تاریخ انتشار : یکشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۲:۲۶

شهروندان:
سنگ قبرهای تاریخی و حدود هزارساله اولین قبرستان مسلمانان ایران واقع در روستای سفیدچاه در بخش یانه سر هزارجریب بهشهر به سرقت می رود و این میراث فرهنگی که در فهرست ملی ایران ثبت شده است از این گورستان خارج می شود.

مهر نوشت: گورستان سفید چاه، قبرستانی متعلق به دوره تیموریان است که در روستای سفید چاه شهرستان بهشهر و در بخش یانه سر، واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۸۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این قبرستان عجیب سفید چاه در روستای سفیدچاه بهشهر قرار دارد و قدمت آن به بیش از ۱۲۰۰ سال پیش باز‌می‌گردد که نمای گورستان با تخته سنگهای محرابی در صفوف منظم در بدو ورود همانند لشکری عظیم است که به پا ایستاده اند و نظاره گر هستند.

براساس اطلاعات بدست آمده توسط کارشناسان، قبر ملک بادله حاکم شمال در این گورستان قرار دارد و همچنین  ابراهیم، منصور و عبدالرحمن سه فرزند امام موسی‌ابن جعفر(ع) در سفیدچاه مدفون شده‌اند که ضریح چوبی امام‌زاده که با گنبد نقره‌گونش در دل این دره زیبا می‌درخشد بنا بر نوشته‌ کنده‌کاری شده‌اش، قدمت امامزاده را به بیش از ۸۴۰ سال پیش می رسد.

این روزها زمزمه هایی به گوش می رسد که سنگ های این قبرستان تاریخی به سرقت رفته و به نوعی آثار تاریخی و پیشینه این دیار دزدیده می شود سنگ های زیبا و خوش تراشی با نقوش مختلفی همچون آیینه، شانه، دوک نخ ریسی، قیچی و گاوآهن و… که به گفته اهالی بیانگر شغل مردگان بوده است وهر یک سرگذشتی از گذشتگان را در خود جای داده است و حرف های بی شماری برای گفتن دارد.

سنگ قبرهای فراوانی در این گورستان سرقت شده است

محمد حسنی که خود یکی از امواتش را در این قبرستان به خاک سپرده است در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: برخی از محلی ها بر این باورند که اگر مرده هایشان را در این گورستان دفن کنند، گناهانشان بخشیده می شود اما متاسفانه سنگ های فراوانی در سالهای اخیر از این گورستان به سرقت رفته است که هر روز به تعداد سرقت این سنگ ها افزوده می شود.

وی افزود: این قبرستان به دلیل شکل خاصی که دارد و نظمی که در بین سنگ قبرها حاکم است حالت عجیبی در انسان حاکم می کند که علاوه بر این مسئله و قرار گرفتن در جوار امامزاده از گذشته می گویند که خاک این منطقه به نوعی جسد را خوب نگه می دارد که البته این یک حرف قدیمی و بدون سند است .

حسنی گفت: در هر صورت سالهای طولانی است که برخی از مردم گلوگاه و روستاهای همجوار بهشهر و گلوگاه، مردگان خود را برای دفن به این منطقه می آورند و به این منطقه و بخشودگی مردگان و خاصیت خاک آن اعتقاد دارند و نمی توان از دفن مردگان جلوگیری کرد.

وی در رابطه با اینکه آیا می پسندد که سنگ قبرهای جدید در کنار سنگ های با قدمت هزارساله باشند به مهر گفت: مردم منطقه هم این مسئله را قبول ندارند که سنگهای جدید در کنار سنگها هزار ساله باشد و فضای جدایی هم برای دفن مردگان جدید در نظر گرفته شده است اما ممنوعیت کامل دفن مردگان در این مکان و اینکه اصلا” دفن نشوند از سوی مردم قابل پذیرش نیست و ما قبول نمی کنیم چون دلبستگی خاصی به این خاک و منطقه داریم.

قبرستان در حال خالی شدن از سنگهای تاریخی است

حسن یوسفی یکی دیگر از اهالی این منطقه نیز در این رابطه اظهار داشت: متاسفانه سرقت و دزدیدن سنگ قبرهایی با قدمت فراوان در این منطقه بسیار متداول شده است و با یک بازدید از قبرستان متوجه خالی شدن سنگ ها می شویم.

وی ادامه داد: عدم وجود متولی خاص که نظارت دقیق داشته باشد یکی از عوامل مهم در رابطه با سرقت است که محیط را برای سارقین امن کرده است.

به گفته یوسفی علی رغم وجود میراث فرهنگی  و گردشگری و اوقاف بعنوان دو متولی این قبرستان، عملا” حضور فعال و پررنگی وجود ندارد که باید در این رابطه باید در نظر گرفتن فضایی مناسب مامورین میراث بطور شبانه روزی در این گورستان باشد و کشیک داشته باشیم.

مهدی ابراهیمی از دیگر افراد منطقه نیز در این خصوص می گوید: شاید تداخل و موازی کاری های اوقاف و میراث فرهنگی و عدم رسیدگی کامل به این منطقه عاملی برای تشدید سرقت ها و عدم رسیدگی به این قبرستان باشد ضمن اینکه بر سر اینکه این قبرستان متعلق به بهشهر است یا گلوگاه همچنان درگیری است و مناسفانه ما هنوز نمی دانیم که این قبرستان در حوزه بهشهر است یا گلوگاه چرا که بیشترین مردگان گلوگاهی در این مکان دفن شده اند و هنوز هم دفن می شوند و عبور و مرور هم از شهرستان گلوگاه است.

وی ادامه داد: گلزار شهدا در سفید چاه  نیز به دلیل دفن شهدای بهشهر، گلوگاه و تعدادی از شهدای استان گلستان و سمنان ، ازحساسیت و اهمیت ویژه ای برخودار است که متولیان امر باید با برنامه ریزی درست و اطلاع رسانی مناسب مردم را از سرگردانی بین بهشهر و گلوگاه رها کنند.

وی با بیان اینکه گورستان سفید چاه بهشهر ثبت ملی شده است گفت: با وجود اینکه این قبرستان ثبت ملی شده و متولی آن هم اوقاف است اما به دلیل عدم تعیین حدود و حریم مشکلات خاصی به وجود آمده که باید با تعامل بین دو دستگاه علاوه بر نگهداری درست این قبرستان، از سرقت و دزدی سنگها نیز کاسته شود.

ابراهیمی گفت: اداره اوقاف بعنوان یکی از متولیان این امر، فردی را بعنوان متولی در اختیار دارد که تنها متولی امامزاده داخل قبرستان است و باید ماموری از میراث برای حفاظت سنگ قبرها و قبرستان بکارگیری شود که اگر میراث با دقت و تعیین حریم وارد شود کسی حق تصرف در این منطقه و بروز ناهنجاریهای دیگر را ندارد.

گورستان سفیدچاه در حال تخریب است

دهیار روستای سفیدچاه نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه گورستان سفید چاه به دلیل عدم نگهداری و حفظ و حراست درحال تخریب است که با نامه نگاری های و پیگیری ها مختلف مقرر شد قسمتی از امامزاده که بافت قدیمی و تاریخی دارد باقی مانده  و اطراف امامزاده زمینی برای دفن مردگان جدید در نظر گرفته شود.

رقیه هاشمی بیان داشت: در حال حاضر هم دارای دو قبرستان قدیمی و جدید هستیم که اموات فعلی و جدید در همین قبرستان جدید دفن شده و به بافت قدیمی صدمه ای وارد نمی شود اما اموات سالهای گذشته که در کنار و جوار قبرهای کهن و با قدمت هستند را نمی توانیم جابه جا کنیم و همچنین نمی توانیم مانع دفن اموات در برخی از قبرهای قدیمی به دلیل اعتقادت مردم منطقه شویم.

وی با بیان اینکه مقرر شده است که بافت میراثی و تاریخی از قبرستان جدید به طور کامل جدا شود اظهار داشت: مردم منطقه نیز با نگهداری و حفظ و حراست از این قبرستان به همان شکل قدیمی بدون دخل و تصرف رضایت کامل دارند.

هاشمی با بیان اینکه این قبرستان قدیمی با قدمت هزار ساله خود، نمادی از فرهنگ قدیم ایران اسلامی است یادآور شد: ما سالانه توریست و گردشگر فراوان داخلی و خارجی در این گورستان به دلیل قدمت بالای آن و همچنین نظم موجود در سنگ ها و نقوش مختلف بر روی آن داریم که متاسفانه کار اصلی که نگهبانی از سنگ قبرهای قدیمی است بدرستی انجام نشده و به فراموشی سپرده شده است.

دهیار سفید چاه گفت: شورا و دهیاری این روستا آمادگی در اختیار قرار دادن امکانات لازم و حمایت های مالی  برای حضور مامورین میراث و نگهبانی از این مجموعه سنگ های قدیمی را دارد و امیدواریم که میراث فرهنگی و گردشگری در این رابطه وارد شده و حمایت های لازم انجام شود تا از تخریب سنگ ها جلوگیری شود.

سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری بهشهر گفت: سفید چاه و قبرستان سفید چاه متعلق به بهشهر است ودر شهرستان گلوگاه واقع نشده است و در حوزه تقسیمات جغرافیایی و سیاسی بهشهر قرار دارد و مشکلی در این رابطه نداریم.

قربانعلی حیدری اظهار داشت: نمایندگی میراث بهشهر در حال حاضر تنها در حد یک نمایندگی است و به صورت یک اداره مستقل نیست و به همین دلیل با کمبود نیرو مواجه است و امکان اینکه نیرویی را بصورت جداگانه برای نگهبانی سنگ های سفید چاه داشته باشیم  وجود ندارد.

وی با بیان اینکه به دلیل گستردگی آثار تاریخی، میراثی و گردشگری در شهرستان بهشهر این شهرستان استحقاق  تبدیل نمایندگی میراث به اداره میراث را دارد گفت: در این رابطه نیز رایزنی ها و پیگیری ها انجام شده و در دست اقدام است.

سرقت سنگهای قبرستان وجود دارد

حیدری در رابطه با سرقت سنگهای سفید چاه نیز گفت: متاسفانه این مسائل وجود دارد و در چند روز گذشته با هماهنگی نیروی انتظامی مقرر شد برای نگهبانی و حفظ و حراست از سنگ های با قدمت تاریخی فراوان سفیدچاه بکارگیری شود که در دست اقدام است.

وی ادامه داد: بازدید روزانه از قبرستان توسط کارشناسان میراث بهشهر انجام می شود اما متاسفانه سارقین از زمان عدم حضور مامور میراث استفاده کرده و در ساعاتیکه مامور حضور ندارد اقدام به سرقت می کنند که با شبانه روزی شدن حفظ و حراست از سنگها توسط نیروی انتظامی این مشکل به زودی مرتفع شده و از بین می رود.

سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری بهشهر با بیان اینکه این قبرستان اسلامی از سال ۸۱ براساس ضوابط بعنوان میراث فرهنگی ثبت شد ه است ، ادامه داد: حدود ۵/۴ هکتار از این قبرستان اثر ملی تلقی می شود دفن اموات در آن ممنوع است که در دست اقدام و پیگیری است.

به گفته  حیدری، وجود قبرهای جدید در کنار قبرهای تاریخی گذشته ایجاد  ناهمگونی در قبرستان کرده است که به دلیل اعتقادات خاص مردم و حضور بر سر مزار مردگان نمی توانیم مانع از حضورشان در قبرستان شویم.

وی ادامه داد: به دلیل اعتقاداتی که بومی های مناطق در محدوده بهشهر تا کردکوی در استان گلستان دارند مردگانشان را برای دفن کردن به این گورستان می آورند و حتی بعضی اوقات برای دفن مردگانشان از قبرهای قدیمی استفاده می کنند که به دلیل اعتقادات و تعصب خاص خودشان است و نمی توانیم به زور مانع دفن اموات شویم.

حیدری افزود: با برنامه ریزی انجام شده و همکاری شورا و دهیاری مقرر شده که برای دفن اموات مکان مناسبی با اطلاع رسانی دقیق برای افراد منطقه در نظر گرفته شود تا اموات خود را در این مکان دفن کنند و این قبرستان نادر و تاریخی اسلامی، بعنوان اثر ملی باقی بماند و از بین نرود.

اکنون قبرستان سفید چاه بهشهر هم مانند برخی از بناهای تاریخی و آثار میراثی فراوانی در بلاتکلیفی سرگردان است  و خروج آرام و بی صدای آثار تاریخی و سنگ قبرهای چند صد ساله و هزارساله از قبرستان تاریخی و عجیب سفید چاه بهشهر زنگ بیدار باشی برای میراث فرهنگی و گردشگری برای نجات آثار تاریخی باشد تا با نگهبانی از این آثار، میراث کهن و فرهنگ گذشتگان را در سالی که رهبری تاکید بر فرهنگ دارند مورد توجه قرار گیرد.