پرواز کامیونها در شهر
شهروندان – آیدین مولازاده*:
ورود یک‌دستگاه کامیون به منزلی در تهران، سقوط یک‌دستگاه کامیون برروی پراید درتهران، کورس مرگبار کامیونها در شبهای پایتخت و ده‌ها خبر مشابه در تهران و استان‌های دیگر کشورمان، تنها بخشی از حوادثی است که هرروزه درمطبوعات و رسانه‌ها میتوان آنهارا مشاهده کرد.
اتفاقاتی که متأسفانه به سادگی از کنار آن گذشته و آنچه دراین میان به آسانی نادیده گرفته میشود، جان شریف انسان‌هاست که حتی درمنزل خود از دست تصادفات مرگبارکامیونی درامان نیستند.
چندسالی است که در شهرهای بزرگ به واسطه ساخت و ساز منازل و تأسیسات شهری، تردد کامیونها رواج بیشتری به خود گرفته و علاوه بر اثرات سوئی که بر تشدید ترافیک شهری و آلودگی هوا دارد، به دلیل عدم رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی ازسوی برخی رانندگان کامیونها، سلامت و امنیت جانی مردم از این بابت مورد تهدید قرارگرفته است.
کافی است تا ساعاتی در انتهای شب به یکی از خیابان‌ها یا کوچه‌های شهر سر بزنید تا عمق فاجعه را ازنزدیک مشاهده کنید. معضلات تردد موتورسیکلت‌ها و بی توجهی محض به قانون توسط اکثر راکبین آن دیگر معضل حادی است که نه تنها باعث سلب آسایش و امنیت مردم شده، بلکه آلودگی زیست محیطی و آلودگی صوتی در شهرهای بزرگ را نیز تشدید کرده و نیاز به راهکاری اساسی برای حل معضل دارد.
هرچند تسهیل ترافیک و رفت و آمد شهری در نگاه اول وظیفه ای است بر دوش نیروی انتظامی‌و راهنمایی و رانندگی، ولی قطعا واگذاری تمام مسئولیت به این نهاد و عدم توجه به سایر زیرساخت‌ها، زیاده خواهی و اجحاف در حق راهور ناجا میتواند به شمار رود. براین اساس کمیسیون شوراها و امورداخلی کشور مجلس شورای اسلامی‌با درک درست و به موقع از این معضل ملی، اقدام به تهیه و ارائه دوطرح مهم در خصوص کنترل و مدیریت حوادث و سوانح رانندگی و همچنین تغییرات بنیادین در ساختار تولید موتور سیکلت‌ها و الزام به برقی شدن آنها کرده است که امید میرود با نهایی شدن این دو طرح و شروع عملیات اجرایی آن ازسوی دولت و نهادهای مسئول، شاهد اثرات مثبت آن در تأمین امنیت و آسایش روانی و جانی مردم و کاهش حوادث و سوانح و البته آلودگی محیط زیست باشیم.
با اینحال به دلیل اهمیت حفاظت از شأن و کرامت انسانی و پیشگیری از حوادث تلخ رانندگی به خصوص از سوی کامیونها که معمولا منجر به صدمات غیرقابل جبران بدنی و فوت نیز میشود، عمل به پیشنهادهای زیر در کوتاه مدت میتواند مؤثر باشد :
۱ – نحوه پرداخت دستمزد به کامیونها براساس تعداد سرویس‌ها پرداخت میشود که همین امور موجب جدال خیابانی و کورس‌های شبانه کامیونها برای زودتر رسیدن به مقصد و بارگیری بیشتر و افزایش تعداد سرویس‌ها شده است. چنانچه شهرداری و پیمانکاران شهری، بااحتساب مسیر و حجم کار، تعداد سرویس‌های محدود و ازپیش تعیین شده‌ای برای هرکامیون درنظر بگیرند، قطعا رقابت میان کامیونها برای رفت و برگشت سریع، معنا نخواهد داشت.
۲ – حضور کمرنگ پلیس درساعات انتهایی شب و یاحضور بلامؤثر آنان در نقاط غیرضروری و عدم برخورد قاطع با قانون شکنان، راه را برای جری‌تر شدن برخی از این رانندگان بازتر کرده و گاه مشاهده میشود که حتی دربرابر مأمورین بسیار اندکی هم که مستقرند، باراحتی خیال اقدام به قانون شکنی کرده و هرچند که برخی ازآنان نیز توسط مأموران وظیفه شناس جریمه می‌شوند ولی ظاهرا این جرائم، قدرت بازدارندگی لازم را نمی‌تواند داشته باشد.
۳ – تقویت و راه اندازی پلیس راهور نامحسوس و دریافت گزارشات مستند مردمی‌از این تخلفات و اعلام به موقع آن به رانندگان متخلف از جانب پلیس، میتواند زنگ خطری برای متخلفین باشد که اقدامات و پیشرفت‌های راهور ناجا در این حوزه و در دوره سردار مؤمنی قابل توجه و اهمیت بوده و جای تشکر دارد. لذا لازم است تا شرایطی فراهم شود که این نظارت نامحسوس با ابلاغ به موقع به فرد خاطی، مانع از تکرار رفتار متخلفانه توسط وی گردد.
۴ – ضعف قوانین و عدم تأمین امکانات و تجهیزات لازم در حوزه پیشگیری و مقابله با سوانح رانندگی از دیگر آسیب‌های این بخش به شمار میرود که با اقدامات صورت گرفته در کمیسیون شوراها و امورداخلی کشور مجلس شورای اسلامی‌برای رفع این نواقص، میتوان به آینده پیشگیری از این سوانح امیدوار بود. بااینحال لازم است تا تمامی‌صاحب‌نظران و اندیشمندان حوزه ترافیک و مدیریت شهری، نسبت به ارائه راهکارهای خود برای تصویب قانونی جامع به مجلس همراهی داشته باشند.
ازطرفی نمایندگان محترم نیز می‌توانند با تصویب بودجه لازم برای مأموریت‌های راهور ناجا، ایشان را در تحقق نظارت الکترونیکی و نظارت‌های اثربخش و پیشگیرانه یاری نمایند. بودجه فعلی پلیس راهنمایی و رانندگی و تعداد نفرات آماده به خدمت در آن با انتظارات مردم از این نیرو تطابق و همخوانی ندارد.
۵ – روی دیگر سکه در برخورد با کامیون‌های متخلف، شهرداری و مجموعه مدیریت شهری می‌باشد که اتفاقا بیشتر تخلفات از جانب رانندگان طرف قرارداد با آن صورت می‌گیرد. لازمست نهادهای ناظر و مسئول در شهرداری نسبت به کنترل و رصد کامیونها و ماشین‌های سنگین دقت و اهتمام بیشتری به خرج داده و از عقد قرارداد با افراد قانون شکن جدا خودداری کرده و چنانچه گزارشی مردمی‌در این خصوص واصل شد نسبت به بررسی دقیق آن اقدام نمایند.
۶ – ازتمام اینها که بگذریم، متأسفانه فرهنگ ترافیک در کشورمان با ضعفهای بسیار عمده و حادی روبروست که نقش دستگاه‌های فرهنگی و به خصوص صداوسیما در آموزش فرهنگ صحیح رانندگی میتواند بسیار مؤثر باشد. لازم است تا نهادهای فرهنگی با حمایت از ساخت و تولید آثار فرهنگی درراستای تقویت ارزش‌های اخلاقی در رانندگی، چهره مناسبی از فرهنگ رانندگی درکشورمان ارائه دهند. هرچند اقدامات رسانه ملی درسال‌های اخیر با پخش انیمیشن‌های جذاب از نحوه رانندگی تاحدودی توانسته دراین زمینه مؤثر باشد ولیکن نباید فراموش کرد که این برنامه‌ها به همت خود پلیس راهور (معاونت اجتماعی) تهیه شده واحتمالا برای پخش آن محدودیت‌هایی هم به همراه داشته که قطعا صدا وسیما باید نسبت به فرهنگ‌سازی دراین حوزه اقدام مؤثر و عملی انجام دهد.
*مشاورکمیسیون شوراها و امورداخلی کشور در مجلس و استاد دانشگاه
قانون
