واویلا از این‌همه ویلا
شهروندان:
هرکدام تکه‌ای مقوا به دست گرفته‌اند و تلاش می‌کنند که در جلب نظر، از هم پیشی بگیرند. ویلا، سوئیت، اتاق و… بستگی به این دارد که کدام را بخواهید و البته جیبتان تا کجا با سلیقه تان همراه باشد.
اما با انتخاب، کار تمام نمی‌شود؛ درست آن زمانی که فکر می‌کنید بعد از پیمودن مسیر چند ساعته در جاده می‌توانید با خیال راحت پاهایتان را دراز کرده و در مکانی آرام و دلپذیر استراحت کنید، خودتان را جلوی در منزلی می‌بینید که هیچ شباهتی به تصویر ترسیم شده در ذهنتان ندارد.
ویلای لوکس با تمام امکانات تبدیل شده به خانه‌ای دو طبقه و قدیمی که صاحبخانه در طبقه پایینش زندگی می‌کند و در طبقه بالا یک یخچال کوچک، گاز پیک نیکی و چندتایی پتو هم گذاشته تا امکانات تکمیل شود! حالا حسابش را بکنید که رؤیت ویلای کذایی دست کم چند ساعت از وقتتان را گرفته و شما خسته و عصبی احتمالاً ناچارید سراغ باقی مقوا به دست‌ها بروید یا اینکه تلفنی دست به دامان اقوام و دوستان شوید تا در شهر مورد نظر، مکانی مطمئن و مناسب به شما معرفی کنند که اگر خوش شانس باشید بالاخره شاهین اقبال روی شانه‌تان می‌نشیند و با هزینه بیشتر از حساب و کتابتان، کلید ویلایی تمیز و مرتب به دستتان داده می‌شود.
شما هم ممکن است این وضعیت را تجربه کرده باشید و احتمالاً با خودتان عهد بسته‌اید که دیگر بدون برنامه‌ریزی لازم، قصد سفر نکنید. البته برنامه‌ریزی دقیق و حساب شده، همیشه هم ممکن نیست. گاهی وقت‌ها یک باره تصمیم به سفر می‌گیرید، تعطیلات نوروز و تابستان هم که برای خودش داستانی جداگانه دارد و اگر کمی دیر بجنبید، هیچ جای خالی در هتل و مهمانپذیر نصیبتان نمی‌شود. بعضی‌ها هم اصولاً ترجیح می‌دهند در زمان مسافرت در مکان راحت‌تر و دنج‌تری اقامت داشته باشند که به اصطلاح مانند خانه خودشان باشد و صد البته که امکان خرید یا اجاره ویلاهای لوکس و همه چیز تمام برای همه فراهم نیست.
جزو هر کدام از این دسته‌بندی‌ها که باشید، احتمالاً اماکن اقامتی خصوصی و به اصطلاح استیجاری، گزینه‌ای است که سراغش می‌روید؛ اماکنی که گرچه لزوماً قوانین و مقررات هتل‌ها و مسافرخانه‌ها را ندارند اما بی‌ضابطه هم نیستند.
بر اساس تعریفی که سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور از اماکن اقامتی موقت ارائه می‌دهد، این واحدها برحسب شرایط بومی و منطقه‌ای صرفاً برای اسکان مسافران مورد استفاده موقت قرار می‌گیرند و شامل ویلا، سوئیت، آپارتمان، خانه، اتاق و اقامتگاه‌های روستایی عشایری و ییلاقی هستند.
استفاده از این گونه اماکن، از سال‌ها پیش در کشور بخصوص مناطق مسافر پذیر مرسوم بوده و مسافران هم با آن چندان ناآشنا نیستند اما اینکه رضایتشان تا چه حد جلب می‌شود و آنها را از استفاده مجدد منصرف یا به آن ترغیب می‌کند به عوامل مختلفی بستگی دارد.
در اینجا فاکتور مهم و اساسی اعتماد را هم نباید نادیده گرفت که جنبه‌های مختلفی را در بر دارد. شما باید از امنیت مکان مطمئن باشید و همچنین اطمینان داشته باشید که در قبال مبلغ توافق شده بابت اجاره، امکانات وعده داده شده نیز فراهم است و لازم نیست روزی چند بار بابت مشکلات ریز و درشت، به اجاره دهنده ویلا یا خانه تلفن بزنید.
همین دغدغه‌ها سبب شد که در خرداد ماه سال ۸۶ دستورالعمل بهره‌برداری از مکان‌های خصوصی و استیجاری مناطق مختلف کشور از سوی دفتر امور مراکز خدمات گردشگری و استاندارد‌سازی سازمان میراث فرهنگی تهیه شود.
مجریان طرح اشخاص حقوقی هستند که براساس اساسنامه مورد تأیید سازمان میراث فرهنگی، فعالیت آنها صرفاً در زمینه گردشگری بوده و سازمان می‌تواند انجام بخشی از امور این شیوه‌نامه یا اجرای کل آن را پس از استعلام از مراجع ذیصلاح، با صدور موافقت اصولی از سوی دفتر توسعه گردشگری داخلی به آنها تفویض کند.
بر این اساس بهره بردار می‌تواند یک نفر حائز شرایط را به عنوان مدیر معرفی کند یا شخصاً مدیریت واحد را به عهده گیرد اما به هر حال باید شرایطی از جمله کارت معاینه بهداشت، گواهی عدم اعتیاد، گواهی عدم سوء‌پیشینه کیفری و تأییدیه صلاحیت فردی و انتظامی را داشته باشد تا مسافران هم با خیال راحت در مکان مورد نظر اقامت کنند.
طرحی نو برای اماکن اقامتی موقت
به دلیل اهمیت و حساسیت مقوله نظارت بر اماکن اقامتی خصوصی و استیجاری، طرح بررسی صلاحیت این اماکن چندی پیش در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت و به منظور اعمال نظارت دقیق و توجه به این مقوله، در شیوه نامه‌ها و دستورالعمل‌های خانه‌های استیجاری اصلاحاتی انجام شد.
ولی تیموری، معاون دفتر برنامه‌ریزی گردشگری سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفت‌و‌گو با ایران به تشریح طرح ساماندهی اماکن اقامتی موقت می‌پردازد و می‌گوید: «در ایامی از سال مانند نوروز و تابستان حجم سفرها بالاست و در بقیه فصول سال، هتل‌ها و مهمانپذیرها با رکود مواجه می‌شوند و همین مسأله سرمایه‌گذاری در ساخت هتل و اماکن اقامتی دائم را به لحاظ صرفه اقتصادی با مشکل مواجه می‌کند. به علاوه تعداد بالای مسافر در ایام پیک سفر سبب می‌شود که هتل‌ها و مهمانپذیرها نتوانند جوابگوی این حجم مسافر باشند همین عوامل سبب شد که طرح ساماندهی اماکن اقامتی موقت شکل بگیرد و براساس آن واحدهای آماده در ایام پیک سفر برای مدت محدودی در اختیار مسافران قرار گیرد تا هم هتل‌ها شرمنده هموطنان نشوند و هم رضایت مسافران جلب شود.»
او ادامه می‌دهد: «واحدهای اقامتی موقت بر حسب شرایط هر استان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند و از دیگر اهداف ایجاد و ساماندهی آنها تأمین اماکنی بر اساس علایق مسافران با تنوع فرهنگی، اقتصادی و اقلیمی بویژه در مناطقی که سرمایه‌گذاری گردشگری در آنها کمتر صورت گرفته است، به شمار می‌رود. همچنین شناسنامه‌دار کردن و کنترل و نظارت بر اسکان مسافران در این‌گونه اماکن و ایجاد ظرفیت جدید اسکان در ایام پیک سفر، از دیگر اهداف طرح محسوب می‌شود.»
طرح ساماندهی اماکن اقامتی در ۲۰ استان کشور بویژه در شهرها و روستاهایی که دارای اقامتگاه نیستند یا تعداد کمتری هتل و مهمانپذیر دارند، در حال اجراست.
معاون دفتر برنامه‌ریزی گردشگری سازمان میراث فرهنگی با بیان اینکه حدود ۷۰ درصد اماکن اقامتی موقت در شمال کشور هستند، می‌گوید: «در حال حاضر ۱۹ هزار و ۱۰۹ مکان اقامتی موقت در کشور شناسایی شده و برای ۳ هزار و ۹۴۱ واحد آنها پروانه بهره‌برداری صادر شده است.
مجوز دارها را چطور بشناسیم؟
اگر قرار باشد به هر کسی که با تابلو یا تکه مقوایی که رویش نوشته ویلا یا اتاق به چشم می‌خورد، اعتماد کنید که دیگر سازمان میراث فرهنگی زحمت ساماندهی اماکن اقامتی موقت را به خودش نمی‌داد، پس بهتر است ابتدا از مجاز بودن مکان مورد نظر اطمینان حاصل کنید.
حالا سؤال این است که چگونه می‌شود اماکن دارای مجوز را از بدون مجوزها تشخیص داد؟
تیموری در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «۲۰۰ مرکز اطلاع‌رسانی گردشگری و رزرواسیون برای راهنمایی گردشگران در مبادی ورودی و خروجی شهرها دایر شده که مسافران می‌توانند اطلاعات مربوط به اماکن اقامتی موقت را از آنها بگیرند و نسبت به رزرو و استفاده از این اماکن اقدام کنند.»
به گفته او شناسایی مجریان اماکن اقامتی دارای مجوز، کار چندان سختی نیست. پس از صدور پروانه بهره‌برداری برای واحدهای اقامتی موقت، برای عوامل اجرایی کارت شناسایی صادر می‌شود، همچنین هر واحد دارای پلاک شناسایی خواهد شد که سر در آن وصل می‌شود و کد شناسایی و نوع مکان شامل ویلا، اتاق، سوئیت و… روی آن به چشم می‌خورد. شما می‌توانید مجوز دارها را از روی لباس‌های متحد الشکل‌شان هم به راحتی بشناسید و به آنها اعتماد کنید. علاوه بر آن می‌توانید به سایت رسمی اماکن اقامتی و استیجاری کشور به آدرس
http://www.khaneh-eghamat.ichto.ir مراجعه کنید و در خصوص استفاده از این اماکن و اینکه در چه استان‌هایی فعال هستند همچنین مجریان آنها اطلاعات لازم را کسب کنید.
تیموری ادامه می‌دهد: «اماکن دارای پروانه بهره‌برداری دارای خصوصیاتی هستند که خیال مسافران را راحت می‌کند. از جمله اینکه ساختمان دارای بیمه ساختمان و بیمه حوادث آتش‌سوزی است همچنین این اماکن دارای بیمه مسئولیت مدنی در قبال مسافران هستند.»
اما به گفته این مقام مسئول، از نکات مهم در اجرای طرح، همکاری پلیس امنیت اماکن عمومی ناجا با ادارات کل میراث فرهنگی است که علاوه بر شرکت و عضویت در کارگروه‌های اجرایی و برنامه‌ریزی اجرای طرح طی ابلاغ بخشنامه‌های مختلف به زیرمجموعه‌های خود با دقت نظر و حسن همکاری، در تسریع اجرای طرح ساماندهی اماکن اقامتی موقت به بهترین شکل، تلاش می‌کند. او می‌افزاید: «نظارت بر اماکن اقامتی موقت همچون هتل‌ها و مهمانپذیرها صورت می‌گیرد و از آنجایی که پروانه‌های بهره‌برداری برای مدت موقت و در ایام پیک سفر صادر می‌شود، هرگونه تخلف از دید بازرسان میراث فرهنگی دور نمی‌ماند. بر این اساس امسال ۲ هزار و ۵۳۵ تذکر و اخطار کتبی در راستای نظارت اماکن اقامتی موقت، به متخلفان داده شد که این کار هم برای رفاه بیشتر مسافران و تأمین امنیت و حقوق آنهاست. »
هوای جیب مسافر را هم داریم
از هرچه بگذریم سخن مهم مبلغ و نرخ اماکن اقامتی، خوش‌تر است؛ هرچه باشد عید تمام می‌شود اما باید فکر جیبمان هم برای طی کردن باقی ماه باشیم.
معاون دفتر برنامه‌ریزی گردشگری سازمان میراث فرهنگی در این باره می‌گوید: «نرخ اماکن اقامتی موقت در استان‌های مختلف و بر اساس نوع مکان و کیفیت خدماتی که ارائه می‌شود متفاوت است. در هراستان بر اساس بخشنامه ابلاغ شده، یک کمیته به نام «کمیته تطابق و نرخ گذاری» با حضور ادارات کل میراث فرهنگی، اتحادیه هتلداران و مهمانپذیران و مجریان طرح ساماندهی اماکن اقامتی تشکیل می‌شود که این کمیته نرخ‌ها را تعیین و ابلاغ می‌کند. همچنین وظیفه نظارت بر اماکن اقامتی موقت بر عهده کمیته تطابق و نرخ‌گذاری است و این کمیته بر نحوه نرخ‌گذاری و مواردی که باید از سوی مجریان این اماکن رعایت شود، نظارت می‌کند.»
به گفته او، خصیصه مهم اماکن اقامتی موقت در کنار ساده بودن امکانات، تأمین محل اقامت مسافران در ایام پیک سفر است، بنابراین قیمت‌ها به گونه‌ای تعیین می‌شود که بار گزافی بر دوش مسافران نگذارد و رضایت خاطر آنها را تأمین کند. تیموری می‌گوید: « پلیس امنیت اماکن عمومی ناجا طی بخشنامه‌ای اعلام کرده که اماکن اقامتی غیر مجاز باید جمع‌آوری و فعالیت آنها متوقف شود. این طرح هم‌اکنون در حال اجراست و قرار است تا پیش از فرا رسیدن نوروز ۹۳ با افرادی که به صورت غیر مجاز به اجاره دادن اماکن اقامتی می‌پردازند، برخورد شود.»
حالا دیگر با خودتان است که پول و وقتتان را در اجاره اماکن بدون مجوز صرف کنید یا از کسانی که برای این کار آموزش دیده و دارای پروانه بهره‌برداری از میراث فرهنگی و مورد تأیید پلیس امنیت اماکن عمومی هستند، کمک بگیرید اما به خاطر داشته باشد که تجربه‌های ناخوشایند را نباید بارها و بارها تکرار کرد، پس این سفر را با خیال راحت آغاز کنید.
مریم طالشی
ایران
