تاریخ انتشار : چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۹:۴۲

شهروندان – غلامحسین محمدی*:
از اردیبهشت 61 تا امروز بیش از 32سال از تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی می‌گذرد و این در حالی است که نهاد این دانشگاه، به یکی از مجموعه‌های آموزشی در خور اعتنای کشور و جهان تبدیل شده و در ارتقای سرمایه‌های فرهنگی و عمومی‌شدن آموزش در کشور نقش بزرگی داشته است.

در طلیعه دوران جدید مدیریتی دانشگاه، با عبور از دوران ورود حداکثری نیروهای جوان به دانشگاه و کاهش نسبی ورودی‌های جدید به دانشگاه آزاد اسلامی، نیاز به توسعه نهادی، کمتر از قبل وجود دارد و زمانه آن فرارسیده که توسعه فرهنگی- اجتماعی در محور فعالیت این مجموعه قرار گیرد. در این خصوص توجه به برخی ضرورت‌ها راهگشا خواهد بود:

۱- به گواه پژوهش‌های اجتماعی متعدد در سال‌های اخیر، جامعه ایران به لحاظ فرهنگی در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد. آمار ۱۴میلیون پرونده قضایی تنها در سال ۱۳۹۱، که توسط رییس دستگاه قضا به آن اشاره شد و دوبرابرشدن میزان طلاق در سال ۹۰، در مقایسه با میزان آن در سال ۶۰، شاخص‌هایی است که نشانگر بخشی از این وضعیت فرهنگی است.

چیزی که سبب شده جامعه‌شناسان از وجود شرایط «سردرگمی اجتماعی» در جامعه سخن بگویند و ایجاد تزلزل در ارزش‌های اخلاقی جامعه، پیش‌بینی‌ناپذیرشدن رفتار افراد و کاهش سرمایه و اعتماد اجتماعی را نتیجه آن بدانند. بر این اساس توجه به مساله فرهنگ و به خصوص رابطه فرهنگ و دین باید در متن سیاستگذاری‌های کلان کشور و به تبع آن آموزش عالی قرار گیرد.

۲- از سوی دیگر نگاهی به عرصه بین‌الملل، نشان می‌دهد که چه بخواهیم و چه نخواهیم، در عصر حاضر کلمه مقدس «اسلام» متولیان مختلفی پیدا کرده و ظهور گروه‌های قشری تکفیری و دامن‌زدن به جنگ‌های مذهبی و درونی مسلمانان و غفلت از نقش استعمار در آتش‌افروزی در منطقه، نمونه‌ای گویا از ظلمی است که امروزه بر نام و نشان «اسلام» می‌رود. ضرورت دیدگاه اجتهادی در چارچوبی فراتر از اجتهاد مرسوم حوزه‌ها به تعبیر امام خمینی(ره)، بازگشت به اصول اولیه اسلام، استخراج و تصفیه منابع فرهنگی و در یک کلام نواندیشی دینی در زمینه فرهنگی جامعه ایران جهت ارایه تفسیری مطابق با «مقتضیات زمان» به تعبیر شهید مطهری(ره)، هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌الملل، برای کاستن از خشونت و نشان‌دادن چهره واقعی اسلام از این‌رو احساس می‌شود.

۳- بی‌شک امروز بیش از هر زمان دیگر چه در جامعه خود و چه در جهان اسلام، نیازمند درکی از دین هستیم که «خدمت به نوع انسان»، ارایه درک عقلانی از دین، ارج‌نهادن به کرامت انسانی و پاس‌نهادن دو مفهوم مقدس «آزادی» و «عدالت» را طلب کند، از نگاه‌های تنگ‌نظرانه و حذفی بپرهیزد و با ارایه چهره رحمانی اسلام، تحمل و سعه‌صدر این آیین را در تعامل با آرا و افکار مختلف نشان دهد.

۴- در شرایط کنونی بهره‌مندی از فضای مطلوب فرهنگی، فراهم‌بودن شرایط برای انجام فعالیت‌های متنوع فرهنگی، گشوده‌شدن عرصه برای طرح آرای مختلف در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی و برخورداری از عدالت در ارایه کالاهای فرهنگی و اعتلای معنوی و اخلاقی، حقوق مسلم دانشجویانی است که دانشگاه آزاد اسلامی را برای تحصیل انتخاب می‌کنند و فراهم‌کردن زمینه برای محقق‌شدن آن، وظیفه و تکلیف مسوولان فرهنگی این دانشگاه است.

دانشجویان به‌عنوان قشر جوان جامعه، در حال حاضر به‌عنوان مهم‌ترین حلقه واسط میان لایه‌های مختلف اجتماع باید شناخته شوند و از توان آنها برای برقراری ارتباط میان بخش‌های مختلف جامعه استفاده شود. از یک‌سو به‌واسطه حضور در محیط‌های دانشگاهی و ارتباط با اقشار نخبه دانشگاه، دانشجویان سفیران انتقال آگاهی‌های فرهنگی و اجتماعی از دانشگاه به متن جامعه هستند و از سوی دیگر بیانگر مطالبات و کاستی‌های مردم و نخبگان به دولت.

بنابراین با توجه به این ضرورت‌ها گشودن فضای فرهنگی دانشگاه به‌منظور رشد استعدادهای فرهنگی و شکوفایی ظرفیت‌های نهفته دانشجویان برای نیل به اهداف پیش‌گفته و همچنین فراهم‌شدن امکان طرح مطالبات و پرسشگری و نهادینه‌شدن فضای نقادی و امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر مسوولان وظیفه مهمی است که بر عهده حوزه فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی قرار دارد.

 *مدیرکل فوق برنامه فرهنگی دانشگاه آزاد

شرق