تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۲:۳۱

شهروندان – روزبه کردونی*:
خودکشی به عنوان یک مسأله یا تراژدی اجتماعی سالانه جان بیش از 800 هزار نفر را در جهان می‌گیرد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی هر 40 ثانیه یک نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود این زمان تا سال 2020 به هر 20 ثانیه یک مرگ کاهش یابد. در سال 2012 خودکشی عامل 4/1 درصد از کل مرگ و میرها در جهان بوده است.

این در حالی است که بین افراد ۱۵ تا ۲۹ سال خودکشی دومین عامل مرگ و میر (۴/۸ درصد کل مرگ و میرهای این رده سنی) محسوب می‌شود.

نرخ جهانی مرگ و میر ناشی از خودکشی بین ۱۱ تا ۱۲ نفر در هر صد هزار نفر جمعیت است که این نرخ برای مردان ۱۵ و برای زنان ۸ است. البته با توجه به این‌که پدیده خودکشی یک پدیده حساس و در برخی کشورها غیر قانونی است این انتظار وجود دارد که بخشی از موارد خودکشی گزارش و ثبت نگردد. ۷۵ درصد خودکشی‌ها در کشورهای با درآمد پایین و متوسط انجام می‌شود که بیشترین آن در کشورهای جنوب شرق آسیا است.

بررسی الگوی سنی خودکشی در جهان بیانگر این است که بیشترین تعداد خودکشی‌ها در سنین بالای ۷۰ سال رخ می‌دهد. البته در برخی کشورها نظیر ایران، تایلند و نیوزلند میزان خودکشی جوانان بیشتر است.

در اکثر کشورهای جهان مرگ ومیر مردان بر اثر خودکشی بیشتر است. در کشورهای پردرآمد و ثروتمند مردان سه برابر بیشتر از زنان بر اثر خودکشی از بین می‌روند اما در کشوری مانند چین این الگو متفاوت است. چین در یک الگوی دیگر خودکشی نیز با دیگر کشور‌ها تفاوت دارد. در اکثر کشورها خودکشی‌ها بیشتر در شهر رخ می‌دهد ولی در چین بیشترین خودکشی‌ها در روستا‌ها است.

بررسی داده‌های درگاه ملی آمار، پزشکی قانونی و سازمان بهداشت جهانی بیانگر این است که جمهوری اسلامی ایران در زمره کشورهایی است که دارای نرخ پایین خودکشی است. نرخ مرگ و میر خودکشی در ایران بین ۵/۳ تا ۲/۵ نفر در صد هزار نفر است که با این عدد در کنار کشورهایی نظیر ایتالیا، ترکیه، آذربایجان، یونان و مراکش قرار می‌گیرد. نرخ اقدام به خودکشی در کشور نیز در دهه ۱۳۸۰ بین ۴ تا ۵ متغیر بوده است. طبق داده‌های مرکز آمار بین سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۱ مرگ و میر ناشی از خودکشی در کشور ۲۷۱۶۸ نفر بوده است در حالی که پزشکی قانونی در همین بازه زمانی ۳۸۶۹۱ مرگ مشکوک به خودکشی را گزارش کرده است.

حلق آویز کردن رایج‌ترین شیوه خودکشی در کشور است و بیشترین افراد فوت شده نیز دارای تحصیلات ابتدایی و راهنمایی بوده‌اند. از لحاظ فعالیت نیز افراد خانه دار و دانشجویان به ترتیب بیشترین و کمترین فوت شدگان را شامل می‌شوند. در بین استان‌های کشور نیز استان‌های خوزستان، تهران و البرز کمترین میزان اقدام به خودکشی و استان‌های خراسان جنوبی، اردبیل و یزد کمترین میزان متوفیات ناشی از خودکشی را دارا هستند.

البته در برخی مناطق غربی کشور نرخ خودکشی مطلوب نیست و با تفاوت معناداری بیشتر از سایر نقاط کشور است. این موضوع هم‌اکنون در کانون توجه دست اندرکاران ذیربط قرار گرفته است. بر این اساس می‌توان امیدوار بود با جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات متقن و با انجام تحقیقات موردی و کاربردی همراه با استفاده از دانش و تجربیات صاحبنظران ملی و منطقه‌ای در تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های اقدام، گام‌های مهمی برای کنترل و کاهش خودکشی برداشته شود.

همانگونه که رئیس جمهوری اعلام کرده‌اند مسأله فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی یکی از مهمترین مسائل اجتماعی و ملی کشور است . در این چارچوب دولت تدبیر و امید آسیب‌های اجتماعی را به عنوان یک واقعیت اجتماعی پذیرفته است و تکیه به مردم، نهادهای مدنی و ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های ذیربط در مواجهه با آسیب‌ها اجتماعی را در دستور کار دارد.

 *مدیرکل دفتر امور آسیب های اجتماعی وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی

ایران