شهرداری یکی از متهمان تخریب درختان پایتخت است
شهروندان:
هوا که گرم یا آلوده می‌شود تازه یادمان می‌افتد که درختان و فضای سبز و سایه‌ها چقدرمهم و لذت‌بخش وحیاتی هستند. آن‌هم برای شهری مانند تهران. که هر چه هست ماشین است و ساختمان و آلودگی. اما روزی نیست که مدیران شهری و شهردارتهران در برنامه‌یی حاضر باشند و دراهمیت و مزایای درختان و لزوم حفظ و گسترش آنها داد سخن ندهند ولی درعمل…
بهتر است وضعیت
داستان پراز غصه درختان پایتخت را از زبان محمد حقانی، عضو کمیسیون زیست‌محیطی شورای شهر بشنوید که معتقد
است: آنچه البته به جایی نرسد، فریاد است !
- آقای دکتر، می‌خواهم بحث‌مان را از یکی از سرفصل‌های قدیمی مربوط به درخت و درختکاری شروع کنیم. بحثی که دربرهه‌یی از زمان مانور خبری و تبلیغاتی زیادی روی آن داده شد ولی بعد به یک‌باره مانند بسیاری دیگر از موضوعات روز، به فراموشی سپرده شد. بحث صدورپلاک برای درختان. الان چند درخت درتهران پلاک و شناسنامه دارند؟
درتمام جهان صدور شناسنامه برای درختان با هدف جلوگیری از قطع آنها صورت می‌گیرد. البته این بدان معنا نیست که تمام درختان یک شهر پلاک شوند، بلکه به معنای آن است که درختان معابر اصلی شناسنامه‌دار می‌شوند. به هر حال آمار دقیقی در این خصوص ندارم ولی تا جایی که اطلاع دارم هیچ درختی درتهران شناسنامه یا پلاک ندارد.
- یادم هست شما زمانی درمصاحبه‌یی گفته بودید که ساخت هرمجتمع به معنای قطع چند درخت شهرتهران است. ولی نگفته بودید که چند درخت.
بررسی‌های ما حکایت ازآن دارد که به ازای صدور هرپروانه درتهران، بسته به منطقه و وسعت ملک مورد نظر تا ۶۰ – ۵۰ درخت هم از بین می‌رود.
- و سرانه فضای سبز ما در تهران چقدر است؟
آماری از تعداد کل درختان نداریم ولی درمورد سرانه‌ها آمار حکایت از آن دارد سرانه فضای سبز تهران چیزی حدود ۱۵ متر فضای سبز به ازای هر نفراست. البته به‌طور متوسط. که این رقم از ۵/۵ متر درکمترین تراکم دیده می‌شود تا ۶۰ متر دربهترین نقاط.
- و این سرانه چقدر با استانداردهای جهانی فاصله دارد؟
استانداردهای فضای سبز بسته به منطقه، اقلیم و جغرافیا تعیین می‌شود. برهمین اساس باید سرانه فضای سبز درتهران به‌طور متوسط، حداقل ۲۵ متر به ازای هرنفر باشد.
- و بیشترین مناطقی که درآن قطع درختان صورت گرفته کدام مناطق است؟
مناطق ۱ تا ۵ بیشترین قطع درخت را دارند. به خصوص منطقه ۱ و بعد از آن منطقه ۵ یعنی منطقه‌یی که بیشترین باغ‌های تهران را دارد.
- به نکته خوبی اشاره کردید. باغ‌های تهران امروز، روز به روز بیشتر وبیشتر تحلیل می‌رود. به خصوص باغ‌هایی مانند باغ‌های کن در منطقه ۵ که آمار متناقضی هم درمورد آنها شنیده می‌شود. بالاخره کی قرار است باغ‌های تهران تعیین تکلیف شوند؟
ببینید، تا زمانی که باغداری و نگهداری آن هزینه‌های سرسام آوری داشته باشد و درعوض فروش یا تخریب آنها و تبدیل شدن‌شان به برج‌ها، درآمدهای کلانی را عاید مالکین آنها کند و درعین حال قوانین مدقن و سفت و سختی هم برای آن نداشته باشیم وضعیت همین است که شما می‌بینید. یعنی از بین رفتن باغ‌ها بدون اینکه صدای کسی دربیاید! باغ‌های «کن» از دو بخش تشکیل شده است. باغ‌های بالای بزرگراه همت و باغ‌های پایین آن که هر کدام حدودا ۱۲۰هکتار است. الان مشکل اصلی، درمورد تخریب نگران‌کننده باغ‌های پیوسته جنوب بزرگراه همت است که شاید آخرین باغ‌های پیوسته تهران هم باشد. یک‌بار که برای بازدید به این منطقه و باغ‌های آن رفته بودم، یکی از باغداران می‌گفت: مگر ما متولی هوای آلوده و پاک تهران هستیم؟
این حرف از منظری، درست هم هست و بنده هم با آن موافقم، ما باید کاری کنیم که باغ‌ها ارزش ریالی خود را ازدست بدهند و دیگر برای مالک آن صرف نکند و نتواند باغش را تبدیل به برج کند یا بفروشد.
- بگذارید کمی جزیی‌تر به مساله بپردازیم، الان مدتی است که تخریب باغ‌های «کن» بسیاری از روزها درصدراخبار شهری رسانه‌ها یا حتی شورای شهر است. یک‌بار می‌گویند شهرداری درحال تدوین طرحی برای ساماندهی آنهاست و یک‌بار دیگر می‌گویند به دلیل ناموفق بودن شهرداری، باغ‌های کن درحال نابودی است. بالاخره وضعیت و سرنوشت این باغ‌ها به کجا انجامیده است؟
همان‌طور که گفتید، درمقطعی شهرداری طرحی برای ساماندهی باغ‌های کن تدوین کرده بود که عملا عقیم ماند و اجرا نشد. درنتیجه می‌توان گفت شهرداری تاکنون نتوانسته گام مثبتی برای حفظ این باغ‌ها انجام دهد. به همین دلیل خود ما دست به کار شدیم و درحال تدوین طرحی درهمین زمینه هستیم که به زودی درصحن شورا مطرح خواهد شد.
- از «کمربند» سبز تهران چه خبر؟ قرار بود طی چند سال سطح وسیعی از حریم تهران برای جبران کمبود سرانه‌های سبز پایتخت درختکاری شود. این امر محقق شده است؟
بله. تا حدودی. قبل از انقلاب، کمربند سبز تهران ۴۵۰۰ هکتار بوده است که امروز این رقم به ۳۶ هزار هکتار رسیده است که رقم قابل تاملی است. البته طبق طرح کمربند سبز باید این کمربند دریک برنامه پنج ساله به ۵۰ هزار اصله درخت برسد.
- وتا الان کاشت درختان مطابق برنامه پیش رفته است؟
تاحدودی. بد نبوده است!
- به اعتقاد بسیاری از کارشناسان زیست‌محیطی، خود شهرداری با اینکه به نوعی متولی حفاظت از درختان و فضای سبز شهری است، در بسیاری از پروژه‌‌های خود، بی‌سروصدا درختان را قطع می‌کند و جوابگوی کسی هم نیست. این امر واقعیت دارد؟
شک نکنید که درست است! حتی پرونده‌های تعدادی از این قطع درختان در دادسراها باز است ولی…
- ولی به جایی نمی‌رسد…
متاسفانه بله. این یک واقعیت دردناک است.
- و شما هیچگاه با شهرداری، شهردار و مدیران مربوطه دراین خصوص صحبت کرده‌اید؟
تا دل‌تان بخواهد صحبت شده. از تذکر درصحن علنی شورا تا طرح مساله درجلسات خصوصی که با مسوولان ذی‌ربط داشته‌ایم.
- و نتیجه؟
هیچ. آنچه البته به جایی نرسد فریاد است ! به نظر می‌رسد شهرداری و حتی تمامی سازمان‌های دیگر، توسعه را از محیط زیست سوا کرده‌اند. آن‌هم به دلیل آنکه منافع کوتاه‌مدت‌شان این‌گونه ایجاب می‌کند. ولی از همه تاسف بار‌تر این است که شهرداری که خود یکی ازمتولیان و از مدعیان حفظ و توسعه فضای سبز است به انحای مختلف به تخریب فضاهای سبز و درختان شهر کمک می‌کند.
مثلا حاضر است برای ساخت یک برج و گرفتن ۲۰ میلیارد تومان عوارض و… مجوز ساخت برجی را درمنطقه‌یی که اصلا کشش زیست‌محیطی ندارد یا حتی درمنطقه‌یی که پر از درختان قدیمی است را نیز صادر کند ولی به این نکته توجه نمی‌کند که همین برج، دردراز مدت چندین برابر این درآمد، بار مالی روی دوش مدیریت شهری خواهد گذاشت. شهرداری الان بیشتر به فکر کسب درآمد است تا حفظ محیط زیست.
- یعنی ادعاهای شهرداری درمورد حفظ محیط زیست، همه شعار است و شوی تبلیغاتی؟
دقیقا، و این جای بسی تاسف است. چرا که باغ‌ها و فضاهای سبز و درختان، بیش از هرچیز کارکرد زیست محیطی دارند تا کارکردهای اجتماعی.
حمیدرضا خالدی
اعتماد
