تاریخ انتشار : یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۰۸:۳۱

شهروندان:
برنامه پزشک خانواده به صورت آزمایشی در نقاط مختلفی در کشور طی سال های گذشته به اجرا درآمد که در بسیاری از مناطق با شکست روبرو شد و مسوولان نظام سلامت را برآن داشت که نواقص اجرای این برنامه را مورد ارزیابی قرار دهند.

به نظر می رسد برنامه پزشک خانواده در دو استان مازندران و فارس بیش از دیگر نقاط کشور گسترش یافته بنابراین مسوولان نظام سلامت نیز برنامه های آسیب شناسی خود را روی این دو استان متمرکز کرده اند.

برای آسیب شناسی پزشک خانواده در این استان ها، تیم کارشناسی به این مناطق اعزام شد و با مردم ، پزشکان شاغل در برنامه، مسوولان اجرایی و دست اندرکاران آزمایشگاه ها و رادیولوژی و سازمان های بیمه گر، مصاحبه هایی را در خصوص مشکلات پیش روی این برنامه، انجام دادند.

هم اکنون آسیب شناسی این برنامه پایانه یافته و مشاور معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امور گسترش شبکه بهداشتی و پزشک خانواده در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا به تحلیل این آسیب شناسی پرداخته است.

«ناصر کلانتری» با اشاره به اینکه برنامه پزشک خانواده، کالبدشکافی شده و آسیب شناسی آن پایان یافته ، می گوید: در این آسیب شناسی ، نخستین نقص اجرای برنامه پزشک خانواده در دو استان (مازندران و فارس) مربوط به فقدان فرهنگسازی در این زمینه ارزیابی شد؛ یکی از اصول اجرای این برنامه این است که مردم در صورت هرگونه بیماری باید ابتدا به پزشک خانواده مراجعه کنند اما اکنون فرهنگ خاصی در جامعه حاکم است که مردم به طورمثال با بروز سردرد به فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه می کنند.

وی اضافه کرد:افراد به زعم خودشان همیشه به دنبال بهترین ها هستند در امر پزشکی نیز بالاترین حد امکان خدمت را انتظار دارند.

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده، اظهار داشت: پژوهش های علمی نشان می دهداز هر یک هزار سردرد ، فقط پنج تا ۲۰ مورد آنها نیاز به مراجعه به فوق تخصص دارد و ۹۸۰ مورد دیگر آن ناشی از عوامل سینوزیتی، خستگی ، ستون فقرات گردن و اختلال در عروق خون رسان به مغز در گردن می تواند توسط پزشک عمومی مدیریت شود.

کلانتری گفت: در برنامه پزشک خانواده به دنبال آن هستیم که از پزشک عمومی به عنوان یک مشاور متبحر در زمینه سلامت استفاده کنیم اما متاسفانه اغلب مردم تصور می کنند که تشخیص و درمان این گروه از پزشکان قابل اعتماد نیست.

وی ادامه داد: هم اکنون مشاوران امر سلامت مردم، اطرافیان آنان هستند که هیچگونه تخصصی در علم پزشکی ندارند درحالیکه مشاور مردم در امر سلامت و اولین سطح مراجعه خدمات سلامت مردم باید پزشک عمومی باشد.

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده با بیان اینکه هر دو هزار و ۵۰۰ نفر تحت پوشش یک پزشک خانواده قرار دارند ، گفت: پزشک خانواده هم دوست و هم پزشک مردم به شمار می رود چراکه با تمام سوابق سلامتی فرد آشنا است.

کلانتری با اشاره به اینکه بیش از ۸۰ درصد سردردها توسط پزشکان عمومی، درمان می شوند، افزود: مردم علاقمند هستند در صورت بروز نخستین نشانه بیماری به فوق تخصص مراجعه کنند درحالیکه با پرداخت هزینه کمتری می توانند به خدمات پزشکی مورد نظر خود در امر پزشک خانواده دست یابند اما با مراجعه مستقیم به فوق تخصص تا ۳۰۰ برابر هزینه بیشتر پرداخت می کنند.

وی اظهار داشت: اگر منابع مالی کشور به طور صحیح مدیریت شود ، این منابع می تواند در مسیر توسعه کشور مانند امر پیشگیری از بیماری ها و گسترش ورزش های همگانی به کار گرفته شود.

مشاور معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امور پزشک خانواده ادامه داد: جالب اینجاست که اغلب بیماران تا چندین بار به متخصص خود یا متخصصان دیگر مراجعه می کنند؛ این بیماران تصور می کنند به محض مراجعه به پزشک همانند آبی که روی آتش می ریزند ، بیماری آنان نیز باید فروکش کنند اما بطورقطع درمان بیماری کمتر از ۴۸ ساعت نیست.

کلانتری گفت: یکی از موارد آسیب شناسی برنامه پزشک خانواده مربوط به فرهنگ مردم در استقبال نکردن از اجرای این برنامه بود چراکه آنان می دانستند درصورت ورود به برنامه پزشک خانواده دیگر نمی توانند به چند پزشک مختلف مراجعه کنند ؛ اگر این موضوع از سوی رسانه ها و صدا و سیما به درستی تبیین می شد، مشکلات برنامه پزشک خانواده تاحد زیادی کاهش می یافت.

آماده نبودن ساختارها و امکانات برای اجرای برنامه پزشک خانواده

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده با تاکید براینکه برای سامان نظام سلامت کشور راهی به جز رفتن به سوی پزشک خانواده نداریم، گفت: هنگامی که برنامه ای بدون آماده سازی پیش نیازها و ملزومات اولیه اجرایی شود دچار اختلال خواهد شد.

کلانتری افزود: به همین دلیل در سال ۹۳ درنظر داریم زیرساخت های اجرای برنامه پزشک خانواده مانند جمع آوری اطلاعات و تشکیل پرونده الکترونیک را در دو استان مازندران و فارس تقویت کنیم. تا ارتباطات الکترونیکی در برنامه پزشک خانواده نداشته باشیم این برنامه قابلیت ارزشیابی و نظارت نخواهد داشت.

وی ادامه داد: بطورمثال یکی از آسیب های برنامه پزشک خانواده این بوده است که از هر یکصد بیمار، ۹۰ نفر به به تصویربرداری ام.ار.آی MRI ، ارجاع داده شده اند که فقط ۱۰ نفر از این بیماران دچار مشکل بوده اند بنابراین مدیریت در بسته خدمتی باید سامان یابد.

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده تاکید کرد: مدیریت یکی از شاهرگ های نظام پزشک خانواده است اگر مدیریت اعمال نشود به اهداف اجرای این برنامه نخواهیم رسید.

جای غربالگری در برنامه پزشک خانواده خالی است

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده از نبود غربالگری در برنامه پزشک خانواده انتقاد کرد و گفت: با اجرای غربالگری می توان بیماری های مردم را پیدا کرد؛ بطورمثال با اندازه گیری فشار خون می توان از سکته های قلبی و هزینه های مربوط به بخش مراقبت های ویژه CCU کاست.

کلانتری اضافه کرد: ۵۰ درصد مبتلایان دیابت از بیماری خود بی خبر هستند و با غربالگری و شناسایی آنان می توان جلوی هزینه ها و عوارض ناشی از دیابت مانند کوری را گرفت.

وی یادآور شد: برای اجرای برنامه های غربالگری در اجرای نظام پزشک خانواده به یک تیم سلامت نیاز است.

بیمه ها برای اجرای برنامه پزشک خانواده آماده نبودند

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده یکی دیگر از موارد آسیب شناسی برنامه پزشک خانواده را آماده نبودن بیمه ها عنوان کرد و گفت: بیمه ها آمادگی کاملی برای اجرای این برنامه را نداشتند؛ سازمان های بیمه گر برای اجرای برنامه پزشک خانواده باید تجمیع شوند.

کلانتری افزود: متاسفانه زیرساخت بیمه ها را برای اجرای برنامه پزشک خانواده آماده نکرده بودیم و هنگام عمل به حل مشکل می رسیم.

اجرای برنامه پزشک خانواده نیازمند واقعی شدن تعرفه ها

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده، گفت: چون تعرفه های درمانی واقعی نیست بخش خصوصی رغبتی برای شرکت در برنامه پزشک خانواده ندارد.

کلانتری افزود: هم اکنون بخش خصوصی برای شرکت در برنامه پزشک خانواده، علاقمندی نشان نمی دهد چراکه تعرفه های درمانی متناسب با تورم افزایش نیافته است.

لزوم وجود راهنمای بالینی برای اجرای برنامه پزشک خانواده

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده، می گوید: یکی از دلایلی که مردم به پزشک خانواده اعتماد نمی کنند ، نگرانی آنان بابت احتمال تشخیص داده نشدن درست بیماری و غفلت کردن از یک نشانه است، درصورتیکه با استفاده از راهنمای بالینی از هیچ موردی نباید غفلت شود.

کلانتری تاکید کرد: راهنمای بالینی، ضمانت کار ما و ضمانت اعتماد مردم است.

بسته های خدمتی پزشک خانواده باید تغییر کند

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده، گفت: برای اجرای برنامه پزشک خانواده باید بسته های مراقبتی برای تیم سلامت تدوین شود.

کلانتری خاطرنشان کرد: با توجه به تغییر سیمای بیماری ها از بیماری های واگیر به بیماری های غیرواگیری از جمله سرطان باید بسته خدمتی متناسب، ارئه شود؛ اکنون جامعه با بیماری هایی مانند فشار خون و سرطان درگیر است اما در بسته های خدمتی ما فقط واکسیناسیون برای پیشگیری از بیماری های واگیر ارایه می شود.

وی ادامه داد: برنامه توانمندسازی مردم باید مطابق با نیاز جامعه تغییر کند ؛ درحالیکه تغییرات سیمای بیماری ها زیاد بوده اما از ۳۰ سال گذشته تاکنون بسته خدمتی متناسب با آنان ارائه نشده است.

کلانتری اضافه کرد: بطور مثال باید برنامه جمعیت و تنظیم خانواده متناسب با سیاست های افزایش جمعیت به این برنامه افزوده شود که البته برنامه ریزی های لازم در این خصوص نیز انجام شده است.

کاهش فرانشیزها ضرورت اجرای برنامه پزشک خانواده

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده، گفت: برای اجرای برنامه پزشک خانواده باید فرانشیزها کاهش یابد؛ اگر فردی از سیستم پزشک خانواده به متخصص یا بیمارستان ارجاع داده می شود باید هزینه ها و فرانشیز او نیز کاهش یابد.

کلانتری خاطرنشان کرد: اگر فرانشیزها تغییر نکند مردم نیز لزومی نمی بینند به پزشک خانواده مراجعه کنند، کاهش ۱۰ درصدی فرانشیزها نیز ارزش آن را ندارد که مردم وارد برنامه پزشک خانواده شوند ؛ برای جلب مشارکت مردم در اجرای این برنامه ، فرانشیزها باید تا ۵۰ درصد کاهش یابد.

عزم برای اجرای برنامه پزشک خانواده

مشاور معاون وزیر بهداشت در امور پزشک خانواده، گفت: برای اصلاح نواقص و مقررات و ساماندهی هماهنگی ها، ستاد اجرایی ملی پزشک خانواده طی چند ماه اخیر دو جلسه با مسوولان دو استان فارس و مازندران داشته است.

کلانتری افزود: برای اجرای برنامه پزشک خانواده در این دو استان باید راهکارهای مناسب با سیاست های جدید طراحی شود.

وی با بیان اینکه ۷۰ درصد پزشکان از روند اجرای برنامه پزشک خانواده در دو استان مازندران و فارس راضی بوده اند، تاکید کرد: عزم ما برای اجرای برنامه پزشک خانواده جدی است و این برنامه با توجه به منابع اجرا خواهد شد.

به هرحال به نظر می رسد که برنامه پزشک خانواده برای بهبود وضعیت نیاز به انجام مداخلاتی دارد.