تاریخ انتشار : چهارشنبه ۵ شهریور ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۲۳:۲۵

شهروندان – مهدی زارع*:
در روزهای اخیر و بعد از زلزله 93/5/27 در «مورموری» در جنوب‌شرق استان ایلام، اخبار گوناگونی در کشور به‌ویژه به‌صورت پیامک و به‌طور خاص از طریق نرم‌افزارهای وایبر و واتس‌آپ در گوشی‌های هوشمند تلفن همراه پخش شد که با اعلام خبر زلزله در 48ساعت آینده (حدودا از عصر پنجشنبه 93/5/30 به بعد) از یک سایت تجاری (و نه علمی) موجب نگرانی عده زیادی از مردم شد.

چیزی که به جو منفی این موضوع دامن زد، یکی وقوع زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۴/۳ ریشتر در بامداد ۹۳/۵/۲۶ در شمال دماوند بود و دیگری پس‌لرزه‌های شدید زلزله «مورموری» ایلام.

البته سه نکته در تشدید این جو شایعه کمک کرد، یکی توسعه استفاده از گوشی‌های هوشمند و دسترسی مردم به نرم‌افزارهای ارتباطی نظیر وایبر و واتس‌آپ روی گوشی‌های همراه، تبلت‌ها و فبلت‌ها و دیگری متاسفانه کم‌باوری مردم به اطلاعاتی است که دانشمندان و نهادهای علمی در اختیارشان قرار می‌دهند. دلیل سوم شاید تعلل در اطلاع‌رسانی شفاف و صریح و دقیق از سوی نهادهایی بود که در این زمینه مسوولیت رسمی اطلاع‌رسانی علمی دارند.

به‌هرحال اکنون ۴۸ ساعتی از زمانی که مدعی شده بودند زلزله‌ای شدید خواهد آمد گذشته و دروغ‌بودن و تقلبی‌بودن این نوع ادعاها هم بر همگان مشخص شده است امیدوارم مردم و مسوولان و آنها که در معرض این اخبار قرار می‌گیرند از این به بعد رفتاری واقع‌بینانه و علمی نشان دهند.

اینکه عضو گروه وایبری باشیم که هرنوع پیامی در آن دریافت شود، مسلما بخش مهمی از مشکل، خود ما هستیم. اگر نخواهیم در معرض آن نوع پیام‌های بی‌اساس قرار‌گیریم، حتما باید از آن گروه وایبری خارج شویم، نه اینکه اختیار خودمان را به دست چنین گروه‌هایی در فضای مجازی دهیم و بعد مدعی شویم که نگرانیم و نمی‌دانیم چرا بقیه دست از سر ما برنمی‌دارند! ضمنا اخبار علمی و کار دانشمندان را باید جدی بگیریم.

توجه به این نوع شبه اطلاعات و شایعات که امروزه از طریق ابزارهای ارتباطی به راحتی پخش می‌شوند، علاوه‌بر اینکه توهین به شعور مخاطبان هستند، بی‌احترامی به علم و عمل دانشمندان هم محسوب می‌شوند.

 *دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله

شرق