آلودگی سفرههای آب زیرزمینی در شهریار
شهروندان:
در چند دهه اخیر، هجوم صنعت به محیط‌زیست در کشور سیر صعودی و فاجعه‌انگیزی به خود گرفته است. با وجود قدمت و سابقه تاریخی در اهمیت و حفظ طبیعت، نقش طبیعت و پاسداشت حرمت آن هم در زمره مسائل بی‌اهمیت قرار گرفته و به‌تبع آن جایگاه ارزشی خود را از دست داده است.
واقعیت موجود بیانگر‌این مسئله است که اراضی کشاورزی و باغات در کشور ما طی چند سال اخیر به شدت در حال تخریب است و‌اینکه غالب‌این اراضی مستعد در نواحی‌ای قرار دارند که معمولاً فضاهای مسکونی در بستر آنها شکل گرفته بر سرعت این تخریب می‌افزاید.
نابودی ۸ هزار هکتار باغ در شهریار
باغات و اراضی کشاورزی شهرستان شهریار نیز مانند دیگر شهرهای کشور از این رویه عقب نمانده است، شاید بتوان گفت پیش‌رو نیز بوده است. خشک شدن ۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغات شهرستان خود گواه این مسئله است. اما آنچه که این شهرستان را نسبت به بسیاری از شهرستان‌های کشور مجزا می‌کند، موقعیت خاص آن است. نام شهریار تداعی کننده وضعیت سرسبز باغات و اراضی کشاورزی است که از دیرباز به عنوان نگین سبز استان تهران و ریه شهر تهران معروف است. در این شهرستان حدود ۴۰هزار هکتار اراضی کشاورزی وجود دارد که از اراضی مرغوب و درجه یک محسوب می‌شوند.
هجوم سوله‌های صنعتی به باغات شهریار
از زمان‌های دور تاکنون عواملی همچون افزایش روز افزون جمعیت، رشد شتابان شهرنشینی و استقرار واحدهای صنعتی در حاشیه شهرها موجب گسترش فضای شهرها شده است و گرایش افراد به سمت فضاهای سبز اطراف شهرها به ویژه اراضی زراعی و باغی و تغییر کاربری آن نیز افزایش یافته که در نتیجه این اراضی برای ساخت اماکن مسکونی و واحدهای صنعتی تخریب شدند. سالانه بخش عمده‌ای از اراضی کشاورزی و باغات در محدوده قانونی شهرداری‌های شهرستان به دلایل مختلفی از جمله ایجاد سوله‌های صنعتی و تالارها از چرخه تولید خارج می‌شوند، در حالی که کشاورزی مهم‌ترین رکن اقتصادی این شهرستان محسوب می‌شود. از این رو توجه به ضرورت‌ها و چالش‌ها در بخش حفظ کاربری اراضی زراعی آن بسیار حائز اهمیت است.
تخریب باغات، مهم ترین معضل زیست محیطی شهریار
مدیر اداره محیط زیست شهرستان شهریار در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره مشکلات زیست محیطی این شهرستان می‌گوید: مهم ترین معضل زیست محیطی شهریار، تخریب باغات و اراضی کشاورزی است، زیرا عمده اراضی این شهرستان را باغات و اراضی کشاورزی تشکیل داده است و به دلیل وجود این باغات بسیاری از مشکلات و معضلات زیست محیطی در این شهرستان وجود ندارد.
عزیز عبدل زاده ادامه می‌دهد: با صنعتی شدن کشور و استان تهران دامنه این فعالیت‌ها با گران شدن زمین و منابع اولیه به شهرستان‌های استان تهران کشیده شد که شهریار نیز از این پدیده بی‌نصیب نبوده است.
وی می افزاید: تغییر کاربری و تخریب باغات به صورت غیرمجاز شدت بیشتری به خود گرفته است. نکته قابل توجه اینجاست که این معضل ناشی از خلع قانونی نیست، چراکه قوانین بسیار کارآمد و محکمی در زمینه حفظ اراضی کشاورزی وجود دارد و این مسئله به دلیل نبود مدیریت صحیح در توالی مدیریت‌های سازمان‌های ذیربط که موجب سوء‌استفاده برخی از افراد سود‌جو شده، است.
شهرداری‌ها، بزرگ ترین عامل تغییر کاربری باغات
کارشناسان جهاد کشاورزی یکی از بزرگ‌ترین عوامل تغییر کاربری را شهرداری‌ها می‌دانند. به اعتقاد آنان شهرداری‌ها در کشور با سلایق مختلفی مدیریت می‌شوند که شاید بتوان گفت مسائل زیست محیطی در اولویت آنان نباشد. از سوی دیگر به دلیل مشکلات مالی و نداشتن درآمد پایدار بسیاری از شهرداری‌ها، اگر بخواهند تنها حقوق پرسنل خود را تامین کنند، نمی‌توانند از عوارض قانونی این کار را انجام دهند و مجبور به صدور مجوزهای غیرقانونی و تغییرکاربری می‌شود.
شهرداری‌ها خواسته یا ناخواسته، بدون در نظر گرفتن عواقب کار خود و تنها برای تامین درآمد و بودجه شهرداری به اراضی کشاورزی و باغات یورش برده‌اند و آنها را نابود می‌کنند. تا زمانی‌که سیاست شهرداری‌ها در تامین بودجه خود تغییر نکند، نمی‌توان کشاورزی این شهرستان را حفظ و متحول کرد.
عبدل‌‌زاده نیز در این باره می‌گوید: متولی حفظ اراضی کشاورزی در هر شهری اداره جهاد کشاورزی است. اما از آنجایی که بسیاری از اراضی کشاورزی این شهرستان در محدوده قانونی یا حریم شهرداری قرار دارند، شهرداری‌ها نیز در این امر دخیل هستند. حفظ و صیانت از اراضی کشاورزی وظیفه همه است و سازمان‌های اجرایی باید با همکاری بیشتر این سرمایه ملی را حفظ کنند. به گفته وی، آنچه که می‌تواند تغییرکاربری اراضی کشاورزی را آهسته کند همکاری و تعامل دستگاه‌های ذیربط و همچنین دستگاه قضایی درباره برخورد جدی با متخلفان از این قانون است.
باغات شهریار برای شهریار
عبدل زاده همچنین پیامدهای تخریب باغات شهریار بر شهر تهران می‌افزاید: در مسائل زیست محیطی منطقه، محله و شهر مطرح نیست، زیرا مسائل زیست محیطی فرامرزی هستند. به عنوان مثال، مطالعات در آمریکا نشان داده که آلایندگی در آمریکا تحت تاثیر صنایع آلاینده چین قرار گرفته است. به همین دلیل باید به مسائل زیست محیطی فرامرزی نگاه کرد.
وی تصریح می کند: به اعتقاد من اینکه از شهریار به عنوان ریه تهران یاد شود، تعبیر نادرستی است. محیط زیست هر منطقه‌ای ابتدا متعلق به آن منطقه است و بعد از آن فرامرزی است. اگر شهرستان شهریار این فرصت را داشت که از این نعمت خدادادی برخوردار شود و باغاتی داشته باشد، این نعمت ابتدا متعلق به این شهرستان است، زیرا آسیب‌های معضلات زیست محیطی ابتدا متوجه مردم منطقه می‌شود.
کاهش و آلودگی سفرههای آب زیرزمینی
این مقام مسئول یادآور می‌شود: با تخریب باغات در واقع میزان ذخیره سفرههای زیرزمینی کم خواهد شد، همچنین تاثیر مستقیمی بر آلودگی هوا می‌گذارد. علاوه بر آن با تغییر کاربری باغات به صنعتی، این واحد صنعتی پسماند تولید می‌کند و این پسماند صنعتی موجب آلودگی خاک و در نتیجه آلودگی منابع آب‌های زیر زمینی نیز خواهد شد.سال‌هاست درشهرهای استان تهران میان متولیان حفظ کاربری اراضی کشاورزی و صاحبان اراضی و باغات کشمکش‌هایی وجود دارد اما هنوز هیچ‌یک نتوانسته‌اند حرف خود را به کرسی نشانده تا یک سیاست واحد اتخاذ کند. چنانچه به این معضل از ابتدا توجه‌ای منطبق با واقعیت از منظر اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی می‌شد، چه‌بسا امروز شاهد این همه نابودی باغات و اراضی کشاورزی در دور و اطراف شهرستان شهریار نبودیم.
نجمه جمشیدی
قانون
