ابهامات قانونی کمیته پیگیری بورسیه‌ها
شهروندان:
تشکیل کمیته‌ای برای پیگیری وضعیت بورسیه‌های اعطاشده در دولت قبل، خبری بود که در آخرین هفته کاری مجلس، قبل از تعطیلات شهریورماه اعلام شد.
کمیته‌ای که در جمع اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس برای تشکیل آن تصمیم‌گیری و سپس رای‌گیری شده بود و ترکیب آن تقریبا به‌طورکامل از افراد استیضاح‌کننده وزیر علوم تشکیل می‌شد؛ همین ترکیب یک‌دست و مخالف وزیر سابق، باعث ایجاد شایبه‌هایی درباره این کمیته شده بود.
شایبه‌هایی که با توجه به پیگیری مساله از طریق وزارت علوم و مخالفت اکثر اعضای این کمیته با اصل تخلفات بورسیه‌ای، نگرانی‌هایی را درباره هدف و نتیجه کار کمیته مطرح می‌کرد. ساعتی پس از اعلام موجودیت این کمیته توسط قاسم جعفری، حجت‌الاسلام سلیمی، نماینده محلات که نامش به‌عنوان یکی از اعضای کمیته اعلام شده بود، خبر داد که از عضویت در کمیته کناره‌گیری کرده و پس از آن اعلام شد که قرار است «اسفندیار اختیاری‌کسنویه» نماینده زردشتیان و عضو کمیسیون آموزش مجلس به این کمیته اضافه شود. اما اختیاری روز گذشته در گفت‌وگو با خبرنگار ما عضویت خود در این کمیته را تکذیب کرد و با تاکید بر اینکه قصد ندارد درباره موضوع این کمیته صحبت کند، نسبت به اهداف و عملکرد این کمیته نیز ابراز بی‌اطلاعی کرد.
درنهایت کمیته‌ای که از طیف افراد نزدیک به یک جریان سیاسی خاص تشکیل شده بود، درشرایطی در ایام تعطیلات مجلس، فعالیت خود را آغاز و اخباری نیز از دیدار با محمدعلی نجفی، سرپرست وزارت علوم منتشر کرد که هنوز تکلیف عضو آخر این کمیته مشخص نیست. از سوی دیگر، وجاهت قانونی این کمیته نیز با تردیدهایی روبه‌روست و هنوز مشخص نیست که این کمیته قرار است دقیقا چه مساله‌ای را بررسی کند که تاکنون بررسی نشده است.
عبدالوحید فیاضی، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار ما، درباره مشخص‌شدن عضو آخر این کمیته گفت: «بعد از اینکه آقای سلیمی از عضویت در کمیته انصراف داد، براساس تعداد آرا، من نفر بعدی بودم؛ من هم کتبا نوشتم که جای خود را در کمیته به آقای اختیاری می‌دهم. چون ایشان هم در مسایل آموزشی دارای نگاه کارشناسی هستند و هم فردی هستند که سوگیری سیاسی ندارند و می‌توانند به‌عنوان یک‌فرد بی‌نظر از لحاظ سیاسی، کار کارشناسی انجام دهند.»
او درباره دلیل نپذیرفتن این امر از سوی اختیاری هم گفت: «نظر من این بود که جای خودم را به آقای اختیاری بدهم. اما برخی دیگر از دوستان گفتند که تعداد آرای ما هم با آقای اختیاری برابر است و نمی‌شود شما جای خود را به ایشان بدهید. بنابراین بر سر اینکه چه‌کسی جانشین من شود، اختلاف وجود داشت و آقای اختیاری هم به همین دلیل نپذیرفت که عضو کمیته باشد.»
فیاضی در پاسخ به این سوال که بالاخره این کمیته چگونه فعالیت می‌کند و تکلیف عضو نهایی آن چه می‌شود گفت: «قرار بر این بود که کمیته بلافاصله بعد از تشکیل، کار خود را آغاز کند. اما چون تعطیلات آغاز شده و من به حوزه انتخابیه‌ام آمده‌ام، اطلاعی ندارم که چه اقداماتی صورت گرفته. درحال حاضر هم نمی‌دانم که انصراف من را پذیرفته‌اند و کسی را جایگزین من کرده‌اند یا اینکه من باید به جای آقای سلیمی عضو کمیته باشم.»
سخنگوی کمیسیون آموزش درباره وجاهت قانونی این کمیته و این نکته که کمیته مورد نظر بدون دستور رییس مجلس تشکیل‌شده می‌گوید: «تشکیل کمیته‌ها گاهی با دستور رییس مجلس است و گاهی هم با تشخیص خود کمیسیون‌ها. مجلس و نمایندگان آن، حق دارند هر اطلاعاتی را از دستگاه‌های اجرایی بخواهند و آنها را بررسی کنند.»
او در پاسخ به این پرسش که با توجه به ترکیب کمیسیون‌های فرهنگی و آموزش که اکثرا منتسب به یک جناح خاص هستند، نتیجه انتخابات‌های این کمیسیون‌ها تا چه حد مورد قبول همه نمایندگان مجلس خواهد بود نیز گفت: «درباره نحوه تشکیل این کمیته هم رای‌گیری به عمل آمده و اگر کسانی بخواهند به نتیجه رای‌گیری خدشه وارد کنند، بحث دیگری است.»
رییس کمیته آموزش‌عالی کمیسیون آموزش:
می‌خواهند توجیه کنند و بگویند تخلف نشده است
«جواد هروی» تنها عضو کمیسیون آموزش مجلس بود که در روز استیضاح وزیر علوم در دفاع از او به ایراد سخنرانی پرداخت و گوشه‌هایی از تخلفات انجام‌شده در بورسیه‌های دولت قبل را بیان کرد. او که رییس کمیته آموزش‌عالی کمیسیون آموزش است، در روز اعلام موجودیت کمیته پیگیری بورسیه‌ها، با بیان اینکه «اگر آقای اختیاری به کمیته اضافه شود، ترکیب آن از یکدست‌بودن خارج می‌شود» نسبت به شکل‌گیری کمیته‌ای که نتیجه کارش مورد قبول همه نمایندگان باشد ابراز امیدواری کرده بود.
او در گفت‌وگو با خبرنگار ما، از دلایل کناره‌گیری تنها عضو غیرهمسوی کمیته (اسفندیار اختیاری‌کسنویه) پرده برداشت و در ادامه نسبت به وجاهت این کمیته ابراز تردید کرد.
- شما همزمان با اعلام تشکیل این کمیته، خبر داده بودید که با کناره‌گیری آقای سلیمی، آقای اختیاری به عضویت کمیته درمی‌آید تا توازن نسبی برقرار شود. اما آقای فیاضی به ما گفته که بعد از آقای سلیمی ایشان به عضویت کمیته درآمده‌اند و اعلام کناره‌گیری ایشان به‌نفع آقای اختیاری هم مورد قبول اعضای دیگر قرار نگرفته است.
خیر، به این شکل که آقای فیاضی گفته‌اند نیست. ماجرا این است که دوستان ابتدا از آقای اختیاری تقاضا کردند که برای حضور در کمیته نامزد شود و خیلی هم از ایشان تعریف کردند و گفتند که حتما به ایشان برای عضویت در کمیته رای می‌دهند. به این شکل بود که آقای اختیاری قبول کرد وارد انتخابات شود و برای عضویت در کمیته نامزد شد. اما در نهایت آقایان به حرف خود عمل نکردند و به ایشان رای ندادند. وقتی اعضای کمیته را اعلام کردند، یک‌نفر گفت من انصراف می‌دهم و نفر بعدی هم گفت جای خودم را به آقای اختیاری می‌دهم که خب طبیعتا این رفتار و اینگونه عضویت در کمیته در شأن آقای اختیاری هم نبود و ایشان دلخور شد.
- الان مشخص شده که عضو آخر کمیته چه‌کسی خواهد بود؟
طبیعتا با شرایطی که به وجود آمده بعد از انصراف آقای سلیمی، احتمالا آقای فیاضی عضو کمیته خواهد بود و در نهایت همه اعضای کمیته از یک طیف هستند. شاید لازم بود در این مساله که مربوط به آموزش‌عالی است، حداقل به یکی از اعضای کمیته آموزش‌عالی هم رای می‌دادند تا آنها هم در جریان کار این کمیته باشند. ولی خب به‌هرحال دوستان ترجیح دادند که ما نباشیم. اما این کمیته دیگر جایی برای کار ندارد.
- چرا می‌گویید دیگر جایی برای کار ندارد؟
چون اصل کار پیش از این انجام شده و تخلفاتی که بوده احراز شده و الان هم دولت پیگیر ماجراست. درواقع کمیته‌ای پیش از این مساله را بررسی کرده و الان کار در حال به‌نتیجه‌رسیدن است و دیگر بررسی مجدد پرونده توجیهی ندارد.
- این نظر هم مطرح شده که چون رییس مجلس دستوری برای تشکیل کمیته نداده، اصل تشکیل این کمیته وجاهت قانونی ندارد.
ببینید بر اساس اصل ۸۴ قانون اساسی هر یک از نمایندگان مجلس حق دارند هر موضوعی را پیگیری و بررسی کنند. طبیعتا اعضای کمیسیون آموزش هم از این حق مستثنا نیستند. اما تشکیل این کمیته حقی اضافه بر حقوق سایر نمایندگان برای اعضای کمیته به وجود نمی‌آورد و فقط می‌تواند به دلیل جایگاه نمایندگان عضو کمیته، برای نمایندگان از نظر کارشناسی مهم باشد. اما قطعا فعالیت این کمیته به معنای بسته‌شدن دست و زبان بقیه نمایندگان نخواهد بود.
- یعنی به‌موازات کار این کمیته بقیه نمایندگان هم می‌توانند با اختیاراتی مشابه اعضای کمیته، به بررسی موضوع بورسیه‌ها ادامه دهند؟
بله. ما الان هم موضوع را رها نکرده‌ایم. قبل از استیضاح هم با استفاده از اختیارات نمایندگی خود مساله را بررسی کردم و مطالبی که در روز استیضاح از تریبون مجلس گفتم، نظرات خودم بود که بر اساس مستنداتی که به آنها دست یافته بودم بیان کردم. سایر نمایندگان نیز می‌توانند این موضوع را پیگیری کنند و این پیگیری در انحصار کمیته‌ای که تشکیل شده، نیست.
- اگر در نهایت نظرات این کمیته با آنچه شما مطرح کردید، مغایرت داشت، مثلا اعلام کردند که تخلفی صورت نگرفته چه باید کرد؟
اولا اگر چنین چیزی را بخواهند اعلام کنند، هم بنده و هم برخی دیگر از نمایندگان که موضوع را پیگیری کرده‌اند، مطالبی برای بیان‌کردن داریم. در ثانی نتیجه کار هر کمیته‌ای اگر بخواهد به‌عنوان نظر مجلس منعکس شود، باید در صحن علنی مطرح شود و بعد از شنیدن نظرات مختلف، درباره آن رای‌گیری شود و اینگونه نیست که این کمیته بتواند نظر خود را به‌عنوان نظر مجلس اعلام کند. اما آنچه مسلم و محرز است اینکه تخلف بزرگی روی داده و حالا برخی می‌خواهند خود را وارد ماجرا کنند و با زبان توجیه بگویند تخلفی صورت نگرفته است.
- یعنی تخلف از نظر شما محرز است و نیاز به بررسی ندارد؟
بررسی‌ها انجام شده و الان محرز است که در دو مرحله تخلف اساسی صورت گرفته و بدون رعایت ضوابط قانونی، تعداد زیادی از افراد فاقد صلاحیت توانسته‌اند بورسیه دریافت کنند.
- شما اطلاع دارید که به جز همین کمیته مجلس و پیگیری‌های نمایندگانی مثل خودتان، چه اقدام تاثیرگذار دیگری در این‌باره انجام شده است؟
همان‌طور که آقای رییس‌جمهور اعلام کردند موضوع به دقت از سوی دولت هم درحال پیگیری است. الان معاون اول رییس‌جمهور پیگیر موضوع است و وزیر دادگستری هم از طرف رییس‌جمهور ماموریت یافته تا مساله را پیگیری کند. دیوان محاسبات هم پیگیر موضوع است و مطلع هستم که دستگاه قضایی هم وارد شده است. شما مطمئن باشید این مساله با جدیت و تا انتها پیگیری می‌شود، چون تخلف بسیار بزرگی صورت گرفته و امروز کسی نمی‌تواند آن را با روش‌های مختلف توجیه کند یا آن را زیر فرش پنهان کند و بگوید اتفاقی نیفتاده است.
مهدی قدیمی
شرق
