تهران؛ شهر پروژه‌های نیمه‌تمام
شهروندان:
چندی پیش حسین محمد پورزرندی، معاون مالی و اداری شهرداری تهران با بیان اینکه بیش از «15 هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی در تهران در حال اجراست» گفت که «شهرداری تامین منابع مالی طرح‌های عمرانی را در اولویت کاری خود قرار داده تا هیچ پروژ‌ه‌ای به دلیل مشکل مالی متوقف نشود.» وی بر ضرورت طرح‌های نیمه تمام عمرانی تا پایان سال جاری تاکید کرد.
این اظهارات و سخنان دیگر مدیران شهرداری از تاکید آنان براین نکته حکایت دارد که تهران به یک کارگاه عمرانی بزرگ تبدیل شده‌است. «کارگاه عمرانی» عنوانی است که سال‌هاست از سوی مدیران شهرداری به تهران اطلاق می‌شود، عنوانی که کمتر با همراهی و قبول کارشناسان مستقل همراه می‌شود.
جز حامیان و مدیران شهرداری، کمتر کارشناس مستقلی است که بپذیرد این طرح‌ها ضروری است یا تهران به چنین کارگاهی تبدیل شده است. در بحبوحه رقابت‌های انتخاباتی، فعالیت‌های عمرانی، تابلویی بود برای معرفی نوع مدیریت شهرداری تهران. در نگاه حامیان شهردار تهران، قالیباف می‌توانست جایگزین خوبی برای احمدی‌نژاد باشد، زیرا بیشتر از احمدی‌نژاد به کار عمرانی علاقه دارد و در این حوزه تواناست. اتفاقا پروژه‌های عمرانی شهرداری تهران، ابزاری بود برای توجیه این کارآمدی و نشانه‌ای برای تفسیر این نوع مدیریت.
در همان ایام، بسیاری از منتقدان مدیریت شهرداری تهران، این طور عنوان می‌کردند که این پروژه‌ها، تبلیغاتی و سیاسی و باهدف کسب کرسی ریاست جمهوری انجام می‌شود، با این توضیح که هزینه‌های ریاست جمهوری شهردار تهران را مردم این شهر می‌پردازند. هرچند مدیران شهرداری عنوان می‌کردند که پل و جاده سیاسی نمی‌سازیم، اما کمرنگ شدن توجه رسانه‌های منتسب به این اردوگاه و نیز کاستن از بار تبلیغاتی پروژه‌های شهری، نشان می‌دهد که ادعای منتقدان چندان دور از واقعیت هم نبوده است.
تعریف پروژه‌های گسترده عمرانی برای شهر تهران در دوره‌ای صورت گرفت که شورای شهر، بیشتر شورای شهرداری بود تا شورای مردم. به عبارت دیگر، در این دوره، کمتر اتفاق می‌افتاد که اعضای شورای شهر نسبت به یک برنامه شهردار و مدیرانش مخالفت کرده و حتی اجرای یک طرح یا پروژه را وتو کنند.
این تحلیل از این رو حائز اهمیت است که در دوره فعلی، بسیاری از اعضای شورای شهر از در مخالفت با اجرای پروژه‌های عمرانی سنگین در شهر تهران درآمده و ادامه چنین روندی را غیرضروری عنوان می‌کنند. اما اظهارنظرهای اخیر مدیران شهرداری تهران، چهره دیگری از فعالیت‌های عمرانی در این شهر را نمایان می‌کند.
یان اینکه نزدیک به ۱۵ هزار میلیاردتومان پروژه‌ه در حال اجرا در شهر تهران وجود دارد و اینکه در این شهر هم می‌توان پروژه‌های نیمه‌تمام بسیاری را یافت، نشان می‌دهد که رویکرد مدیریت شهر تهران در دوره گذشته، با اشکالاتی همراه بوده است. به عبارت دیگر، در رقابت با دولت دهم و برای رسیدن به کرسی ریاست جمهوری، مانند بسیاری از نقاط کشور، در تهران هم می‌توان پروژه‌های نیمه تمام بسیاری را سراغ گرفت. معنای پروژه نیمه‌تمام این است که در دوره‌ای، تلاش مدیران شهرداری آغاز هرچه بیشتر طرح‌های عمرانی و کلنگ‌زنی بوده است.
این یعنی اینکه هزینه‌های بسیاری، البته با هدف کسب کرسی ریاست جمهوری، در نهایت روی دوش شهر و شهروندان تهرانی گذاشته است. نکته مهم در این میان این است که شهرداری تهران نیز مانند سایر بخش‌های اداری کشور، با مشکلات مالی ناشی از تحریم‌ها روبه‌روست. این یعنی شهرداری مانند سال‌های گذشته نمی‌تواند از منابع مختلف مانند فاینانس برای انجام پروژه‌های خود استفاده کند. همچنان که دولت نیز این توان مالی را ندارد تا باری را از دوش شهرداری بردارد.
مجموعه این شرایط به این معنی است که تا سال‌های آتی، شهروندان تهرانی باید با پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام بسیاری در شهر خود خو کنند، پروژه‌هایی که حتی تاخیر یک روزه در اتمام آنها، هزینه‌های زیادی را بر شهر تحمیل می‌کند. نبود شفافیت در اطلاع‌رسانی در این زمینه و مشخص نشدن ریز به ریز طرح‌های نیمه تمام، بیش از پیش بر دشواری این تحلیل می‌افزاید.
به عبارت دیگر، اگر قرار است طرحی افتتاح شود، شهروندان از آن با خبر خواهند شد، زیرا ارزش تبلیغی دارد. اما درباره پروژه نیمه تمام چه می‌توان به شهروندان گفت، به‌ویژه وقتی رقم آن نزدیک به ۱۵ هزار میلیارد تومان باشد؟ شاید اگر مانند تغییر در عرصه دولت، در عرصه مدیریت شهر تهران نیز تغییراتی صورت می‌گرفت و اکنون به جای قالیباف، فرد دیگری شهردار تهران بود، اطلاعات دقیق‌تری از نیازهای مالی و طرح‌های نیمه تمام شهرداری تهران منتشر می‌شد.
همچنان که با تغییر دولت، جزئیات دقیق‌تری از مشکلات ساختاری و تصمیم‌سازی و برنامه‌های بی‌سرانجام دولت‌های نهم و دهم منتشر شد. به عبارت دیگر، قالیباف و مدیرانش، بخت آن را داشتند که رای لازم را از شورای شهر برای ۴ سال شهرداری تهران بگیرند. درغیر این صورت معلوم نبود که مردم تهران باید منتظر انتشار کدام اخبار از نحوه مدیریت مالی و عمرانی این کلانشهر بی‌حد و مرز باشند. نکته پایانی این است که گرچه مدیران شهرداری از تهران به عنوان یک کارگاه عمرانی یاد می‌کنند، اما دقیقا مشخص نیست که این کارگاه در کدام نقطه شهر واقع شده است؟
کمیل عباس‌زاده
قانون
