همیشه ایرانی خواهم ماند
شهروندان:
می‌گوید: «سال‌ها برای تجاری‌سازی اختراعاتم تلاش کردم، ولی مسوولان هیچ حمایتی از من نکردند؛ فقط وام هفت‌میلیونی با سود 14درصد به‌عنوان دانش‌آموز گرفتم و توانستم طرح‌های خود را به اتمام برسانم.
بنیاد ملی نخبگان، استانداری، وزارت کشور، وزارت صنایع، فرمانداری، سازمان جوانان استان و… هیچ‌کدام کاری نکردند.» اینها سخنان «سجاد یعقوبی» است که معتقد است سازمان‌های کشور هیچ‌کدام اجرایی نیستند و همه سازمان‌ها، نظارتی یا ترویجی هستند. «سازمان‌های ما بودجه‌ای تحت عنوان تحقیقات و حمایت ندارد و بی‌توجهی مسوولان به مخترعان طبیعی است و جای تعجب ندارد.»
«سجاد یعقوبی» دانشجوی ۲۲ساله پزشکی در دانشگاه استانبول است که وقتی مورد حمایت سازمان‌های ایرانی قرار نگرفت، به ترکیه رفت. او قرار است در سال آینده میلادی، به‌عنوان سفیر صلح و سلامت جهان در سازمان ملل متحد سخنرانی کند. «سجاد» درباره فرآیند انتخاب خود به‌عنوان سخنران سازمان ملل می‌گوید: «بعد از کسب چندین عنوان جهانی در حوزه پزشکی و با مکاتبه‌هایی که داشتیم، از طرف مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو، به‌عنوان نماینده مسایل سلامت جهانی در کشورهای ایران ترکیه و عراق انتخاب شدم. آخر این هفته هم در کنفرانس مشابهی در واشنگتن‌دی‌سی آمریکا شرکت می‌کنم. در کنفرانس واشنگتن‌دی‌سی که در پایتخت کشور آمریکا و با حضور شخصیت‌های برجسته دنیا و با حضور دانشجویان و دانشمندان برتر دنیا برگزار خواهد شد، این افتخار را دارم تا در مورد منع گسترش سلاح‌های شیمیایی یعنی مبحثی که سازمان برایم انتخاب کرده، سخن بگویم.»
«سجاد» متولد «شمال‌غربی‌ترین» شهر ایران یعنی ماکو در استان آذربایجان غربی است. به گفته خودش، از حدود ۱۳سالگی سرگرم مطالعه و تحقیق است و تاکنون ۱۱مدال طلا، هفت مدال نقره و شش مدال برنز از مسابقه‌ها و المپیادهای جهانی علمی، رباتیک، اختراعات و تکنولوژی دریافت کرده است. به جز اینها، چندین عنوان بین‌المللی هم دارد از جمله مدال طلای برترین مخترع خلاق جهان از کشور آمریکا در سال ۲۰۱۳، برترین مخترع جهان در سال ۲۰۱۳ در بخش پزشکی مسابقات جهانی اختراعات ژنو سوییس، برترین مخترع زیر ۲۰سال جهان از سوی سازمان معنوی و مالکیت فکری ملل متحد و برترین مخترع جهان از سوی سازمان جهانی اختراعات آسیا.
اختراعات زیادی نیز به وسیله «یعقوبی» به ثبت رسیده است؛ او می‌گوید: «تاکنون ۱۵ اختراع در کشور ایران و ترکیه ثبت کرده‌ام. آخرین اختراعم سه ماه پیش در کشور آمریکا ثبت شد و مدال طلای برترین مخترع خلاق جهان را برایم به ارمغان آورد و در حال حاضر هم مراحل ثبت جهانی دیگر اختراعم را که اولین دستگاه نرمش‌دهنده ماهیچه‌های چشم است، پیگیری می‌کنم. این اختراع در سال میلادی جاری به‌عنوان برترین اختراع توسط وزارت ثبت و اختراعات کشور ترکیه در المپیاد جهانی انتخاب شد. در حال حاضر نیز روی ساخت نوعی ابزار دقیق و جدید کار می‌کنم.»
یکی از اختراعاتی که «سجاد» به ثبت جهانی رسانده، دستگاه ردیابی تومور در مغز به روش دقیق است. او می‌گوید که با به‌کارگیری دستگاهی که اختراع کرده، ردیابی تومور به‌صورت بسیار دقیق ثبت و برای جراح نمایش داده می‌شود. این دستگاه در جراحی‌های مربوط به تومورهای مغزی، بیشترین کمک را به جراح می‌کند. به دلیل شبیه‌بودن بافت تومور مغزی با بافت مغز، عمل جراحی روی این نوع تومورها با سختی زیادی مواجه است که این مشکلات از طریق دستگاه موقعیت‌یاب جراحی می‌تواند برطرف شود. دستگاهی که «سجاد» اختراع کرده، با استفاده از تصویربرداری از بافت تومور و اطلاعات سیستم ام‌آرآی، به جراح کمک می‌کند محل دقیق تومور را ردیابی کند. از این دستگاه می‌توان برای نمونه‌برداری از تومور، مشاهده ساختار حساس و بحرانی مغز، برش‌زدن تومور و نظایر آن استفاده کرد.
از وقتی که «سجاد» تا حدی به شهرت دست پیدا کرده، برخی از کشورها تلاش می‌کنند که او را غیرایرانی معرفی کنند. او ساکن ترکیه است و ترک‌ها بدشان نمی‌آید که به جای شخص «سجاد یعقوبی»، بر دانشجوی دانشگاه استانبول بودن او تاکید داشته باشند. «یعقوبی» خود را عضو انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو و عضو انجمن دوستداران ایران و سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد معرفی می‌کند و تاکید دارد: «تاکنون رسانه‌های بسیاری سعی کردند مرا غیرایرانی و هموطن خود جلوه دهند، ولی من همیشه بر ایرانی بودن خود تاکید کردم و ایرانی هم خواهم ماند و به ایرانی بودنم افتخار می‌کنم.»
کنجکاوی‌ها و تلاش‌های «سجاد» برای ابداع، از کودکی او شروع شد. به گفته خود او، از دوران ابتدایی به‌کارهای دستی علاقه داشته است. «از اوایل دوران ابتدایی، به‌طور خودجوش در زمینه صنایع‌دستی کار می‌کردم، برای مثال با میخ روی گچ حکاکی می‌کردم، به‌گونه‌ای که اواخر دوران ابتدایی، کارهایم به‌عنوان بهترین کاردستی در کشور انتخاب شد.» اما از کلاس اول راهنمایی، به رباتیک پزشکی علاقه‌مند شد: «در پی مطالعاتی که داشتم به این نتیجه رسیدم که دیگر زمان دنیای تک‌بعدی به پایان رسیده است و در حال حاضر باید با تلفیق علوم نوین با یکدیگر، به پیشرفت‌های بیشتری دست یافت.»
«سجاد» به‌سرعت پیشرفت کرد و اختراعات جدی خود را شروع کرد اما در ایران در تجاری‌کردن اختراعاتش ناکام ماند؛ با این حال، «از شکست نمی‌ترسد و شکست را مهم‌ترین عامل موفقیت می‌داند.» اما از برخورد مسوولان داخل کشور با اختراعاتش ناراضی است و از اینکه نتوانسته برخی از اختراعاتش را به مرحله تجاری‌سازی و تولید انبوه برساند، گله‌مند است. او می‌گوید: «از روزی که به ترکیه رفتم، با استقبال و حمایت بی‌نظیر دولت این کشور روبه‌رو شده‌ام. ارتباط خوبی با مجامع دانشگاهی، استادان برجسته و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در دانشگاه‌های معتبر این کشور برقرار کردم.»
بعد از رفتن به ترکیه، «سجاد یعقوبی» کار ثبت اختراعات جدید را شروع کرد و پیشنهادهای مختلفی از کشورهای گوناگون داشت. بعد از تحقیقات مختلف راجع به پیشنهادهایش، در دانشگاه پزشکی هانوفر آلمان قبول شد و برای کالج زبان آلمانی اقدام کرد. در طول مدت زمانی که در استانبول بود، با یک شرکت آمریکایی که قصد تاسیس بیمارستان جراحی رباتیک از طرف دانشگاه استنفورد را دارد، آشنا شد. آنها برای آموزش و بورس برای کار در این بیمارستان، به چهار دانشجوی کارشناسی‌ارشد نیاز داشتند که سجاد هم برای این فرصت اقدام کرد ولی چون برای دوره کارشناسی می‌خواست پذیرش بگیرد، ابتدا جواب ناامیدکننده‌ای دریافت اما بعد از مدتی، ایمیلی به دستش رسید که طی آن، خواستار مصاحبه با او شده بودند و در نهایت جذب همین دانشگاه شد. «سجاد» می‌گوید: «یکی از اختراعاتم در حال حاضر، مراحل تولید انبوه خود را در استانبول می‌گذراند و برای این کار، با یک شرکت سرمایه‌گذار بین‌المللی قرارداد بسته‌ام. همچنین تصمیم دارم که خطوط تولید تجهیزات مهندسی پزشکی و اختراعات و محصولات خودم در منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو در ایران را راه‌اندازی کنم. پیشنهادهای مختلفی از چند شرکت آمریکایی و شرکتی از سوییس و لهستان دارم که با ایشان هم به نمایندگی از شرکت ترک، در حال مذاکره هستیم.»
حالا «سجاد یعقوبی» روی متن سخنرانی‌اش برای سال بعد در سازمان ملل کار می‌کند؛ او به «شرق» می‌گوید: «به‌عنوان سفیر صلح و سلامت دانشجویی جهان در مورد منع گسترش و به‌کارگیری سلاح‌های شیمیایی و اثرات آن بر محیط‌زیست سخن خواهم گفت. سخنرانی بیشتر معطوف به خاورمیانه و مشکلات بسیاری است که در چندین سال اخیر با آن مواجه شدیم و اثرات سلاح‌ها و جنگ‌افزارهای شیمیایی که کشورمان در طول هشت‌سال جنگ تحمیلی، به آن دچار شد.»
زینب همتی – شرق
