تاریخ انتشار : سه شنبه ۳۱ تیر ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۲۱:۵۹

شهروندان:
در پهنه طبیعت رنجور از خشکسالی، ˈبی بی گلˈ بی تاب و غمگین، بار زندگی رمانتیک کوچ نشینی را که اکنون به خشکی منتهی شده است، برایمان معنا می کند.

بی بی گلˈ که ۷۰ روز خشکسالی و کم آبی را امسال در سیه چادر بی حصارش در ۱۸۵ کیلومتری اصفهان در منطقه ییلاقی ˈگرموکˈ سمیرم تجربه کرده، امروز هم صبحگاهان با پخت نان به استقبال روز رفته است.

از کنار اجاق نان پزی و شعله گرم آتش که برمی خیزد، آفتاب سوزان شده است، به دور دست نگاه می کند، در ته کاسه نگاهش انتظاری احساس می شود، انتظاری که به انتهای جاده خاکی می رسد.

گاه چشمانش چنان به ته جاده خیره می شود که گویی در انتهای آن بدنبال نقطه رهایی و امیدبخشی است.

نگاهم به چشمهای قرمز و خسته بی بی گل دوخته شده است. نان تازه را فقط با چند قطره آب نم می زند و زغال های نیمه جان اجاقش، پایان قصه دیگری از شروع یک روز تازه را برای من شهرنشین تعریف می کند.

بی بی گل در حالت نشسته کارهایش را ادامه می دهد؛ اما وقتی چشمش به خودرو حامل تانکر آب می افتد، قد خمیده کوتاهش را می کشد و ظرفهای خالی از آب را برداشته و به بیرون از چادر می رود.

ˈعلی اصغر ˈ، نوه اش را هم که بر بلندی انتظار می کشد، صدا می زند و کمک می خواهد؛ همسرش که نگران تشنگی دامهایش است، کنار منبع سیمانی آب که برای گوسفندانش تدارک دیده، نشسته و به ته منبع آب خیره شده است.

یکباره همه ناامید از دیدن چهره زلال آب می فهمند که فردا نوبت آبرسانی به آنهاست.

شاید نگاه به زندگی عشایر برای من، تنها به سکوت و خلوت و به زیبایی شب های مهتابی، اجاق های شعله ور، رنگ های گرم در درون سیه چادرهای مزین به گلیم های منقوش به تصویر حیوانات اهلی باشد.

اگر لحظه ای با چشم باز و به دور از احساس وارد زندگی عشایر شوی، می بینی این روزها، کم آبی از زیبایی کوچ نشینی کاسته است.

این روزها زنان عشایر منطقه ییلاقی سمیرم با ۱۰ تا ۱۸ هزار لیتر آب در هفته که هم مصرف خانواده را شامل می شود و هم دام، زندگی می کنند.

آنها که لذت کوچ و کوچ نشینی را زمانی در آب و سرسبزی ییلاق خلاصه می کردند، اکنون می بینند که خشکسالی باعث شده است علف های سرسبز عمر کوتاهی داشته باشند و خشکی علف ها بر عطش دامهایشان بیفزاید.

بی بی گل با دستهای خمیری از خستگی صورتش می کاهد.لباس تیره، گرمای اجاق و آفتاب و کم آبی، معلوم بود که او را کلافه کرده است.

از زندگی اش می پرسم. می گوید: شما فکر می کنید ما انسانیم! این روزها فقط باید ما را تماشا کنید؛ببینید که چگونه فقط تلاش می کنیم، جان خود و دامهایمان را نجات دهیم؛ برای هر تانکر ۱۰ هزار لیتری ۱۵ هزار تومان پول می پردازیم و این میزان آب تنها جوابگوی دو روز از زندگی ما و دامهایمان می شود، آن هم به شرطی که حمام نرویم و از پسمانده آب مصرفی برای نیازهای دیگرمان استفاده کنیم و تازه برخی اوقات مجبوریم از آب دام هم بعنوان آب شرب خود استفاده کنیم.

این تنها بی بی گل نیست که از مشکلات زندگی اش در ییلاق سخن می گفت.

او گفت: تانکر امروز به چادر ˈایران ارزندهˈ می رود، آدرس ایران ارزنده را می پرسیم، همه او را می شناسند.

در مسیر چادرهایی را دیدم که کم آبی را در گرمای تیرماه تجربه می کردند.

ˈناز بانو خدریˈ زن عشایری که مشغول پاک کردن فرش است، می گوید: بی آبی و انتخاب زندگی کوچ نشینی، دیگر معنایی ندارد.

منبع ذخیره آب دامها و مصرفی اش گودالی خاکی است که نایلونی ضخیم ته آن کشیده شده است؛ آب روی نایلون آنقدر مانده که دارد به لجن می رسد.

نازگل می گوید: هر ماه صد هزار تومان تنها برای خرید نایلون هزینه می کنم. تانکری فرسوده را نشان می دهد که تازه خریده است، اما ظاهر تانکر و بوی نامطبوعی که به مشام می رسد داد می زند که همه چیز غیربهداشتی است.

چربی نفت بر روی آب و بوی نامطبوعش حکایت از سختی و فقر دارد. فرزندان نازبانو از آن می نوشند.

ناز بانو می گوید: مشکل آب حتی داشتن یک زندگی ساده را هم از ما گرفته است. کاش نمایندگانی که ما انتخاب می کنیم و به مجلس می فرستیم کارهای تاثیر گذاری برای ما انجام می دادند. آنها نمایندگان را بیشتر می شناسند چون موقع انتخابات با کلی وعده سراغ آنها می روند.

نازبانو ادامه می هد: سالهاست منبع آب سالم و بهداشتی نداریم و نیازمند توجه و نگاه ویژه مسوولین و نمایندگان مان در مجلس شورای اسلامی هستیم.

این روزها که هر روزش به قول بی بی گل یکسال تمام می شود،همه زنان عشایر منطقه سمیرم بیشتر وقتشان را در کنار چادرها و انتظار کشیدن برای آب می گذرانند.

«ایران ارزنده» که ظاهر چادرش نشان می دهد مشکلی در مورد کم آبی ندارد و با پول آب می خرد، می گوید: آب نیاز مبرم عشایر است و نظافت اصل مهم ما در زندگی است.

وی اضافه می کند: برخی خانوارها شاید دو هفته یکبار حمام کنند و بعضی هم برای نظافت سوار بر وانت به شهر می روند.

او که بظاهر از عشایر غنی منطقه است، ادامه می دهد: ما جدا از تانکرهای آبرسانی، خودمان هم از شهر آب می خریم.

ایران به علوفه های خشک اطرافش اشاره می کند و می افزاید: علوفه ها بخاطر گرما و کم آبی خشک شده اند و این علوفه خشک عطش گوسفندان را بیشتر می کند؛ ما نیاز به آب بیشتری داریم.

عشایر این روزها شاهد قهر طبیعت در نظام زندگی شان هستند و نگاهشان به آسمان و بدنبال زندگی کم مشقت.

آنها از یکسو چشم به راه های خاکی دوخته اند که تانکرهای آبرسانی بر روی آنها حرکت می کنند و از سوی دیگر به آسمان به امید بارش باران.

به گفته ˈایرج دهقانˈ رییس اداره امور عشایر سمیرم، روزانه ۴۰۰ متر مکعب آب توسط سه تانکر به مناطق عشایری غرب سمیرم شامل ˈپشته، ایلان دره و مناطق اطراف و شرق سمیرم و حوزه رودخانه رحیمی، قبر کیخا، بانه و در روستای گرموک و بخش مرکزی و وردشت سمیرم ارسال می شود.

دهقان گفت: عملیات آبرسانی به عشایر منطقه از ۲۰ اردیبهشت آغاز و بطور متوسط روزانه ۲۵ سرویس آب شرب بهداشتی خریداری و منتقل شده است یعنی در ۷۰ روز گذشته ۲۸ هزار متر مکعب آب.

وی افزود: برای هر تانکر ۱۸ هزار لیتری ۲۰ هزار تومان از عشایر گرفته می شود که فقط پول آب با تعرفه جدید قبوض آب به ۲۸ هزار تومان می رسد اما ما هنوز با همان نرخ قدیم آب را انتقال می دهیم و کرایه هم گرفته نمی شود.

دهقان با تایید غیر بهداشتی بودن مخازن آب عشایر می گوید: تانکرهای آبرسانی بهداشتی اند و آبی که به عشایر می دهیم برای شرب و مصارف بهداشتی است، اما برخی مخازن آب عشایر هم غیر بهداشتی است.

به گفته او عشایر آب شرب سالم دریافت و آب را به دو قسمت شرب و دام تقسیم و در جای غیربهداشتی نگهداری می کنند و برای بهینه سازی ذخایر و منابع نگهداری آب عشایر نیاز به اعتبار جداگانه است.

دهقان گفت: برای حمام نیز تاکنون هشت دستگاه آبگرمکن خورشیدی تحویل عشایر شده است و عشایری که در یک منطقه دور هم جمع هستند می توانند این نوع آبگرمکن ها را تحویل بگیرند.

رییس اداره امور عشایر سمیرم، معضل اصلی این حوزه را کمبود اعتبار برای تامین آب مورد نیاز دانست و افزود: ۴۰ میلیون تومان اعتبار برای تامین آب تا پایان تیر در نظر گرفته شده بود که بعلت خشکسالی شدید با این مبلغ توانسته ایم آب خرداد ماه را تامین کنیم.

دهقان گفت: با توجه به نیاز شدید عشایر به آب در تیرماه به ۷۰ میلیون تومان اعتبار نیازمندیم و پیش بینی می شود تا مهر حداقل ۲۰۰ میلیون تومان پول فقط برای آبرسانی نیاز باشد و برای پروژه های احداث منابع و بهینه سازی و سامان دهی آنها نیز اعتبار جداگانه باید در نظر گرفته شود.

وی اظهار کرد: اکنون سه دستگاه تانکر کار آبرسانی را انجام می دهند و بدلیل کمبود اعتبار حتی نمی توانیم تعداد تانکرها را افزایش دهیم و یک خانواده عشایر در دل طبیعت خشک با ۱۰ هزار لیتر آب در هفته زندگی می کند.

با همه کم آبی ها و خشکی، امثال بی بی گل در گوشه و کنار طبیعت ییلاقی سمیرم چشم در چشم هم دوخته اند و به حداقل ها اکتفا کرده و به سلامت و آینده کودکان شان فکر می کنند.

معلوم نیست که کودکان آنها دیگر صدها کیلومتر مسیر کوچ را همراه با گله های گوسفند طی کنند و معلوم نیست که آبی و علفی باشد که به امید دسترسی به آن مسیر سخت کوچ را بتوان همراه کرد.

به شهر گنبدهای فیروزه ای که باز می گردم، وضعیت زاینده رود خشک حکایت دیگری از کم آبی است.

در هوای غبارآلود از دود و گردو خاک در سر چهار راه ها در میان تبلیغات گوناگون، بنرهای بزرگی با تصاویر زیبا و با مفهوم در مورد کم آبی به چشم می خورد.

کنار زاینده رود نیز زنانی همچون بی بی گل چشمشان به رودخانه ای که اکنون به جاده خاکی عریضی تبدیل گردیده، دوخته شده است تا شاید حرکت آب را دوباره ببینند و صدای آن روحشان را آرامش دهد.

آنسوتر در شرق اصفهان و انتهای خشکی زاینده رود نیز هزاران زن و مرد روستایی در انتظار آبند تا گندمی بکارند و نانی بر سفره داشته باشند، آبی که چند سالی است از آنها دریغ شده است.