ارسال مطلب فیس‌ بوک توییت

اندیشمندان معاصر را نادیده نگیریم

شهروندان – منوچهر دین‌پرست:
فردید کمتر می‌نوشت و بیشتر سخن می‌گفت. از همین رو او را فیلسوف شفاهی نامیده‌اند. پیش از انقلاب در میزگردهای تلویزیونی شرکت می‎کرد و چندی هم تفسیر حافظ می‌گفت.

اندیشمندان با این حال فردید بی‌گمان از چهره‌های تاثیرگذار بر فکر و فلسفه معاصر ایران ‌است. برخی فردید را ستوده‌اند و گروهی از او چهره‌یی فریبکار نشان داده‌اند تا جایی که در زمان مرگ تعداد کمی برای مجلس ترحیمش گرد آمده بودند. این همه تناقض بر گرد فردید سال‌هاست که ادامه دارد. به تازگی کتابی از دکتر عبدالکریمی منتشر شده که حاوی بررسی مبسوطی از آرا و اندیشه‌های فردید است. این کتاب دومین اثری است که درباب فردید نوشته شده است.

نخستین کتاب به همت محمد منصور هاشمی منتشر شد. در کتاب دکتر عبدالکریمی بار دیگر بر تاثیر‌گذاری اندیشه‌های فردید در ایران توجه شده است. شاید نوشتن کتاب درباره شخصیت‌های فلسفی هنوز مورد توجه قرار نگرفته است اما باید قاطعانه اعتراف کرد که پژوهش‌هایی از این دست بیش از این باید در دستور کار علاقه‌مندان به فلسفه باشد. طی سال‌های اخیر بازاندشی در باب آنچه خود داشته‌ایم و غرب‌زدگی و هویت و… بسیار صحبت شده اما تا چه اندازه این مباحث در بوته نقد قرار گرفته است. بسیاری از روشنفکران و نویسندگان ایرانی یه دیدار فردید می‌رفتند، به سخنانش گوش می‌دادند و با او به کنکاش برمی‌خواستند. کسانی چون رضا داوری، جلال آل‌احمد، سیمین دانشور، دکتر جهانبگلو، داریوش آشوری و دیگران.

داریوش شایگان در کتاب «زیر آسمان‎های جهان» در گفت‌وگو با رامین جهانبگلو درباره زندگی و آثارش وقتی به نام فردید می‎رسد، چنین می‎گوید: «ما با فردید دوره داشتیم. این شب‎ها که به دلیل حضور فردید به فردیدیه معروف بودند، آزمایشگاه زنده پریشانی و تشویشی بودند که در آن زمان بر خاطره‎ها حکومت می‎کرد. سوای این معجون حیرت‎انگیز، آنچه از این شب‎های هیجانی به یاد دارم، نزاع‎ها و درگیری‎های لفظی، از جا در رفتن‎ها و یقه‎دری‎های پرتلاطم و بددهنی‎های رسوایانه بود. شب‎هایی پربار و در عین حال غم‎انگیز بودند. فردید یک آشوبگر مادرزاد بود. در او جرقه‎هایی از نبوغ و کینه‎یی عمیق وجود داشت که به خلق و خوی‌اش جنبه‎یی ترحم‎انگیز می‎بخشید و نیز دارای بینش شهودی صاعقه‎آسایی بود که انسان را مبهوت می‎کرد.» اما از سوی دیگر به نکته باید اشاره داشت،

دکتر عبدالکریمی از چهرهای جوانی است که طی سال‌های اخیر به شناخت هایدگر و توجه به آرای متفکران درباب ایران معاصر بسیار پرداخته است. همت او را باید به فال نیک گرفت و امید است این راه ادامه یابد. او نه‌تنها در حلقه مرید و مریدبازی گرفتار نشده بلکه سعی کرده به صورت آکادمیک موضوعات و دغدغه‌های فلسفی و نسبت ما با جهان فکری این متفکران را مورد بررسی قرار دهد. راهی که ایشان در فردید پژوهی باز کرده است اگر چه پروژه‌یی درباب شناخت هایدگر در ایران است اما می‌توان به عنوان نمونه کاری تلقی شود که درباره دیگر روشنفکران معاصر به جد به آن توجه شود.

اگرچه، سخن گفتن درباره تفکر فردید این سال‎ها به مناسبات سیاسی فراوانی آغشته شده تا جایی که برخی فردید را از طرفداران استبداد و فاشیسم و تروریسم می‎خوانده‌اند و تفکر وی را مروج انحصارطلبی و خشونت‎گرایی اما گویی باید فردید را بیش از این بازشناسی کرد چرا که فردید در سال‎های گوشه‎نشینی خود مجموعه یادداشت‎ها و حواشی مفصلی بر فرهنگ‎های مختلف ریشه‌شناسی زبان‎های اروپایی و فرهنگ معجم‎الوسیط نگاشت که در آن ریشه کلمات عربی را با ریشه زبان‎های هندی و اروپایی مقایسه کرده و نتایج آن را به رشته تحریر درآورده است و شاید اگر این مطالب مورد بررسی قرار گیرد می‌تواند برای برخی پژوهش‌ها مفید واقع شود.

برچسب‌ها : ,