گزارشی در مورد امتحانات زودهنگام مدارس به دلیل مسابقات جام جهانی فوتبال
شهروندان:
ساعات آموزشی مدارس باز هم کاهش یافت؛ بعد از تعطیلی پنجشنبههای مدارس، تعطیلیهای وقت و بیوقت به دلیل آلودگی هوا، بارندگی، تعطیلات قبل و بعد از امتحانات، تعطیلات نوروز، روزهای بین تعطیلی و… اینبار مسابقات جام جهانی فوتبال است که ساعات آموزشی مدارس را باز هم کم میکند تا همچنان با کمتر از 160 روز آموزشی پایینتر از میانگین جهانی از لحاظ ساعات و روزهای آموزشی قرارگیریم.
شش میلیون دانشآموز متوسطه امسال درگیر برنامه فشرده درسی و امتحانی هستند که به دلیل مسابقات جام جهانی فوتبال قرار است زودتر از موعد هر سال برگزار شود. سال گذشته نیز درست در همین روزها بود که انتخابات ریاستجمهوری خردادماه امتحانات دانشگاهها را جلو انداخت تا دانشگاهها و خوابگاهها به دستور وزارت علوم وقت قبل از انتخابات تعطیل شده باشد. در آن روزها دانشجویان باید جزوهها و کتابهای تمام نشده را در یک برنامه فشرده که حتی روزهای جمعه را هم حساب کرده بود، امتحان میدادند. امسال نیز اگرچه مسابقات
جام جهانی که قرار است ۲۴-۲۳ خرداد ماه شروع شود، تاریخ امتحانات دانشگاه را تغییری نداده اما آموزش و پرورش از چندی قبل اعلام کردهاند «برای اینکه امتحانات خرداد ماه با مسابقات جام جهانی تداخل نداشته باشد، امتحانات پایانی سال تحصیلی ۹۳-۹۲ را اواخر اردیبهشت ماه برگزار میکنیم.»
مسوولان آموزش و پرورش میگویند تنها چند روز تاریخ امتحانات را جلو انداختهایم و این چند روز تاثیر چندانی در کیفیت آموزش و فشردگی امتحانات ندارد اما از آنجایی که مدارس معمولا از یک هفته قبل از امتحانات مطابق روال هر سال کلاسهای درس را تعطیل میکنند، با شروع امتحانات در ۲۷ اردیبهشت تقریبا از ۲۰ اردیبهشت کلاسی برگزار نمیشود که با احتساب دو روز تعطیل پنجشنبه و جمعه مدارس عملا از ۱۸ اردیبهشت به حالت نیمه تعطیل در میآیند. بنابراین با این تصمیم آموزش و پرورش مدارس عملا از اواسط اردیبهشت به بعد به حالت تعطیل و نیمه تعطیل در میآیند تا در سال جدید کمتر از یک ماه مفید کلاس درس برگزار کرده باشند. این وضعیت در حالی است که مقایسه روزها و ساعات آموزشی در ایران در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته نشان میدهد، که متوسط میزان آموزش رسمی در کشور ما پایینتر از میانگین جهانی قرار دارد.
ساعات آموزشی در ایران پایینتر از میانگین جهانی
علاوه بر سه ماه تعطیلات تابستانی و ۱۳ روز تعطیلات نوروز، تعداد روزهای تعطیل در سال ۹۳ مطابق روال هر سال با احتساب جمعهها ۷۴ روز است. سال پیش نیز تنها تعطیلات روزهای جمعه و تعطیلات رسمی بیش از ۷۷ روز بود. به این تعطیلات اگر تعطیلات بینالتعطیلی، روزهایی که به دلیل آلودگی هوا یا بارندگی مدارس تعطیل میشود و همچنین تعطیلات روزهای قبل از نوروز، بعد و قبل از امتحانات در سال را حساب کنیم، با تعطیلات سه ماهه تابستان، تعداد روزهای آموزشی در ایران بسیار پایینتر از استاندارد جهانی قرار میگیرد. تعداد روزهای آموزشی در ایران به طور متوسط ۱۶۰روز است. این در حالی است که تعداد روزهای آموزشی در کانادا ۱۸۰ روز، فرانسه ۱۷۴ روز، آلمان ۲۱۰ روز، انگلیس ۱۹۲ روز، تایوان ۲۲۲ روز، ژاپن ۲۴۰ روز و کره جنوبی ۲۲۲ روز است.
همچنین میانگین ساعات آموزشی در یک سال تحصیلی بین ۶۶۷-۶۰۰ است. مقایسه این ساعات با کشورهای پیشرفته نشان میدهد تعداد ساعات آموزشی در کانادا ۵/۹۵۲ ساعت، فرانسه ۱۰۷۳، آلمان ۱۰۵۰، تایوان ۱۱۷۷، ژاپن ۱۰۵۰، کره جنوبی ۹۷۵ و ایالات متحده امریکا ۱۰۱۴ ساعت مقرر شده است.
بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس همچنین زمان ساعات تحصیلی در ایران به طور متوسط بین ۲۵۰-۲۲۵ دقیقه اما در کشورهای دیگر همچون کانادا ۳۰۴ دقیقه، فرانسه ۳۷۰دقیقه، آلمان ۳۰۰دقیقه، انگلیس ۳۰۰دقیقه، تایوان ۳۱۸ دقیق، ژاپن ۳۳۰ دقیقه و ایالات متحده امریکا نیز ۳۳۸ دقیقه است. از طرف دیگر مقایسه روزهای شروع و پایان سال تحصیلی نشان میدهد، از مجموع ۲۲۳ کشور مورد بررسی دنیا ۴۰ کشور از جمله ایران، دوره تعطیلات سه ماهه دارند و تنها یک کشور (سومالی) دارای تعطیلات ۴ ماهه است. به عبارت دیگر ۱۸ درصد از کشورهای دنیا ۳ ماه تعطیلات متوالی دارند؛ در حالی که ۸۲ درصد دیگر دوره تعطیلات دو ماهه یا کمتر از آن دارند.
این مساله نشان میدهد در اغلب کشورهای دنیا، تعطیلات در طول سال توزیع شده است. از میان ۲۲۳ کشور، در ۱۷ کشور مانند آغاز سال در مهرماه و پایان آن در خرداد ماه سال بعد است. برخی از این کشورها عبارتند از: عراق، بحرین، یمن (قاره آسیا)، اسپانیا (اروپا)، هندوراس (امریکای شمالی)، لیبی، مالی، کنگو (آفریقا) . بیشتر کشورهایی که سه ماه متوالی تعطیلات دارند، در قاره آسیا (۱۷ کشور از ۵۰ کشور) و آفریقا (۱۱ کشور از ۵۸ کشور) قرار گرفتهاند.
دانشآموزان: از هر تعطیلی استقبال میکنیم
در حال حاضر این تصمیم آموزش و پرورش مخاطبان زیادی دارد؛ دانشآموزان، معلمان، کارکنان مدرسه و خانوادهها که به دلایل مختلف موافق و مخالف این تصمیم هستند و کارشناسان که معتقدند به اندازه کافی در کشور تعطیلات داریم و با توجه به پایین بودن ساعات آموزشی در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر، این تعطیلات تاثیر زیادی در کیفیت آموزش دارد.
از بین واکنشهای مطرح شده نسبت به این خبر، پسران به طور اکثریت در مقایسه با دختران از این تصمیم آموزش و پرورش رضایت بیشتری دارند. تنها تعداد معدودی که نظر آنها بلافاصله با واکنش همکلاسیها همراه است، از شروع زودهنگام امتحانات رضایت ندارند. «خیلی کار خوبی کردند، از هر تعطیلی استقبال میکنیم»…«نمیشود که هم امتحان داد هم فوتبال دید»… «حالا مگه هر چند سال ما جام جهانی داریم»…«بذارید با خیال راحت فوتبال ببینیم»…«یک هفته زودتر که این حرفها را نداره…»
با این وجود یکسری هم مخالفند: «ما سال دیگه کنکور داریم»…«همین طوری هم چند فصل از کتابامون مونده بود»… «دبیرامون اصلا تمرین حل نمیکنند فقط تند تند درس میدهند…»
دانشآموزان دختر بیشتر مخالف این تصمیم آموزش و پرورش هستند. سارا که دانشآموز سوم دبیرستان است بهشدت به این تصمیم آموزش و پرورش انتقاد دارد: «این کار اصلا معنا نداره چون ما سومها نهایی هستیم و باید شب و روز نداشته باشیم تازه کتابارو هم اگه بتونن تدریس کنن وقت کافی برای مرور نداریم ازطرفی ترم۲ بارم بندیش بیشتره. خیلی کارمسخرهیی است چون اصلا ما نهاییها به جام جهانی کاری نداریم مهم معدل ما است نباید فدای جام جهانی بشه.»
شقایق دانشآموز دبیرستانی دیگری است که مخالف این تصمیم است: «یعنی چی… به خاطر همین خبر ما در عرض ۲ جلسه فصل مثلثات حسابان رو تموم کردیم… آخه جام جهانی چه ربطی به ما داره.»
زینب در مقطع پیش دانشگاهی درس میخواند و امسال کنکور دارد: «واسه ماکنکوریاعالیه. چون میتونم درسارو حداقل دوسه باردوره کنم. فقط بیچاره سومیها بدجوری دلم براشون میسوزه چون درسای ما پیش دانشگاهیها معمولا بیشترش قبل ازعید تموم میشه و مهمتر اینکه معدلمون درکنکورتاثیری نداره ولی واسه سومیها این معدل سرنوشت سازه.»
یکسری از دانشآموزان دختر هم موافق این تصمیمند: «ما که درسامون رو قبل عید تموم کردیم بعد عید فقط سوال کنکور حل میکنیم.»
بر اساس قانون پذیرش دانشجو و در راستای حذف کنکور سوابق تحصیلی داوطلبان در کنکور ۹۳، ۲۵ درصد تاثیر مستقیم خواهد داشت. از این رو معدل برای دانشآموزانی که طی سالهای آینده کنکور دارند، اهمیت زیادی دارد.
شنیدن نظر معلمان هم نشان میدهد دو دستهاند؛ عدهیی دلسوزترند و نگران مباحث درس داده نشده، تمرینات حل نکرده و کیفیت آموزش هستند. دسته دیگر هم بنا به دلایل خاص خود از تعطیلات زودهنگام تابستانه استقبال میکنند و میگویند کتابهایمان را تمام کردهایم و مشکلی برای امتحانات نداریم.
بعضی از معلمان هم به دقیقه نودی بودن این تصمیم انتقاد دارند. معلمی در مقطع دبیرستان که شیمی درس میدهد، میگوید: «دیر به ما اعلام کردند، اگر زودتر گفته بودند، از اول برنامهریزی میکردیم. الان تمام تلاشمون رو میکنیم که فقط تمام کتابا و مباحث رو تموم کنیم. این به ضرر خود دانشآموزاست. هر چند خیلیهاشون به خاطر فوتبال راضیاند.»
دبیر ریاضی یک دبیرستان دخترانه هم میگوید: «کجای دنیا به خاطر فوتبال مدارس را تعطیل میکنند. با این تصمیم به دخترها که چندان فوتبالی نیستند ضرر زیادی وارد میشه. ما کتابها را در هر صورت تموم میکنیم. اما اینکه چطوری بماند… چند تا از زنگهای ورزش بچهها را هماهنگ کردیم کلاس ریاضی براشون تشکیل بدیم که تمرینات را حل کنیم.»
در این میان بیشترین مخالفان این تصمیم آموزش و پرورش در بین والدین هستند که نگران هزینه داده شده و کیفیت آموزش به فرزندشان هستند. پدر دانشآموزی در مقطع راهنمایی در مخالفت با این تصمیم میگوید: «به بهانههای مختلف از ما پول میگیرند. برای پسرم که در مدرسه غیرانتفاعی درس میخونه از ما هزینه ۹ ماه را پیش پیش گرفتند. الانم هم که کتابها را هولهولکی تموم کردند و گفتند برای امتحانات آماده بشید.»مادر دانشآموز دبیرستانی هم که نگران معدل پسرش است، میگوید: «خود پسرم خیلی از این تصمیم راضیه ولی من و پدرش نگران معدلشیم. چون تعطیلات امسال خیلی بیشتر از معمول بود. چند روز هم به دلیل آلودگی تعطیل کردند. الانم گفتند از ۲۰ اردیبهشت بیشتر لازم نیست بیایند. من میدونم خیلی از کتابهاشون رو به زور دارند تموم میکنند.»انتقاد اکثر والدین به دلیل هزینههای بالای کتابهای کمک آموزشی و کلاسهای متفرقه تقویتی و آمادگی کنکور است که مجبورند برای جبران کمکاری مدارس هزینه کنند.
کارشناسان چه میگویند
سیدمحمدباقر عبادی، عضو کمیسیون آموزش مجلس در گفتوگو با خبرنگار ما در مورد این تصمیم آموزش و پرورش میگوید: چند روز زودتر برگزار شدن امتحانات به این دلیل که امتحانات مصادف با جام جهانی نشود، با توجه به اینکه دانشآموزان خواه ناخواه در فضای رسانهیی مسابقات قرار میگیرند، میتواند تصمیم مناسبی باشد. اما در شرایطی که از قبل برای چنین تصمیمی برنامهریزی شود. به گفته او آموزش و پرورش با توجه به پیش بینی مسابقات جام جهانی بهتر بود از اوایل سال مدارس برای این فشردگی و تعطیلات آماده کند تا اتمام یکسری از کتابها به مشکل نخورد.
مهدی بهلولی، کارشناس و دبیر آموزش و پرورش در توصیف حال و هوای این روزهای مدارس به «اعتماد» میگوید: شروع زود هنگام امتحانات به دلیل مسابقات جهانی در مدارس در هر صورت باعث فشردگی در آموزش شده است و این وضعیت در مورد یکسری درسها و کتابها حادتر است. مثلا معلمان مجبورند تمرین کمتری حل کنند و مباحث را فشرده درس دهند.
او با بیان اینکه بعضی از کتابهای درسی چون در طول سال به تعطیلات دیگر هم خورده بود، با مشکل مواجه شده است، ادامه میدهد: با این وجود با توجه به اینکه آموزش و پرورش این تصمیم را از چندی پیش اعلام کرده است، یکسری هماهنگیها و همکاریها بین معلمان در مورد ساعات آموزشی صورت گرفته تا کتابهایی که مانده است تمام شود.
این کارشناس آموزشی با اشاره به کم بودن تعداد روزهای آموزشی در ایران در مقایسه با سایر کشورها میگوید: بیشتر از زمان آموزش آنچه نگرانکننده است و اهمیت دارد، کیفیت آموزش در مدارس است. به گفته او این وضعیت با توجه به اینکه مدارس ما امکانات فضایی مناسبی ندارند و در بسیاری موارد به دلیل متنوع نبودن ساعات آموزشی، آموزش بیش از حد تئوریک مباحث خستگی دانشآموزان ساعات مفید یادگیری و میزان یادگیری او را پایین میآورد.
بهلولی در پاسخ به این سوال که آیا اساسا اتخاذ چنین تصمیمی از سوی آموزش و پرورش درست است یا خیر میگوید: این تصمیم یک نوع تصمیم مردم پسند است. اما کارشناسی و آموزشی- علمی نیست.
به گفته او آموزش و پرورش میتوانست به جای اتخاذ چنین تصمیمی از مدارس بخواهد تاریخ امتحانات را طوری برنامهریزی کنند که امتحانات مشکلتر تا قبل از بازیهای جام جهانی برگزار شده باشد و درسهای سبکتر بدون فشردگی در روزهای پایانی خرداد امتحان گرفته شود.
مریم بابایی
اعتماد