مسدود شدن قنات، درختان باغ وثوق‌الدوله را می‌خشکاند
شهروندان:
باغ وثوق‌الدوله، باغی به جامانده از روزهای سلطنت قاجار بر این شهر، یکی از هزاران بنایی است که سال‌ها پیش در گوشه‌یی از پایتخت، بنا شده و همچنان در قید حیات است.
بنا و باغ که به باغ سلیمانیه هم معروف است، متعلق به میرزا حسن‌خان وثوق‌الدوله، رییس‌الوزرای حکومت قاجار بود، همان که قرارداد ۱۹۱۹ را با انگلستان منعقد کرد. اما ملک و باغ اطراف آن بعد از انقلاب توسط بنیاد مستضعفان مصادره شد.
اما خبرآمده که درختان باغ وثوق الدوله در حال خشک شدن هستند تا به بهانه خشک بودن بریده شوند. به گفته اهالی محل، نوک پیکان اتهام به سوی بنیاد مستضعفان اشاره رفته و مردم معتقدند بنیاد که ملک و باغ را مصادره کرده باید از پس نگهداری درختان باغ هم برآید که اگر خشک کند و قطع، قطعا خیالی دیگر از این باغ در سر می‌پروراند.
این باغ که در محله نبرد در خیابان پیروزی در شرق تهران وجود دارد، وسعتی بیش از آنچه نام باغ برآن می‌نهند، داشته است. زمین‌های محله در ابتدا متعلق به وثوق‌الدوله بوده و کم‌کم به قطعات کوچک تبدیل و به مردم محله واگذار می‌شود. گفته می‌شود که وثوق‌الدوله زمین‌های این منطقه را بعد از رفتن رضا شاه به نام خویش ثبت کرده است.
اما تنها کوشک و باغ سلیمانیه نبوده که از آن وثوق‌الدوله بود، قلعه‌یی هم در میان بود به نام اصفهانک که متعلق به آقای نخست وزیر بود که هم‌اکنون اثری ازآن باقی نیست و به فضای سبز تبدیل شده است. ساختمانی که در میان باغ سلیمانیه که قسمت اعظمی از شمال محله را تشکیل می‌داد، بود که همان کوشک وثوق‌الدوله است، را اندرونی می‌گفتند و محل میهمانی درباریان و ثروتمندان نزدیک وثوق‌الدوله بود. در این باغ تعدادی درخت کهنسال از جمله کاج‌های بزرگ و درختان انار بسیاری وجود داشته که زیبایی خاصی به باغ داده است. یک قنات نیز در پارک سهند فعلی قرار داشته که جهت استفاده مردم و کشاورزی و آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده می‌شده است.
اما یکی از اهالی محل از اقدام به ساخت بیمارستان توسط بنیاد در محل این باغ در سال گذشته خبر داد. وی در این خصوص به «اعتماد» گفته است: «نوروز پارسال بود که بنیاد مستضعفان ملک وثوق‌الدوله را برای ساخت بیمارستان مردم ۲ انتخاب کرده بود. اهالی محل وقتی متوجه این قضیه شدند، از طریق شهرداری پیگیری کردند که به نتیجه نرسید و این‌بار سراغ محیط زیست رفتند و از آنها خواستند جلوی این کار را بگیرند که خوشبختانه جواب گرفتیم و جلوی ساخت و ساز را گرفتند.»
وی با تاکید بر اینکه کلنگ‌زنی بنیاد در این باغ غیرقانونی بود، به مسدود شدن قنات محل و نرسیدن آب به درختان باغ اشاره کرد و گفت: «مالک باغ قنات را مسدود کرده است، آب را روی درختان بسته‌اند و منجر به خشک شدن آنها می‌شود تا بتوانند به بهانه خشکی، درختان باغ را قطع کنند. شهرداری می‌تواند ملک را بخرد و با تغییر کاربری در آن، کار فرهنگی انجام دهد.»
قسمت جنوبی باغ تبدیل به پارک شده و قسمت غربی‌اش را هم اداره آب و فاضلاب و کلانتری ۱۲۱ گرفته است که این دو قسمت فاقد درخت هستند و درختانش قطع شده‌اند، فقط درختان قسمت جنوبی مانده که آنها هم پارک شده‌اند.
اهالی محل می‌گویند: «کلانتری موجود در ضلع غربی، با ساختمان ۲۰۰ متر فاصله دارد. اول انقلاب کمیته در ساختمان مستقر بوده، اما هم‌محلی‌ها اعتراض کردند که کلانتری هم آنجا را تخلیه و تکه زمینی را برای خودش جدا می‌کند و کلانتری ساخته می‌شود.»
آنها می‌گویند در محله کارواش زیاد است، همه‌شان هم از آب زیرزمینی و آب چاه برای کارواش استفاده می‌کنند، اما آب برای رسیدن به درختان باغ نیست. نگهبانی که در باغ بوده را هم جابه‌جا کرده‌اند تا کسی نباشد اطلاع دهد چه بر سر باغ می‌آید. قطع کردن آب را خبر دادیم، محیط زیست گفته به شهرداری خبر بدهیم، آنها هم هنوز اقدامی نکرده‌اند.
باغ وثوق‌الدوله را پارک بانوان می‌کنیم
اما شهردار منطقه ۱۴ از دست به کار شدن شهرداری در خصوص این باغ خبر می‌دهد. فرهادی در گفت‌وگو با خبرنگار ما از پیگیری‌های شهرداری برای خرید باغ و بررسی قطع آب باغ می‌گوید: «در مورد بار اول که قرار بود باغ تبدیل به بیمارستان مردم شود، ما خودمان پیگیری کردیم و نگذاشتیم اتفاق بیفتد. شهرداری می‌خواهد این باغ را به پارک بانوان تبدیل کند. در این خصوص هم درصدد هستیم با بنیاد نشست بگذاریم و با رایزنی که می‌کنیم بتوانیم باغ را بخریم و پارکش کنیم.»
او در خصوص خشک شدن قنات مربوط به باغ هم می‌گوید: «در حال بررسی آب قنات هستیم و نمی‌گذاریم درختان منطقه خشک شوند. با سرکشی که از باغ کردم و با بارندگی‌هایی که شده، فعلا درختان اوضاع خوبی دارند. اما نمی‌گذاریم کار به جایی برسد که به خاطر نرسیدن آب به درختان، باغ را از دست بدهیم.»
فرهادی همچنین از نحوه تبدیل باغ وثوق‌الدوله به پارک بانوان گفت: «باغ محصور است، به همین دلیل می‌خواهیم پارک بانوان شود، از خود بنا هم می‌توان استفاده‌یی چون سالن پذیرایی و سفره‌خانه کرد، بنا را هم ثبت میراثی‌اش کردیم، در حال حاضر کل باغ ثبت شده است. این ثبت شدن هم زمانی که قرار بود بیمارستان شود انجام شد.»
شهردار اعلام کرده است که اگر در تحقیقات‌مان مسجل شود که بنیاد آب را به روی درختان بسته است، حتما پیگیری قانونی می‌کنیم. اما در حال حاضر نمی‌دانیم قنات چگونه خشک شده است و کجای کار به مشکل برخورده، شاید عملیات عمرانی بوده و سد راه آب شده است.
حسن وثوق‌الدوله که در اواخر عمر حافظه خود را از دست داده بود، در باغ سلیمانیه زندگی می‌کرد تا اینکه سرانجام در بهمن‌ماه ۱۳۲۹ درگذشت. وی را در مقبره خانوادگی واقع در قم دفن کردند و تمام دارایی‌اش میان هفت دختر و یک پسرش تقسیم شد. بعد از انقلاب هم باغ و کوشک و قلعه همگی توسط بنیاد مصادره شد. املاک و باغات مصادره‌یی، همان‌هایی‌اند که مالکان جدیدشان، اغلب توجه لازم به حفظ‌شان را ندارند و اغلب با حساسیت مردم محل و خبررسانی آنها جلوی تخریب‌ها تا حدودی گرفته می‌شود؛ تخریب‌هایی ازجنس بناهای زنده که گهگاه نیاز دارند تنها دستی مرمتگر به رویشان کشیده شود یا درختان سربه فلک کشیده‌یی که تنها مراقبتی اندک می‌خواهند.
غزل حضرتی
اعتماد
