تاریخ انتشار : پنجشنبه ۸ اسفند ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۰۹:۲۱

شهروندان:
در روستای “دالنجان کردیه” شهرستان فاروج فقر و نداری در خانه‌های کاه گلی فرسوده و چهره‌های تکیده اهالی، هزاران قصه پرغصه دارد، آبادی ویرانه‌ای که سست و لرزان بر دامنه کوهی پرشیب چنگ زده اما در واقع هم خود و هم ساکنانش بر هیچ ایستاده‌اند.

به گزارش مهر، از بجنورد که به سمت شرق خراسان شمالی و شهرستان فاروج می‌روی بزرگراه تازه ساخت این مسیر و خودروهای روان و فروشگاه‌های فراوان چنین می نماید که انگار چند سالی است فقر و بدبختی از این سامان رخت بربسته و هر چه هست همه آبادانی است.

اما اگر از همین مسیر راهت را به طرف روستاهای اطراف فاروج کج کنی آشفته سامانی می بینی آن سرش ناپیدا، روستاها و ده کوره هایی که فقر و نداری از سر تا پایشان می ریزد، زمین های کشاورزی که بخل چندین ساله آسمان بر زمین آنها را تشنه و تکیده کرده و مردمانی که عجیب با فقر و بدبختی مانوس شده اند.

صبح پنج شنبه به همراه مدیرکل و مسؤولان کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان شمالی راهی چند روستای محروم شهرستان فاروج می شویم، در مسیری که با مینی‌بوس می‌رویم در ۱۳ کیلومتری شهر فاروج به روستای دالنجان کردیه می رسیم، روستایی با حدود ۸۰ خانوار که در دامنه کوهی پرشیب مستقر شده و خانه های کاه گلی آن از دور به خرابه هایی می ماند که روزگاری مردمی در آن می زیسته اند.

اما نزدیک تر که می‌شویم جنب و جوش مختصری از درون روستا دیده می شود، روستاییانی که با زحمت و مشقت از کوچه های تنگ و پرشیب می گذرند، کوچه هایی که هر آن امکان دارد با ریزش خانه ای کسی را برای همیشه از این زندگانی سخت برهاند؛ اتفاقی که چندی پیش برای دو نفر از اهالی روی داده است.

در حوالی روستا زمین‌ها و باغ‌هایی فرسوده و خشک دیده می‌شود که حکایت از اوضاع نابسامان کشاورزی مردم دارد و در کنار هر خانه نیز چند راس گوسفند و چهارپا نشان از گذران سخت زندگی اهالی از راه کشاورزی و دامداری سنتی می دهد.

روستای دالنجان کردیه با خانه های خراب و فقر پیش رونده مردم اش در کنار مشکلاتی نظیر بیکاری جوانان، عدم امکان ورود وسایل نقلیه به داخل روستا، نداشتن آب بهداشتی و… درد دیگری هم دارد؛ در این ده کوره به دلیل شیب زیاد، امکان ساخت مسکن مناسب و نوسازی منازل حتی با حمایت نهادهای مربوط و خیران وجود ندارد.

مجموعه دردها و مشکلاتی که سبب شده تا مسئولان کمیته امداد خراسان شمالی و خیرانی که برای نجات مردم روستا قدم پیش نهاده اند تنها چاره کار را انتقال روستا از محل فعلی به مکانی مسطح و سپس رفع مشکلات اشتغال و فرهنگی اهالی بیابند.

سفره گسترده فقر …

دالنجان کردیه گر چه از نعمت آب آشامیدنی محروم بوده و مشکل مسکن و بیکاری نیز تقریبا گریبان گیر همه اهالی آن است اما برق و تلفن و مدرسه دارد، این را حبیب الله قربانی، رییس شورای اسلامی روستا می گوید.

او می‌افزاید: باغ ها و زمین های دیم این روستا به دلیل کمبود بارندگی و خشکسالی از بین رفته و اهالی بیکار شده اند. وقتی چرخ کشاورزی و دامداری روستانشینان نچرخید آرام آرام فقر سفره اش را برای آنها پهن کرد، جوانان بیکار برای کارگری راهی تهران شدند و پدر و مادرهای پیر هم روز به روز همراه با خانه های کاه گلی خود فرسودند.

فقری که سبب شده تا بیش از نیمی از خانوارهای این روستا مستمری بگیر و تحت پوشش کمیته امداد قرار گیرند و مابقی آنها هم مشمول حمایت ها و کمک های موردی این نهاد شوند.

آب آشامیدنی اهالی هم که از چشمه ای کوچک در میانه روستا تامین می شود اندک و غیربهداشتی است، چشمه ای با حجم آبی کمتر از یک اینچ که به گفته اهالی عامل اصلی استقرار پدران آنها در این مکان نامناسب بوده، البته گویا در گذشته حجم آب این چشمه بیشتر بوده و اکنون به این حال و روز افتاده است.

در بالادست چشمه مسجد روستا قرار دارد، بنای مخروبه ای که تنها تفاوت آن با دیگر خانه های کاه گلی ده، درب سبز رنگ آن و پارچه سیاهی است که به طرز دلگیری در گوشه بنای فرسوده برافراشته شده، معلوم نیست الان که ماه های عزا نیز گذشته این پارچه مشکی بدون نشان و نوشته اینجا چه می کند، شاید می خواهد سرگذشت تاریک و روزگار سیاه اهالی روستا را در گوش باد ناله کند.

به همراه مسئولان کمیته امداد خراسان شمالی در کوچه‌های روستا راه می‌افتیم، کوچه هایی به غایت باریک و صعب العبور که در آنها دو نفر به سختی از هم می گذرند، در برخی قسمت ها خانه های کنار کوچه ترک‌های بزرگی خورده اند و چنین می نماید که هر لحظه امکان فرو ریختن دارد.

خانه های کاه گلی روستا چنان نااستوار بر روی یکدیگر سوار شده اند که روشن است در صورت وقوع زمین لرزه ای هر چند کوچک، کل روستا به تلی از خاک بدل می شود.

امان الله حسین‌پور، مدیرکل کمیته امداد استان که کمی دیرتر به ما ملحق شده در مورد این روستا می‌گوید: رویکرد این نهاد در مورد روستاهایی نظیر دالنجان که تقریبا همه اهالی آن در فقر و نداری هستند؛ توانمندسازی دسته جمعی است.

او چاره اساسی مشکلات متعدد اهالی این روستا را انتقال دالنجان به فضایی مسطح، ارائه خدمات زیرساختی و سپس اشتغال زایی برای مردم می داند.

حسین پور اظهار می کند که کمیته امداد توان اجرای این طرح را به تنهایی ندارد و باید دستگاه های مرتبط نظیر بنیاد مسکن، آب و فاضلاب و… به همراه خیران به مدد اهالی روستا بشتابند.

سبدهای کالایی که به دالنجان راه نیافتند

همین طور که از کوچه های پرشیب دالنجان می‌گذریم به خانه‌ای می رسیم که تابلوی معروف بنیاد شهید بر سردر منازل شهدا را دارد، رییس شورای روستا می گوید: دالنجان چهار شهید دارد که از این خانه دو پسر شهید شده‌اند.

به گفته قربانی سه پسر دیگر این خانواده برای کارگری به تهران رفته اند و پدر و مادر پیر این دو شهید تنها در گوشه خانه افتاده و اکنون مشکل روانی پیدا کرده اند، این را وقتی می گوید که پدر شهید بزرگوار تا دوربین عکاس ما را می بیند داد می زند و می گوید:”صدای خراسان”، گویا با دیدن ما به یاد برنامه قدیم رادیو خراسان افتاده است.

عجیب آن که در این روستای نیمه ویرانه هم تبلیغات نامزدهای انتخاباتی دیده می شود، بر روی دیواری نوشته‌اند فلانی رای شما افتخار ماست و پایین‌تر از آن هم درشت نوشته اند: استقلال، پرسپولیس و جالب آن که اسم هر دو تیم نیز به رنگ قرمز نوشته شده، شعاری که اگر در جایی دیگر این گونه نقش می‌بست به یقین به همین جا ختم نمی شد.

از رییس شورای روستا می‌پرسم سرگرمی و تفریح کودکان و نوجوانان روستا چیست؟ می گوید: در این روستا هیچ جای بازی برای کودکان و نوجوانان نیست و حتی حیاط مدرسه هم آنقدر کوچک است که امکان ورزش در آن نیست.

به گفته قربانی متاسفانه در این روستا در کنار فقر و بدبختی، اعتیاد هم ریشه دوانیده و تریاک دود غالب این اهالی است اما گویا اینجا سیگار آنچنان طرفدار ندارد.

از او در مورد سبد کالای رایگان دولت می پرسم می گوید: کمتر از ۱۰ خانوار در این روستا سبد کالا دریافت کرده اند و دیگران مشمول نشده‌اند اما مسئولان کمیته امداد که همراه ما هستند معتقدند که سبد کالا به تمام خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد در این روستا تعلق گرفته اما آنها به علت بی سوادی از آن مطلع نیستند.

همان جا از پیرمرد شکسته‌ای که کنار ماست می‌خواهم کارت ملی اش را برایم بیاورد تا از طریق سامانه #۷۹۹* پیگیر وضعیت سبد کالای او شوم، خوشبختانه در بعضی از قسمت های این روستا ایرانسل آنتن می‌دهد؛ کد ملی جعفر حیدری را وارد می‌کنم اما پیغام می‌دهد که سبد کالا به وی تعلق نگرفته اگر چه مددجوی مستمری بگیر کمیته امداد خراسان شمالی نیز هست!

یکی از مسئولان کمیته امداد که همراه ما آمده بود فورا وارد بحث شد و گفت: کارشناس فناوری اطلاعات است و مطمئن است که اشتباها به این پیرمرد مددجوی کمیته امداد، سبد کالا تعلق نگرفته است.

او اظهار کرد که اسامی مددجویانی که به دلایل مختلف از جمله نقص در مدارک شناسایی به آنها سبد کالا تعلق نگرفته برای مرکز ارسال شده و به زودی به آنها هم سبد کالا تعلق می گیرد.

بحث سبد کالا که پیش آمد چند نفر دیگری از اهالی که دور و بر ما بودند هم ناله کردند که سبد کالا نگرفته اند، خانمی حدود ۵۰ ساله اعتراض داشت که به او سبد کالا تعلق گرفته و وی هم سه بار برای دریافت آن به شهر رفته و در صف سبد کالا ایستاده اما هر بار وقتی نوبتش شده به او گفته اند که کارت بانکی او هنوز جواب نمی دهد، صدای اعترض چند نفر دیگر هم بلند می شود اما مسئول کمیته امداد به همه آنها می گوید که به اداره بیایند و او مشکل آنها را رفع می کند!

ساکن خرابه‌های روستا

در همان حین که از کوچه های باریک دالنجان عبور می‌کنیم به پیرمردی بر می خوریم که با وضعیت بسیار ناگوار بهداشتی در گوشه‌ای ایستاده و به ما خیره شده است، می خواهم با او صحبت کنم اول به فارسی اسمش را پرسیدم دیدم هیچ عکس العملی نشان نداد، فورا با زبان کردی کرمانجی که گویش اهالی این روستا است از او حالش را پرسیدم گویا متوجه شد و می خواست جواب بدهد اما سخنانش نامفهوم بود.

از شورای روستا پرسیدم کیست و چرا وضعیتش این گونه است؟ قربانی گفت: این پیرمرد فردی بی‌سرپرست و بی خانه است، قوم و خویشش به اطراف تهران کوچ کرده اند و او نیز در سال چند ماهی را برای تکدی گری به تهران می‌رود و چند ماهی هم در خرابه های این روستا زندگی می کند.

اما نکته جالب این است که این پیرمرد بی سرپرست بدون خانه، تحت پوشش کمیته امداد و یا نهاد حمایتی دیگری نیست، یکی از اهالی روستا که کنار ما حضور دارد می‌گوید: اگر چه این فرد مدارک شناسایی ندارد اما نام و فامیلش مشخص است و فورا او را به طور کامل معرفی می کند.

از رییس کمیته امداد شهرستان فاروج که همراه ماست می پرسم چرا چنین فردی تحت پوشش قرار نگرفته؟ هاشم بهشتی ابتدا می گوید: این فرد سکونت مستقر در روستا ندارد و یکی از شروط کمیته امداد برای تحت پوشش قرار دادن افراد، سکونت حداقل چند ماه در سال در محل است.

با این گفته رییس کمیته امداد شهرستان چند نفر از اهالی اعتراض می‌کنند که رمضانعلی حداقل بیش از نیمی از سال را در روستا گدایی می‌کند، این بار مسئول کمیته امداد می گوید: این فرد را کسی به ما معرفی نکرده وگرنه او را تحت پوشش قرار می دادیم.

هاشمی اظهار می کند: یکی از وظایف شورای روستا این است که این گونه افراد را برای حمایت به کمیته امداد معرفی کند، او از رییس شورای روستا با اعتراض می پرسد که چرا رمضانعلی را به کمیته امداد معرفی نکرده؟، حبیب الله قربانی هم جواب سربالایی می دهد و می گوید: این فرد هیچ گونه مدرک شناسایی ندارد اما سرانجام می پذیرد که کوتاهی کرده است.

به رییس کمیته امداد فاروج می گویم بلاخره برای این گونه افراد نیز راهی برای تحت پوشش قرار گرفتن وجود دارد، وی هم همان جا به همراهان خود دستور داد که مقدمات لازم برای تحت پوشش قرار دادن پیرمرد را فراهم کنند و به ما هم قول داد که او به زودی تحت پوشش کمیته امداد قرار می گیرد.

وضعیت ناگوار این پیرمرد از نظر نظافت و بهداشت من را تازه به یاد استحمام و وضعیت بهداشتی اهالی می اندازد، رییس شورای روستا می گوید که تقریبا هیچ کدام از خانه های فرسوده این روستا اصلا حمام ندارند و مردم هم برای استحمام خود مجبورند در گوشه ای آتشی افروخته و دیگ آب را برای گرم شدن روی آن بگذارند، او برای نمونه مکان استحمام یکی از خانوارهای روستا را به ما نشان می دهد که به غایت کثیف و دودگرفته است.

خیران و مسئولان همت کنند

مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی در راه بازگشت از این روستا برخلاف مسیر رفت که جدای از ما با خودروی بهتری آمده بود؛ سوار مینی بوس نه چندان خوش احوال ما شد، او در مورد اقدامات کمیته امداد برای نجات اهالی و روستای دالنجان کردیه گفت که این نهاد برای رفع ریشه ای مشکلات اهالی توانمندسازی دسته جمعی مردم این روستا را در دستور کار دارد.

به گفته امان‌الله حسین‌پور قرار است این طرح در سه فاز اجرا شود که فاز اول و دوم آن انتقال همه خانواده های این روستا به مکانی مسطح در دو مرحله و فاز سوم هم احداث مدرسه و زیرساخت های مورد نیاز و نیز احداث مجتمع کارگاهی بزرگی برای رفع مشکل اشتغال مردم است.

آن گونه که حسین‌پور می گوید زمین مورد نیاز برای انتقال کامل این روستا در بالادست محل استقرار فعلی مردم جانمایی شده و با پیگیری کمیته امداد استان موسسه خیریه ای در تهران نیز برای نجات دالنجان وارد عمل شده است.

او اضافه می کند: برای احداث منزل و انتقال اهالی روستا به محل جدید در دو فاز اول و دوم حدود سه میلیارد تومان اعتبار لازم است و اگر خیران و دیگر دستگاه های خدمات رسان نظیر بنیاد مسکن، آب و فاضلاب، شرکت برق و … همت کنند می شود تا پایان سال آینده کل این روستا را به خانه های نو و مکان جدید منتقل کرد.

حسین پور اظهار می کند: فاز سوم اجرای این طرح و احداث فضای اشتغال برای اهالی نیز بیش از یک میلیارد تومان اعتبار لازم دارد و اگر فازهای اول و دوم در موعد مقرر اجرا شوند، این مرحله هم در سال ۹۴ اجرا می شود.

او در مورد مشکل آب آشامیدنی اهالی روستا نیز می گوید که چاهی قدیمی در سه کیلومتری بالادست روستای دالنجان با کمک خیران احیا شده اما برای انتقال آب به روستا هنوز حدود ۶۵۰ میلیون تومان اعتبار دیگر نیاز است.

به گفته مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی برای رفع مشکل مسکن و ایجاد فضای اشتغال برای اهالی روستای دالنجان کردیه چهار میلیارد تومان اعتبار نیاز است و تازه دالنجان تنها یکی از روستاهای دارای مشکل حاد در این منطقه است.

حسین پور اضافه می کند: در این منطقه بسیاری از روستاها مشکل مسکن و اشتغال دارند اما در دیگر روستاها نیاز به انتقال کامل نیست و باید به گفته او درجاسازی شود.

مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی از تمام خیران و مسئولان می خواهد که برای نجات اهالی درمانده روستای دالنجان و چند روستای این منطقه نظیر قره جقه کمر همت ببندند.

دالنجان در انتظار بازگشت فرزندان

در راه بازگشت از دالنجان کردیه پیش از آن که به روستای”چری” برسیم در مکانی که ایستگاه حرکت به سمت فاروج است، یادگاری های مختلفی نوشته شده، یکی از آنها نظرم را جلب می کند؛ جوان خوش قریحه ای که احتمالا اهل دالنجان بوده با خطی خوش نوشته” از دالنجان و زیبایی های گذشته آن سهم ما تنها سفر شد؛ اما تو بمان و دامنه هایت را پر از گل کن ما دوباره باز می گردیم …” و من در این اندیشه که آیا فرزندان سفر کرده این روستا بار دیگر زیبایی های دالنجان کردیه را می بینند؟.