تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۲ اسفند ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۰۸:۳۰

شهروندان:
روزنامه ابتکار روز چهارشنبه در سر مقاله خود با عنوان « دانشگاه احمدی نژاد- دانشگاه روحانی» نوشت:دانشگاه به مثابه یک فضا یا عرصه مستقل در هشت سال گذشته آماج سهم خواهی ها و جناح بندی های خاصی بوده است.

در ادامه این مطلب که به قلم « شایان ربیعی» می خوانید:در این باره برخی اقدامات دولت های نهم و دهم موجب شد تا این نهاد علمی با برخی سیاست های شتاب زده از اهدافی همچون تولید علم با تأکید بر علوم کاربردی، کاهش شکاف بازار کار و آکادمی، ایجاد فضا برای تبادل نظرات و دیدگاه های مختلف و متفاوت، نظارت فعال و اثرگذار بر فعالیت دولت و دیگر قوا و… بازماند.

انتصاب چهره های همسو با جریان دولتی برای ریاست دانشگاه ها ، تغییر اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی که وجه تسمیه آزادی را از آن گرفته و وابسته به دولت می کرد و برخی سیاستگزاری ها برای ایجاد تغییر در فضای فکری و سیاسی موجود در دانشگاه ها که با اخراج، بازنشستگی و تظاهر به رکود علمی برخی از اساتید منتقد دولت همراه شد، از مهمترین ابزارهایی بود که در دولت گذشته استقلال فکری و سیاسی را از نهاد دانشگاه ها می گرفت.

این اقدامات اگر چه اعتراض و انتقاد گسترده تشکل های فعال دانشگاهی از جمله بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی و… را به همراه داشت اما همچنان تا پایان دوره دوم دولت احمدی نژاد ادامه داشت.

در این دوران رهبری انقلاب اسلامی نیز با تأکید مداوم بر گسترش کرسی های آزاد اندیشی و لزوم تقویت بنیادهای علمی و انتقادی در دانشگاه ها اصرار داشتند که استقلال علمی و سیاسی در دانشگاه ها حفظ شود و با این عنوان در سخنرانی های متعددی بر لزوم توجه به این مهم و انتقاد از عملکردها در این حوزه تأکید کردند.

این عوامل سبب شد تا رصد فعالیت های دانشگاهی در هشت سال گذشته از سوی رسانه ها و نهادهایی همچون مجلس شورای اسلامی با دقت و توجه بیشتری دنبال شود.

با این وجود گستره فعالیت های دانشجویی در دانشگاه ها بیش از پیش محدود و همزمان با آن، فعالیت علمی اساتید منتقد دولت با بن بست های فراوانی از سوی وزارت علوم وقت مواجه شد؛ به نحوی که بسیاری از اساتید منتقد جریان دولت به رغم دستاوردهای علمی بسیار، از ارتقای سطح علمی بازماندند.

افزون بر این، استخدام پر حاشیه شمار قابل توجهی از فارغ التحصیلان در هیأت های علمی دانشگاه های بزرگ مانند دانشگاه تهران و دانشگاه علامه طباطبایی که به رغم کم تجربگی و با وجود تخصص های نه چندان مرتبط با واحدهای تخصصی در برخی رشته ها، ساختار آموزشی، پژوهشی و مدیریتی دانشکده های مختلف را در سیطره خویش گرفته بودند، نشان داد که دولت وقت، برای تصاحب کرسی های دانشگاهی از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند.

با وجود این، رئیس جمهور سابق بی توجه به گسترش انتقادهای جبهه های مختلف سیاسی از اصولگرا تا اصلا ح طلب و اعتدالی، کمترین واکنشی در اصلاح رویه وزارت علوم از خود نشان نداد.

پس از انتخابات ۲۴ خرداد و با روی کار آمدن دولت روحانی، امید جامعه مدنی کشور برای بهبود فضای دانشگاهی شکفت و بسیاری از فعالان این حوزه در همان ابتدای کار از لزوم تغییرات گسترده در نهاد دانشگاه سخن گفتند.

هم اینک با گذشت بیش از هفت ماه از آغاز به کار دولت نیز، حرف و حدیث ها درباره وزارت علوم و دانشگاه ها ادامه دارد.

حواشی رأی اعتماد مجلس به وزاری پیشنهادی دولت برای تصدی وزارت علوم، انتقادها و هشدارهای نمایندگان به عزل و نصب های وزیر معتمد خود و… از مهمترین مباحثی است که در طی این مدت کمابیش ادامه داشته و به یکی از سوژه های خبری معمول در رسانه ها تبدیل شده است.

اظهار نظر چهره های مطرح سیاسی کشور از جمله آیت الله هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی پیرامون موضوع دانشگاه در چند روز اخیر نیز بازار گفت وگوها و گزارش های موافقان و مخالفان دولت روحانی را داغ تر کرده است.

به نظر می رسد سخنان خاتمی با این مضمون که «در دولت اصلاحات نگاه جناحی به دانشگاه وجود نداشت» اگرچه قابل نقد است اما باید در دستور کار فرجی دانا و مجموعه وزارت علوم قرار بگیرد.

بدیهی است تغییر رویه انتخاب رئیس دانشگاه ها و دانشکده های زیرمجموعه از انتصابی به انتخابی از سوی هیأت های علمی دانشگاه ها که خواست عمده فعالان دانشگاهی است، باید اولویت کاری وزیر علوم در این باره باشد.

هرچند که ضروری است پیش از اجرایی شدن این امر، اصلاحات لازم در پایش هیأت های علمی کنونی دانشگاه ها که براساس اقدام غیرکارشناسی مسئولان سابق این وزارتخانه مهندسی شده است و دعوت به بازگشت اساتید متخصص و با تجربه، با در اولویت داشتن قانون و ارزش های علمی، تخصصی و تجربی انجام پذیرد.

امید است با کاهش تصدی گری دولت در مدیریت دانشگاه ها و واگذاری این مهم به تصمیم هیأت های علمی و متخصصان دانشگاهی، روند افزایشی و کارآمد تولید علم، شکوفا شدن نیروهای نخبه و اثرگذاری دانشگاه های کشور بر فضای عمومی جامعه، بیش از پیش احساس شود.