ادبیات شهروندمدار و شهر انسانگرا
شهروندان:
آیا قالیباف، شهردار دیگری شده است؟ 6 سال بعد شهروندان پایتخت درباره او چه خواهند گفت؟ رئیس شورای شهر تهران در طیفی قرار داشت که در روز رای اعتماد دوباره به شهردار رایش را در صندوق دیگری ریخت، اما اینک می‌گوید که لحن و ادبیات آقای شهردار تغییر کرده است و اصلاح‌طلبان منتظر تحقق شعارهای جدید در عمل او هستند.
«تهران روی ریل پیشرفت و توسعه» این شعار محمدباقر قالیباف برای رسیدن به پست شهرداری تهران بود. شعاری که به گفته احمد مسجدجامعی بیش از هرچیز جنس سخت‌افزاری داشت و مسئولان را عادت داد تا تهران را با پیشرفت‌های پروژهای عمرانی‌اش بشناسند. تهران سال‌ها از پروژه‌های نرم‌افزاری دور ماند و طعم پیشرفت و توسعه را در قالب افزایش برج و بارو و پل و تونل و بزرگراه چشید.
اما در هشت سالی که شبیه جنگ بود، لذت شهروند بودن در شهری که غم آلودگی هوا و آب نداشته باشد و از فقر شادی رنج نکشد، کمتر احساس شد. دوره جدید مدیریت شهردار تهران باید نشان از تغییرات جدی داشته باشد تا حداقل طیف مخالف او را در شورای شهر راضی نگه دارد. احمد مسجدجامعی در گفت‌وگو با آرمان از خوش‌بینی ناشی از تغییر در لحن آقای شهردار می‌گوید.
- شما اینک رئیس شورای شهری هستید که در ۸ سال گذشته نتوانست به حجم انتقادات شهری ازجمله ساخت و ساز بی‌رویه پاسخ قانع‌کننده‌ای بدهد که بخشی از آن متوجه عملکرد شهردار تهران بود. با انتخاب دوباره آقای قالیباف چه برنامه‌ای دارید که ۶ سال بعد شما هم این‌چنین شهر را تحویل رئیس جدیدش ندهید؟
شخصا معتقدم که ادبیات آقای قالیباف درباره شهر و شهرسازی ادبیات پیشین نیست. این استنباط من است. کلید واژه‌هایی جدید همچون هوای تازه، حال شهر، مهمان‌نوازی و حفظ آرامش در آخرین برنامه ارائه شده وی به شورای شهر بیشتر از گذشته به چشم می‌خورد. مثلا ما در سال‌های قبل هم در شورا بودیم و دیدیم که ویترین شهری عملا سخت‌افزاری بود و پروژه‌های مختلف به عنوان ویترین کار شهری معرفی می‌شد و شهرداری تهران با این شاخص‌ها شناسایی می‌شد و مسئولان این پروژه‌ها را عملکرد می‌دانستند اما حالا بحث‌های جدیدی مطرح می‌شود که با این سابقه از شهردار تهران جدید است. البته تنها طرح کردن این مباحث کافی نیست بلکه این ادبیات باید به نظام برنامه‌ریزی منجر شود و در این برنامه مسئولانی که به این اصول معتقدند باید به حرکت در بیایند چراکه این اصول بسیار مهم‌اند. مسئولان پیشین نه‌اینکه نتواسته یا نخواسته باشند این برنامه‌ها را اجرایی کنند بلکه این نسبت ذهنی و عینی برایشان وجود نداشت. اما این برنامه‌ای که آقای قالیباف در شورا مطرح کردند، حاوی ادبیات توأم با شهر انسانگرا بود. شهری که مجموعه دولت و مجلس و شهرداری آن را می‌سازند. شهری که در آن مساله مشارکت و عدالت جایگاه ویژه‌ای دارد و این بحث‌ها در برنامه جدید مطرح شده است. البته ما انتظار داریم برنامه‌هایی که به اجرا درمی‌آید، بتواند با این مسائل نسبتی برقرار کند. به‌عنوان نمونه ما پیش از این بخشی از نظام اتوبوسرانی را به بخشی غیر از شهرداری یعنی بخش خصوصی واگذار کردیم و درحال حاضر هم به این فکر هستیم که اگر بخواهیم مترو را گسترش بدهیم که در جای خود لازم و ضروری است، باید پای بخش خصوصی را به این موضوع باز کنیم چراکه هم به‌دلیل سرعت، دقت و پایین بودن آلودگی در هوا مفید و موثر است و همچنین به دلیل سلامت ایمنی در شرایطی که روزی سه نفر در تهران به دلیل حوادث رانندگی می‌میرند، بسیار اهمیت دارد. به‌طور طبیعی اگر بخواهیم این سیستم را تقویت کنیم باید منتظر کمک دولت باشیم درحالی که دولت در شرایط فعلی گرفتاری‌های خودش را دارد و در شرایطی که در پرداخت یارانه‌های نقدی به مردم دچار مشکل است باید بتوانیم از ظرفیت بخش غیردولتی و عمومی در سرمایه‌گذاری مترو استفاده کنیم. چراکه خودبهخود کسی که در فضای سرمایه‌گذاری می‌افتد در فضای رقابت قرار می‌گیرد و دستگاه‌های دولتی را مجبور می‌کند که در این فعالیت از خود استمرار معنابخش نشان دهند و از این حالت یکجانبه خارج شوند. یا مثلا در باب سلامت هم این رویکرد وجود دارد و گفت‌وگوی ما با دستگاه‌های اجرایی با جدیت دنبال می‌شود. گزارشی که آقای صفایی، مدیرعامل سازمان میادین و تره‌بار تهران داد نشان می‌دهد که شهرداری تنها از یک قسمت از گردونه سلامت، وارد بحث می‌شود درحالی که این یک گردونه کامل است. ما از آنجایی در بحث قرار می‌گیریم که توزیع‌کننده هستیم اما در جریان تولید و استفاده از انواع و اقسام کودهای شیمیایی نقشی نداریم. اگر بخواهیم در این چرخه قرار بگیریم خودبهخود جایگاهی برای دستگاه‌های اجرایی پیدا می‌شود. ما حتی در واردات کالا هم هیچ نقشی نداریم و درباره ورود برنج‌های آلوده به کشور که پیش از این تکذیب می‌شدند و حالا با تائید مسئولان مواجه شده است هیچ نقشی نداریم یا حتی بحث سرب‌هایی که در مرغ‌ها گزارش شدند. نقش شهرداری باید در این چرخه دیده شود و این همان حلقه شهرداری، دولت و دستگاه‌های اجرایی است که در گذشته مفقود بوده و امیدواریم در دولت جدید این حلقه به هم نزدیک شود. همین امر را در شهرسازی و مسکن هم می‌توان مثال زد. مثلا نسبت دستگاه‌های اجرایی در امر شهرسازی دولت با ما چیست؟ در طول سال‌های گذشته هم که ما در شورای شهر بودیم، ندیدیم که مسئولان مسکن گزارشی بدهند. فقط مدیرعامل آب و فاضلاب گاهی می‌آمد و گزارش می‌داد و دستگاه‌های دیگر حضوری نداشتند. امیدوارم در این دوره ما بتوانیم این کمبودها را جبران کنیم که به مساله تهران از حیث پایتخت بودن هم توجه شود و شهروندان تهران هزینه زندگی در پایتخت را به تنهایی نپردازند و دستگاه‌های دیگر هم مشارکت کنند. درحال حاضر هزینه پایتخت بودن عملا به عهده شهروندان تهرانی است.
- یعنی در این دوره حلقه دولت و شهرداری نزدیک‌تر خواهد شد و چون شما به حلقه مسئولان در دولت نزدیک‌ترید این رایزنی را انجام خواهید داد؟
بله با جدیت این کار را خواهیم کرد و درحال حاضر هم در حال انجام شدن است.
- برای حضور شهردار در هیات دولت هم رایزنی کرده‌اید؟
البته بحث حضور شهردار در هیات دولت مطرح شده و ما این موضوع را پیگیری کردیم اما به قول آقای قالیباف مگر چقدر وقت دارند که یکشنبه‌ها در شورا باشند و همزمان در دولت هم در روزهای یکشنبه و چهارشنبه حضور داشته باشند.
- به نظر می‌رسد حضور شهردار البته برای پیگیری پاسخگویی وزیران در ارتباط با حوزه‌های مربوطه شان ضروری است؟
بله، حتما این پیگیری‌ها انجام می‌شود. از دستگاه‌هایی که با شهرداری ارتباط نزدیک‌تری دارند برای حضور در صحن علنی شورا دعوت خواهیم کرد. مثل مسکن و شهرسازی یا میراث فرهنگی یا دستگاه‌هایی همچون آب و فاضلاب و برق و دستگاه‌هایی از سطوح بالاتر دعوت خواهیم کرد.
- دهها اداره بر اساس طرح جامع مدیریت یکپارچه شهری باید به شهرداری واگذار شوند، در دوره جدید و ارتباط بهتر شهرداری با دولت پیگیری برای انجام این واگذاری‌ها صورت خواهد گرفت؟
این مساله از دو جنبه قابل بحث است اینکه شهرداری آمادگی این پذیرش و واگذاری‌ها را داشته باشد و بخش دیگر این است که آنها آماده واگذاری باشند. البته این واگذاری‌ها در قانون چهارم و پنجم توسعه هم دیده شده است. تا آنجایی که با دستگاه‌های اجرایی صحبت شده آنها بعضا آماده‌اند و علاقه‌مندند که حوزه فعالیت‌هایشان را به صورت محدود واگذار کنند اما باید شرایط واگذاری‌ها را ارزیابی کرد. علاوه بر واگذاری فعالیت‌ها باید اعتبارات و امکانات دستگاه‌ها هم واگذار شود. به دلیل اینکه این موضوع از نوع مذاکرات دوجانبه و شخصی با وزراست، متوجه شده‌ایم که این میل در وزرا وجود دارد. ما از مدت‌ها پیش در بسیاری از موارد همچون تامین انرژی‌های پاک اقدام کرده بودیم و حتی شهرداری سندی را تهیه کرده که در صورت نیاز مجوز برخی تولیدات مثلا برق مورد نیاز خودش را تامین کند. امیدواریم در این زمینه بتوانیم سندهایی را تهیه کنیم و به شورای شهر ارائه کنیم و مسئولان هم از لحاظ سیاستگذاری دستمان را باز بگذارند. البته این موضوع هم حضور سرمایه‌گذاران غیردولتی را می‌طلبد.
- شما می‌گوید لحن و گفتارهای آقای قالیباف تغییر کرده و مشخصا شما این تغییر را احساس کرده‌اید. فکر می‌کنید مردم چگونه این تغییر را خواهند دید؟ آیا آقای قالیباف شهردار جدیدی شده است؟
معتقدم ادبیاتی که در مباحث وی به‌کار گرفته می‌شود، ادبیات شهروندمدار و شهر انسان گراست، کسی که برای شهر اهمیت قائل است. البته طبعا این موضوع در مدیریت اجرایی باید قرار بگیرد. این ادبیات نشان‌دهنده وجود بنیان و برنامه‌ای است که ناشی از اصول و سیاست‌های کلان‌شان است. قرار است برنامه‌های خودشان را در هفته‌های آینده ارائه بدهند.
- پس به آقای قالیباف خوشبین شده‌اید؟
این ادبیات را شخص ایشان به‌کار برده‌اند و فرد دیگری عنوان نکرده است.
منبع: آرمان
