشکسالی و توفان را در کوتاه مدت از جمله اقدامات دولت تدبیر و امید عنوان کرد و با وجود اینکه در برنامه ثریا و از رسانه ملی براین تصمیم مصرانه قول همکاری داد اما با گذشت یک سال تهیه این بسته حمایتی کارکرد خود را در کوتاه مدت به وعده های دراز مدت داد و فراموش شد.
امیدهایی که نان نمی‌شود
با وجود اینکه بسیاری از مردم سیستان به ویژه روستائیان در تامین حداقل نیازهای خود گرفتار هستند اما مسئولان استان با امیدهایی همچون انتقال خطوط گاز، راه آهن چابهار، طرح آبرسانی به مزارع، پتروشیمی و صنایع فولاد و امیدهایی با بازه زمانی ۵ ساله سعی در تسکین و ترمیم زخم‌های بر جای مانده از محرومیت گذشته دارند.
طرح آبرسانی به مزارع سیستان که دولت مقرر شده است تا ظرف مدت ۴ سال و به میزان ۴۶ هزار هکتار در منطقه سیستان به اجرا برساند هر چند که به گفته استاندار سیستان و بلوچستان سه ساله به سرانجام می رسد اما نتوانسته مردم سیستان و کشاورزان را به دلیل سابقه کمرنگی که این طرح در گذشته داشته است امیدوار کند.
طرح آبرسانی به مزارع سیستان که در سال ۱۳۸۰ از طرف مرکز تحقیقات کشاورزی ارایه شده است با فراز و نشیب‌های فراوان و بی‌مهری های زیادی روبرو بوده است و لذا این سابقه نامطلوب مانع زوق زدگی و امیدواری مردم از ابرسانی توسط دولت جدید شده است.
طرح انتقال آب به مزارع سیستان از طریق لوله کشی نخستین بار در دولت نهم مطرح شد و به عنوان هدیه این دولت به مردم سیستان لقب گرفت.
سابقه پیشنهاد این طرح توسط متخصصان سیستانی به ۱۵ سال قبل بر می‌گردد و این طرح در دولت دهم و با همت نمایندگان وقت سیستان به ویژه دکتر کیخا با تجهیز یک هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی در سفر دوم رییس جمهور دولت نهم با تصویب بودجه مستقل به مرجله اجرا در آمد.
با وجود اینکه طرح آبرسانی توسط لوله به مزارع سیستان تا کنون بهره ای در بر نداشته است اما به عنوان یکی از مهمترین مصوبات دولت یازدهم در فروردین ماه سال جاری به میزان ۴۶ هزار هکتار باری دیگر از طرف دکتر روحانی به مردم سیستان نوید داده شد.
مردم سیستان هر چند ازافزایش میزان متراژ این طرح توسط دکتر روحانی خوشحال شدند اما سابقه طرح قبلی که هنوز برای کشاورزان بلااستفاده مانده است خاطره خوشایندی در ذهنشان تداعی نمی کند.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در همین رابطه در گفتگو با مهر می گوید: آبرسانی به مزارع استان از طریق لوله کشی و از چاه نیمه ها به منظور جلوگیری از هدر رفت آب پروژه بسیار منطقی و کارآمدی است اما این طرح در طی سالیان گذشته بلا استفاده مانده است.
حلیمه عالی در گفتگو با مهر اظهار داشت: بیش از یک هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی سیستان در دولت گذشته لوله کشی شد اما با وجود اینکه این طرح به اتمام رسیده است اما قابل بهره برداری نیست.
وی افزود: متاسفانه خط اتصال این شبکه به چاه نیمه‌ها به طول ۴ و نیم کیلومترکه قرار بود با اعتبار ۱۲ میلیارد تومان اجرا شود هنوز بر روی زمین مانده است و وزارت نیرو در راستا به تعهدات خود عمل نکرده است.
مادر هامون قدمی برای فرزندش بر نداشت
امین‌الله سرابندی یکی از محققان و نویسندگان پیشکسوت سیستانی که با ارسال نامه ای خطاب به استاندار از بی توجهی به سیستان و هامون ابراز نارضایتی کرده است می‌گوید: اینجا دیگر سیستان نیست شهر سنگستان است که با ۵۰ درجه گرما انسان‌ها در خاک می لولند.
وی بیان داشت: اگر نگاهی به اطرافت بنگری آدمیانی را می بینی که در خاک غوطه ورند و ماسک بر دهان و بینی دارند تا شاید بتوانند نفسی بکشند و چونان اشباح این طرف و آن طرف می لولند و گاهی هم بر در خانه نشسته و از تو می پرسند خریدار خانه نیستی؟چون می خواهند از سرزمین آبا و اجدادی بگریزند.
وی افزود: اینجا سرزمینی است که رتبه یک جهان از بیماری سل دارد آنهم در قرن بیست و یکم و مسئولان به جای گریه با شعف اعلام می کنند اولین کلینیک مجهز مبارزه با سل را امسال افتتاح می کنند و ایا باید با شنیدن این خبر باید خوشحال شد!؟
وی ادامه داد: دولت با شعار تدبیر و امید آمد تا با تدبیر این سرزمین مسلول‌زده را درمان کند و با ایجاد کارخانه، اعتیاد، بیکاری و شرارت را از فرهنگ جامعه بزداید و ۱۰۰هزار آواره ساحل نشینان دریاچه را برگرداند.
وی افزود: ما به سرکار خانم ابتکار مادر هامون لقب دادیم، پیشوازش کردیم اما می دانید این مادر برایمان چه کرد؟
وی ادامه داد: ایشان به جای اینکه عنوان مادری هامون را حفظ کند برای دریاچه بی علف و شور دریاچه ارومیه بودجه های میلیاردی تصویب کرد که حتی یک ساحل نشین ندارد اما برای فرزندش دریاچه هامون حتی یک قوطی شیر خشک از داروخانه نخرید تا گرسنگی بچه اش را درمان کند.
طرح هایی که بر روی زمین مانده است
حلیمه عالی نماینده مردم سیستان در این راستا می گوید: دولت باید طرح جامع آبیاری مزارع کشاورزی که آخرین نقطه امید مردم سیستان است باید با مدیریت شخص وزیر پیگیری کند تا مردم سیستان تاوان عدم اجرای صحیح این طرح را ندهند.
وی بیان داشت: نظام جمهوری اسلامی اعتبارات زیادی را برای اجرای طرح‌های مختلف در سیستان هزینه کرده است که متاسفانه به دلیل سوءمدیریت‌ها و انحرافات زیاد دستگاه‌های اجرایی مربوطه به صورت ابتر باقی مانده است که از جمله آنها می‌توان به شهرک‌های صنعتی و طرح ۳ هزار هکتاری اشاره کرد.
وی افزود: طرح ۳ هزار هکتاری بعد از ۵ سال از اجرای آن هنوز به بهره‌برداری نرسیده است و طرح انتقال دام سنگین داخل شهر به دهکده گاوداری‌ها که از یک دهه قبل با صرف صدها میلیارد اجرا شده است به دلیل محل نامناسب آن و عدم تبادل نظر با کارشناسان محلی و ذی‌نفعان به رغم افزایش بیماری‌های انسان و دام همچنان بلااستفاده مانده است.
وی در گفتگو با مهر ابراز داشت: اجرای طرح جامع آبیاری مزارع کشاورزی سیستان که با عنایت ویژه رهبری و پیگیری رئیس جمهور در ابتدای سال نویدش به مردم داده شد و مقرر گردید طی ۳ سال اجرا شود با شناختی که مردم سیستان از متولیان اجرای آن دارند اجرای آن طی ۳۰ سال و با صرف چندین برابر هزینه پیش‌بینی شده نیز محال است.
وی افزود: با توجه به آغاز سال زراعی جدید درخواست لایروبی انهار را داریم و اداره منابع طبیعی باید کانون‌های بحران حرکت شن‌های روان را با مشارکت مردم رفع کنند تا حرکت شن‌های روان خاک را به منطقه روانه نکند.
وی بیان داشت: اعضای هیئت در شورای عالی کنارک اعلام کردند که طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری سیستان را مطالعه و بررسی می‌کنند و لذا باید تا قبل از خالی شدن سیستان از سکنه کارگروهی جهت بررسی موضوع تعیین و اقدامات لازم را به عمل آورند.
عالی به مهر گفت: وزیر صنعت، معدن و تجارت لازم است تا به قول‌هایی که در راستای بازگشایی بازارچه‌های مرزی و همچنین شهرک های های صنعتی داده اند عمل کنند تا گشایشی در تامین معیشت مردم حاصل شود.
۵۰ درصد ساکنان سیستان نیازمند کمک نهادهای حمایتی هستند
نماینده مردم زابل، زهک وهیرمند در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه معضلات زیرساختی و خشکسالی مشکلات اقتصادی و معیشتی بسیاری را برای مردم منطقه به همراه داشته است اظهار داشت: به واسطه خشکسالی اخیر، کمبود آب و قطع جریان رودخانه هیرمند عملا بخش قابل توجهی از مردم کشاورز، دامدار و صیاد منطقه سیستان بیکار شده اند.
سید باقر حسینی در گفتگو با مهر بیان داشت: در حال حاضر نیمی از مردم منطقه سیستان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند و برای دولتمردان ما تحت پوشش قرار گرفتن نیمی از ساکنان یک منطقه وسیع، آمار جالبی نیست و آنها باید تلاش کنند به فکر تأمین معیشت مردم باشند.
وی با اشاره به مشکلات مردم حتی در تأمین هزینه تحصیل فرزندان خود افزود: به عنوان نمونه دانش آموز مستعدی داشتیم که در المپیاد شیمی کشور موفق به کسب رتبه شده بود اما به علت مشکلات مالی قادر به پرداخت هزینه های دانشگاهی خود نبود و قصد ترک تحصیل داشت که با مساعدت وزارت علوم توانست وارد دانشگاه شود از این رو مردم منطقه نیاز به حمایت ویژه وزارتخانه دارند.
وی افزود: شهرستان زابل زمانی رتبه ۶ کشوری در زمینه فعالیت های پژوهشی دانشگاهی را داشت اما الان در رتبه ۱۲۰ کشور قرار دارد.
درآمد مردم به صفر رسیده است
حسینی ابراز داشت: براساس قانون نقاطی که دچار خشکسالی،طوفان و سیل می شوند معاف از مالیات هستند اما متأسفانه نه تنها در این ۱۶ سال خشکسالی استان سیستان و بلوچستان مالیات از کسبه این استان اخذ نشده بلکه نرخ مالیات هم مانند سایر استان‌ها افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اکنون دولت همان نرخ مالیاتی که از شهرهای برخوردار چون شیراز،تهران، اصفهان و مشهد اخذ می کند از کسبه استان سیستان و بلوچستان هم دریافت می کند و لذا اعمال ماده ۱۶۵ قانون مالیات های مستقیم در منطقه سیستان به تصویب نرسیده است.
وی گفت: متاسفانه درآمد مردم به صفر رسیده است و به علت عدم ایجاد اشتغال پایدار بسیاری از مردم این استان درآمدی کسب نمی کنند به همین جهت قدرت خرید مردم بسیار پایین است.
حسینی تاکید کرد: متأسفانه به علت پایین بودن قدرت خرید مردم استان سیستان و بلچستان میزان درآمد کسبه متناسب با میزان پراخت مالیات آن ها نیست که این مهم باعث ضرر مالی آنها شده است.
