تاریخ انتشار : دوشنبه ۲ دی ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۰:۴۰

شهروندان:
زنجان جزو استان‌هایی است که با داشتن آثار بکر تاریخی، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالقوه‌ای در بخش گردشگری دارد؛ این در حالی است که هنوز این استان نتوانسته سهم قابل‌توجهی از این صنعت را در توسعه اقتصادی این استان به خود اختصاص دهد.

گنبد عظیم سلطانیه، غار کتله‌خور، معبد داش کسن، قلعه بهستان ماهنشان، رختشویخانه و بازار تاریخی زنجان جزو آثاری هستند که با وجود مطرح بودن هنوز نتوانسته‌اند نگاه استان را در بحث درآمدی به خود مجذوب کنند.

با روی کار آمدن یحیی رحمتی به عنوان مدیرکل جدید میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این استان، تمام نگاه‌ها به رشد بخش گردشگری این استان است. او بعد از دوری هشت ساله، بار دیگر سکان این اداره کل را برعهده گرفته تا سهم بزرگی در کاستن مشکلات این بخش داشته باشد؛ مشکلاتی که کاستن آنها یک شبه میسر نیست و او امیدوار است مراکز و نقاط توریستی استان زنجان را با بازبینی طرح جامع گردشگری این استان ورد زبان‌ها کند.

چالش‌های گردشگری استان

یحیی رحمتی در ابتدای صحبت‌هایش از دغدغه‌ها و برخی چالش‌های سد راه گردشگری استان گفت و امیدوار است در سایه تدبیر و برنامه‌ریزی راه توسعه صنعت گردشگری این استان بیش از پیش هموار شود. مدیرکل اداره میراث فرهنگی استان زنجان، با تاکید بر تضمین ارتقای کیفی زیرساخت‌های گردشگری این استان گفت: با نگاه اقتصادی به این حوزه می‌توانیم زمینه جذب سرمایه‌گذاران را فراهم کنیم.

وی، با اشاره به اینکه توقف ۴۲ دقیقه‌ای گردشگر در سلطانیه کارکردی در رونق اقتصاد این شهر ندارد و باید بستر لازم طوری فراهم شود که گردشگر برای تامین نیازهای اولیه خود به صورت میانگین هشت ساعت توقف کند، ادامه داد: گردشگر نباید فقط گنبد و فضای تاریخی آن را نظاره‌گر باشد، بلکه جدای از آن باید با توصیف جذابیت‌ها و تاریخ معماری گنبد و حتی تاریخ شهر سلطانیه را در ذهن مرور کرده تا لذت مسافرت به این شهر را احساس کند.

مدیرکل میراث فرهنگی استان، با پرداختن به تاریخچه گنبد عظیم سلطانیه به عنوان اولین گنبد آجری جهان گفت: نقطه پایان تاریخ جنگ مغول به عنوان بزرگ‌ترین امپراتوری جهان سلطانیه بود که کمتر بیان شده است.

بازار زنجان

رحمتی، در ادامه درباره ساماندهی وضعیت بازار تاریخی زنجان که انشعابات شبکه برق، سیمای آن را به هم زده،  گفت: نبود طرح جامع برای ساماندهی تاسیسات بازار یکی از دلایلی بوده که بروز آلودگی بصری را در برخی قسمت‌های بازار موجب شده و حتی تاسیسات برق و آب در برخی قسمت‌ها ایجاد نشده است.

وی ادامه داد: یکی از برنامه‌هایی که میراث فرهنگی دنبال خواهد کرد، نصب تابلوها و آدرس قسمت‌های مختلف راسته‌ها، سراها و کاروانسراهای بازار است، به طوری که گردشگر با نام، این مکان‌ها را بشناسد تا این اسامی قدیمی از اذهان پاک نشود. به گفته مدیرکل میراث زنجان، بازار این شهر جزو زنده‌ترین بازارهای دنیا است و باید برای ثبت جهانی آن گام برداشت.

رحمتی، با اعلام اینکه با گذشت سالیان سال بازار زنجان همچنان شریان اقتصادی شهر است، درباره معماری شکل گرفته در این مجموعه عظیم تاریخی اظهار کرد: این مجموعه به خاطر ارزش معماری، تاریخی و موضوعات فرهنگی و معنوی و قرار گرفتن سراها، کاروانسراها و مساجد قدیمی متعدد شرایط لازم برای ثبت جهانی را دارد.

وی با ابراز تاسف از اینکه برخی اقدامات غیرکارشناسی از جمله ساخت‌وساز غیراصولی و خارج از ضوابط و حریم‌ها سد راه این امر شده، تصریح کرد: باید ارزش معماری بازار بررسی و کالبدشکافی شود.

مدیر کل میراث فرهنگی استان، در  درباره اختلافات پیش آمده بین شهرداری و میراث فرهنگی طی سال‌های گذشته درباره ساخت و ساز ورودی‌های بازار اظهار کرد: اگر این مناطق را بافت فرسوده بدانیم، آفت است، چرا که بنای تاریخی بازار به خاطر معابر و گذرگاه‌های آن معنا پیدا می‌کند و این طرز تفکر جفا در حق یک اثر تاریخی است.

رحمتی، با اعلام اینکه ساخت و ساز در بافت آثار تاریخی ضوابط خاص خود را دارد، تصریح کرد: حتی در فضاهای سنتی و معماری نمی‌توانیم از مصالح ساختمانی مدرن استفاده کنیم. وی احیای دوباره بازار با رویکرد تعریف کاربری برای فضاهای موجود را متذکر شد و افزود: از دهه ۱۹۷۰ به بعد در مبنای اصول شهرسازی سعی شد با کم کردن حضور خودرو، فضای شهرها انسانی‌تر شود. رحمتی با بیان اینکه اکنون زیرساخت‌های حمل‌ونقل درون‌شهری سیمای منطقه سبزه میدان زنجان را به‌هم زده، ادامه داد: باید در سراها حضور انسان‌ها را زیاد کنیم نه اینکه بخواهیم با ساخت پارکینگ سیما و منظر سنتی ورودی‌های بازار را به هم بریزیم.

سلطانیه و گنبدش

رحمتی درباره شهر سلطانیه و گنبد این شهر تاریخی و همخوان نبودن معماری شهر با این گنبد تاریخی اظهار کرد: هیچ موقع ادعا با عمل یکی نیست. نباید عمل انجام گرفته به ارزش‌ها آسیب برساند.

وی به کاوش‌های صورت گرفته ارگ و قلعه این گنبد در چند سال قبل اشاره کرد و گفت: نمی‌توانیم هم معماری این بنا را حفظ کنیم و هم به این بنا آسیب وارد شود. باید بنا را از گزند آسیب‌ها مهار کنیم چرا که این بنای تاریخی در معماری ایرانی – اسلامی، سند محکمی است که باید ارزش تاریخی آن حفظ شود.

این مقام مسوول، در پاسخ به پرسشی درباره اختلاف نظر مسوولان شهری سلطانیه و میراث فرهنگی برای ساخت و ساز در حریم گنبد، اظهار کرد: این اختلاف‌نظرها ناشی از نبود آگاهی مسوولان شهری به ضوابط و قوانین میراث فرهنگی است.

رحمتی تصریح کرد: این بنای جهانی در یونسکو نیز به ثبت رسیده و حکایت از این دارد که اثر متعلق به کل بشریت است و باید همگان در حفظ و نگهداری این اثر تاریخی کوشا باشیم.

وی، با اعلام اینکه سلطانیه، شهری اقتصادی نیست و توقف ۴۲ دقیقه‌ای توریست در این شهر بازخورد اقتصادی ندارد، ابراز کرد: باید بستر طوری فراهم شود تا گردشگر بتواند نیازهای اولیه خود را برای تهیه اقلام از این شهر برآورده کند. به نظرم باید با ایجاد فضاهای مناسب در این شهر، گردشگر بهانه‌ای برای توقف داشته باشد.

رحمتی، ادامه داد: این امر تنها در سایه مشارکت مدیریت شهری، مسوولان استانی و نیز جوامع محلی می‌تواند تحقق یابد. به گفته وی، با حفظ هویت و اصالت تاریخی شهر می‌توانیم گردشگری را پایه رونق اقتصادی شهر معرفی کنیم، اما متاسفانه، اکنون تنها فعالیت‌های سنتی اعم از دامداری و کشاورزی در این شهر رونق دارد.

رحمتی، درباره مغفول ماندن ظرفیت‌های گردشگری منطقه زنجانرود با وجود ظرفیت‌های بالقوه گردشگری گفت: این منطقه در مسیر مناسب گردشگری قرار گرفته و به عنوان بخشی از گردشگری استان باید در طرح جامع گردشگری که اطلاعات پایه در آن قید شده، بازنگری کنیم. این منطقه نیز جزو اولویت‌های برنامه‌های میراث فرهنگی استان است.

اسدالله قربان‌زاده

دنیای اقتصاد