بافت فرسوده؛ زخمی کهنه بر پیکر بجنورد
شهروندان:
بازگرداندن زندگی و پویایی به بافت‌های فرسوده شهری، از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیران شهری است.
رویارویی با مشکل بافت فرسوده به علت جنبه‌های متعدد و ملاحظات گوناگونی که لازم است در ارتباط با اینگونه بافت‌ها مورد توجه قرار گیرند، ماهیتا دارای پیچیدگی‌ها و ظرافت‌هایی است که برنامه ریزی، تصمیم گیری و اقدام عملی در این خصوص از حساسیت و اهمیت وی‍ژه‌ای برخوردار می‌کند.
به گزارش ایسنا، طی سالیان گذشته، دولت راهکارهای گوناگونی را در راستای احیاء، بازسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهری تجربه کرده است، اما حجم عظیم بافت‌های فرسودی موجود و نیمه کاره ماندن و طولانی شدن اجرای بسیاری از پروژه‌های احیاء و بهسازی این بافت‌ها، نشان دهنده‌ی نامتناسب بودن برنامه‌ها و مدل‌های در نظر گرفته شده با واقعیت این بافت‌هاست که بافت فرسوده شهر بجنورد یکی از مناطقی است که احیای آن نیمه کاره باقی مانده و در این خصوص تعدادی از مسوولان توضیحاتی را ارائه داده‌اند.
قاسم‌زاده یکی از ساکنان بافت فرسوده در بجنورد در گفت و گو با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان شمالی، با اشاره به اینکه منزل مسکونی وی در چندین سال گذشته در محدوده اجرای طرح ارمغان قرار گرفته بود که باید زمین توسط این شرکت خریداری و ساخته می‌شد، افزود: اما مبلغ ذکر شده از سوی کارشناسان در مقایسه با زمینی که در همسایگی منزل بنده قرار داشت که در محدوده طرح نیز نبود بسیار اندک بود.
وی ادامه داد: در زمان حال نیز که فروش و ساخت این زمین‌ها آزاد شده است و ما خودمان می‌توانیم آن را بفروشیم یا بسازیم، هزینه ساخت بسیار بالا رفته است و ما توان ساخت آن‌ها را نداریم.
وی در خصوص وضعیت منازل موجود در بافت فرسوده اظهار کرد: برخی از منازل موجود در این مناطق دارای سقف چوبی هستند که موریانه در آن‌ها نفوذ کرده و همیشه هراس فرو ریختن سقف آن‌ها را داریم.
وی گفت: بسیاری از منازل نیز در این منطقه تبدیل به مخروبه شده و یا پاتوقی برای معتادان شده است، بطوری‌که در یکی دو سال گذشته، ساکنان این منطقه یک باب منزل مخروبه که هم تجمع معتادان شده بود را تخریب کردند.
وی اظهار کرد: کوچه‌های تنگ و پیچ در پیچ این محلات و آسفالت نامناسب آن، از دیگر مشکلات این مناطق است که خودروها به سختی می‌توانند در آن تردد کنند.
وی توضیح داد: منازل موجود در این بافت، آنقدر قدیمی هستند که حتی ارزش دست کشیدن بر روی آن‌ها همانند رنگ کردن دیوارها یا نما کردن را نیز ندارند و چاره آن‌ها فقط تخریب و ساخت دوباره است که بسیاری از افراد ساکن در این بافت توان مالی لازم برای انجام این کار را ندارند.
عضو شورای اسلامی شهر بجنورد در خصوص یکی از مشکلات موجود در بافت فرسوده شهر بجنورد گفت: موریانه‌زدگی همچون زلزله‌ای خاموش منازل مسکونی و جان شهروندان مناطق بافت فرسوده این شهر را تهدید می‌کند.
جمشید گریوانی با اشاره به اینکه حدود پنج تا شش هزار منزل مسکونی در این شهر موریانه‌زده هستند، افزود: این منازل در حاشیه و بافت فرسوده شهر قرار دارند.
وی با بیان اینکه تاکنون بارها نمایندگان شورای اسلامی شهر و مجلس شورای اسلامی این خطر را به مسئولان استان و ستاد حوادث غیرمترقبه گوشزد کرده‌اند، ادامه داد: اما تاکنون هیچ اقدامی برای رفع این مشکل انجام نشده است.
گریوانی خاطرنشان کرد: شهر بجنورد بر روی گسل زلزله قرار دارد که ممکن است با کوچکترین پس لرزه، منازل فرو ریزند که در این صورت یک بحران جمعیتی در این شهر اتفاق خواهد افتاد.
وی اظهار کرد: معضل موریانه زدگی در بافت فرسوده باید دغدغه‌ای برای مسئولان استان و ستاد بحران شود و صاحبنظران و متخصصان باید در خصوص حل آن چاره‌ای بیندیشند.
عضو شورای اسلامی شهر بجنورد با اشاره به اینکه معضل موریانه‌زدگی در این شهرستان مورد غفلت قرار گرفته است توضیح داد: تغییر مدیریت مسئولان استانی یکی از عوامل بروز این مشکل است.
وی تاکید کرد: برای حل این مشکل باید بنیاد مسکن به صورت جدی وارد شود، شهرداری نسبت به اعطای مجوز ساخت رایگان اقدام کند و بانک‌ها نسبت به ارائه تسهیلات اقدام کنند.
گریوانی افزود: از سوی دیگر روند ساخت و ساز بافت فرسوده در این شهر بسیار کند است و با اختصاص اعتبارات قطره چکانی این مشکل حل نخواهد شد.
فرمانده عملیات آتش نشانی بجنورد در ارتباط با یکی دیگر از مشکلات این مناطق در بجنورد اظهار کرد: بافت فرسوده بجنورد، مشکل پیش روی آتش نشانی این شهر است.
عباس جفاکش بیان کرد: این امر سبب شده تا استقرار خودروهای آتش نشانی، نحوه استفاده از ابزار کار و حضور به موقع آتش نشانان با مشکل مواجه شود.
وی توضیح داد: معابر تنگ و باریک بافت فرسوده شهر بجنورد موجب شده تا هنگام بروز حادثه، خودروهای آتش نشانی نتواند به راحتی در محل حادثه حضور پیدا کند.
یکی دیگر از اعضای شورای اسلامی شهر بجنورد با ذکر اینکه سیاست گذاری های انجام شده در بافت فرسوده شهر بجنورد چه از سوی دولت و چه از سوی متولیان کار اشتباه بوده است، تاکید کرد: بناهای موجود در بافت فرسوده به خودی خود احیاء نمی‌شوند، بلکه نیازمند سیاست‌های تشویقی هستند و منابع دولتی اختصاص یافته برای این امر یک زمانی اختصاص یافت و یک زمانی قطع شد، اما به هیچ عنوان جوابگو نبود.
رضا فیروزه خاطرنشان کرد: از سوی دیگر میزان مشارکت مردمی برای احیای این بافت و همچنین تخفیف عوارضات شهرداری بسیار ضعیف بوده است.
وی گفت: برای احیای این بافت نیازمند تزریق منابع دولتی و ارائه بسته‌های تشویقی همچون تخفیف عوارضات شهرداری و ارائه تسهیلات هستیم.
فیروزه با بیان اینکه افراد ساکن در این منطقه نسبت به نرخ‌گذاری کارشناسان بر روی زمین‌ها گلایه‌مند هستند، اظهار کرد: اگر زمین‌ها به صورت واقعی نرخ گذاری می‌شد، چرا باید آن‌ها معترض باشند.
وی خاطرنشان کرد: اگر آن منابع مالی برای ساخت مسکن‌های مهر در گلستان تزریق نمی‌شد و جذب بافت فرسوده این شهر می‌شد، هم اکنون نه مساحت حاشیه نشینی این شهر افزایش پیدا می‌کرد و نه احیای این بافت در بن بست قرار می‌گرفت.
مدیر کل راه و شهرسازی خراسان شمالی نیز گفت: مساحت بافت فرسوده در این استان۷۰۰ هکتار است.
علی اصغر بدیعی مقدم در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه شهر بجنورد بیشترین حجم بافت فرسوده را دارد، افزود: این مساحت ۱۵۴ هکتار است.
وی در خصوص کند بودن نوسازی بافت فرسوده در بجنورد بیان کرد: در ابتدا برای ساخت هشت هکتار از بافت‌های فرسوده طرح تهیه شد که بعد از گذشت مدت کوتاهی این مساحت به پنج هکتار کاهش یافت.
وی ادامه داد: ساخت و ساز در ۹۰ درصد از این مساحت انجام شده است و طرح اجرای ساختمان ۲۲۰ واحدی نیز شروع شد.
به گفته این مقام مسوول، این واحدها هم اکنون دارای پیشرفت فیزیکی ۷۰ درصد هستند.
وی اظهار کرد: به تاخیر افتادن تامین منابع مالی یکی از دلایل اصلی تاخیر در اجرای این طرح بوده است.
مدیر کل راه و شهرسازی خراسان شمالی توضیح داد: در آن هشت هکتار زمین، سه هکتار آزاد نشده بود که هم اکنون آزاد شده است و مردم می‌توانند خود به ساخت و ساز بپردازند.
مدیر اداره بافت‌های فرسوده شهری راه و شهرسازی خراسان‌شمالی از عدم تمکن مالی مالکان بافت فرسوده برای جایگزینی محل سکونت خود با واحد نوساز به عنوان مشکلات احیای بافت فرسوده یاد کرد.
علی همتی تصریح کرد: این امر از مهم‌ترین دلایل عدم مشارکت مردم برای احیای بافت فرسوده است.
وی تاکید کرد: همچنین ناعادلانه خواندن ارزش گذاری‌های انجام شده روی ملک توسط هیئت‌های کارشناسی رسمی دادگستری از سوی بیشتر مالکان واقع در طرح به علل مختلف از دیگر دلایل عدم همکاری مالکان این بافت است.
همتی خاطرنشان کرد: در همین راستا برای حل این مشکل به منظور نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده نابسامان می‌توان به اتخاذ تدابیری از قبیل پیش بینی و ساخت واحد مسکونی برای معاوضه با املاک و زمین‌های تملک شده پرداخت که متاسفانه در گذشته این امر محقق نشده است.
وی اعطای تسهیلات کم بهره به مالکان و جبران کسری نقدینگی آنان را یکی دیگر از راهکارهای پیشنهادی برای حل این مشکل اعلام کرد.
مدیر اداره بافت‌های فرسوده شهری راه و شهرسازی خراسان شمالی گفت: این در حالی است که تسهیلاتی که اکنون اعطا می‌شود، پاسخگوی نیاز متقاضیان نیست.
