تـرانـزیت کسب و کار من است
شهروندان:
همه ما افراد موفق زیادی را می‌شناسیم که به‌دلیل مهارت، دانش، تجربه و توانایی خود توانسته‌اند به‌مراتب بالای علمی و شغلی دست پیدا کنند و حتی به‌عنوان چهره‌های موفق نزد جامعه شناخته شوند.
سیده فاطمه مقیمی، نخستین زن کارآفرین صنعت حمل‌ونقل در ایران و جهان اسلام ازجمله این افراد است که با پشتوانه سال‌ها تلاش و تجربه توانسته سهم مؤثری در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد. او در کنار وظیفه مادری و مدیریتی خود به آموزش جوانان علاقه‌مند و خلاق جامعه نیز اشتغال دارد و آنان را در انتخاب درست مسیر زندگی و کمال اجتماعی یاری می‌کند. با این بانوی موفق درباره کارآفرینی، صنعت حمل‌ونقل و پیشرفت در زندگی صحبت کردیم.
همیشه کارکردن را دوست دارم
صنعت حمل‌ونقل برای همه ما تداعی‌کننده جاده و ماشین‌های سنگین حمل بار و مسافر است. کمتر کسی باور دارد که زنان هم می‌توانند در این زمینه ابتکار و خلاقیت داشته باشند و دست به نوآوری بزنند. شاید شما هم مثل ما بخواهید از خانم مقیمی درباره علاقه‌اش به این صنعت سؤال کنید یا اینکه کنجکاو باشید که با تجربه‌های او آشنا شوید.
این زن کارآفرین حرفهای خود را با این جمله که «همیشه کار کردن را دوست دارم» آغاز می‌کند و می‌گوید: «هیچ وقت بیکار نبودم، حتی در دوران دانشجویی به‌صورت نیمه‌وقت کار می‌کردم. البته هرگز مایل نبودم کسب و کار ثابتی داشته باشم زیرا همیشه می‌خواستم در منزل و خارج از آن فعالیت‌های مختلفی را تجربه کنم. اما ورود من به صنعت حمل‌ونقل بعد از دوران فارغ‌التحصیلی از دانشگاه شروع شد. رشته من مهندسی عمران بود و در سال‌های اول انقلاب به‌دلیل شرایط خاصی که بر کشور حاکم بود بازار خوبی نداشت. به این دلیل در شرکت خدمات حمل‌ونقل «پان کنتینانتال» که امروز با نام دیگری فعالیت می‌کند، مشغول به‌کار شدم و با استفاده از تجربه زبان انگلیسی مطالب فنی و حرفهای آنها را ترجمه می‌کردم. در زمان کوتاهی توانستم در بخش کامیون‌داری شرکت مسئولیتی بگیرم و اطلاعات متنوعی را در اختیار رانندگان قرار دهم.
آن زمان مانند امروز وسایل نوین ارتباطی ازجمله اینترنت در دسترس نبود و پیام‌ها با فاصله زمانی زیادی به مقصد مخابره می‌شد. تصور کنید اگر برای راننده‌ای مشکلی پیش می‌آمد او مجبور بود یک دفتر مخابرات عمومی پیدا کند و از طریق تلگراف یا تلفن مشکل را به مدیران شرکت اطلاع دهد. دلیل دیگر این بود که آن زمان مدیریت سنتی خاصی بر صنعت حمل‌ونقل کشور حاکم بود و اغلب مؤسسه‌ها و شرکت‌های فعال در این بخش به‌صورت خانوادگی اداره می‌شدند. این موضوع را می‌شد از منظر دیگری هم درک کرد؛ مثلا اینکه راننده‌ها به جز زبان مادری خود به زبان دیگری تسلط نداشتند به همین دلیل هنگام برقراری ارتباط در سایر کشورها همیشه با مشکلاتی مواجه می‌شدند. اگر راننده‌ای بار فاسد شدنی داشت و به مشکلی می‌خورد به‌دلیل همین مسائل، بارش از بین می‌رفت و خسارت سنگینی برای کارفرما و شرکت به بار می‌آورد.»
حرفه حمل‌ونقل را علمی دنبال کردم
«من با تجربه کاری و مهارتی که در زبان انگلیسی داشتم توانستم راننده‌ها را آموزش دهم و آنها را از شرایط مختلفی که ممکن است با آن روبه‌رو شوند آگاه کنم. هر قدر این کار ادامه پیدا می‌کرد علاقه من به حمل‌ونقل بیشتر می‌شد زیرا در میان قشری بودم که نیازهای مختلفی داشتند اما نمی‌توانستند به‌راحتی با سایر اقلیم‌ها ارتباط برقرار کنند.» پر واضح است که این بانوی ایرانی قدم در راه دشواری گذاشته بود و تلاش می‌کرد با نگاهی دانش‌محور مسائل و مشکلاتی که سال‌ها نادیده گرفته شده بودند را برطرف کند.
اما آغاز کار مستقل خانم مقیمی از کی بوده است. خودش اینطور می‌گوید:«بعد از ازدواج، همسرم علاقه‌مند بود تا فعالیت خود را به‌صورت مستقل پیگیری کنم؛ همان زمان تصمیم گرفتم با تمام مسائلی که اطرافم اتفاق می‌افتادند کلنجار بروم و کار اختصاصی خود را در سال ۶۳ راه بیندازم. البته همیشه حرمت نخستین شرکتی که در آنجا مشغول به‌کار شدم را نگه می‌دارم و به آن احترام می‌گذارم زیرا رابطه انسانی خوبی بین ما وجود داشت و همین عامل باعث شد بسترهای مناسب، یکی بعد از دیگری برای من فراهم شوند. هنوز هم با افتخار از آنجا یاد می‌کنم زیرا مثل دانشگاه برای من اهمیت دارد.»
هویت ایرانی در وجود همه می‌جوشد
اگر به اطرافمان خوب نگاه کنیم می‌بینیم که بانوانی از این دست‌کم نیستند و هر کدام برای خودشان اهداف و آرمان‌های مشخصی ترسیم کرده‌اند. سیده فاطمه مقیمی نیز چنین تفکری داشته و دارد و از ابتدا تلاش کرده با تکیه بر باورهای دینی و هویت ایرانی خود در این مسیر سخت، جهانی و سرنوشت‌ساز قدم بگذارد. او می‌گوید: «علاقه من به صنعت حمل‌ونقل وصف‌نشدنی است زیرا احساس می‌کنم قشری که با آنها سر و کار دارم نیازمند دانش و تجربه من هستند. البته تمایل شخصی‌ام این بود که بتوانم کارهای خاصی را انجام دهم و با دیگران تفاوت داشته باشم. هویت ایرانی و اسلامی ما نیز متفاوت‌بودن را در خون، ذات و شرایط زندگی ما جاری ساخته است در نتیجه باید بتوانیم این تفاوت را ایجاد کنیم.
بارها با این سؤال مواجه شدم که چگونه می‌توان به‌عنوان یک زن و مادر فضای سخت و مردانه صنعت حمل‌ونقل را تحمل کرد. بعضی‌ها می‌گویند پیش آمده که بخواهی این کار را رها کنی و سراغ حرفه دیگری بروی؟ همیشه به آنها می‌گویم که علاقه‌مندی من آن‌قدر زیاد بود که خیلی زود با جزئیات این کار آشنا شدم و توانستم در دوره‌های کوتاه‌مدت مرتبط با این صنعت شامل کشتیرانی، حقوق بین‌الملل، مدیریت بازرگانی و مدیریت استراتژیک شرکت کنم. به‌نظر من خانم‌ها می‌توانند حتی در بیرون از محیط خانه مدیران موفقی باشند به شرط آنکه به حرفه‌شان با علاقه نگاه کنند. امروز دختران و زنان جامعه ما ۶۰تا ۷۰درصد ظرفیت دانشگاه‌های کشور را به‌خود اختصاص داده‌اند و در این سال‌ها ثابت کرده‌اند که می‌توانند کارهای سخت و پیچیده را در کنار مردان انجام دهند و مسئولیت‌های بزرگ را بپذیرند. در گذشته فقط مرد، نان‌آور خانه بود و در جامعه حضور داشت اما امروز زنان می‌خواهند در جامعه نقش پویا و مؤثری داشته باشند و به مطالبات منطقی خود دست پیدا کنند.»
مدیریت زنان انعطاف بیشتری دارد
از این بانوی کارآفرین پرسیدم، برای من جالب است که بدانم راننده‌ها از اینکه یک مدیر زن کار آنها را نظارت می‌کند چه حسی دارند، او پاسخ داد: «خیلی‌ها در نگاه اول تعجب می‌کردند و معتقد بودند کنارآمدن با فرهنگ سخت و پیچیده این حرفه آن هم برای یک زن کار بسیار دشواری است. اما واقعیت اینطور نبود و رانندگان خیلی زود با این موضوع کنار آمدند زیرا باور داشتند زنان مدیریت انعطاف‌پذیرتری نسبت به مردان دارند.»
شاید بپرسید حضور یک زن در عرصه کارآفرینی صنعت حمل‌ونقل چه مزایایی دارد. خانم مقیمی می‌گوید: «حمل‌ونقل شاخه‌های مختلفی مانند زمینی، دریایی و هوایی دارد و حضور در هرکدام از آنها نیازمند مهارت، تجربه و دانش بالایی است که در نهایت به نفع کشور تمام می‌شود. خوشبختانه کشور ما دسترسی بسیار مناسبی به آب‌های آزاد و مسیرهای بین‌المللی دارد اما هنوز نتوانسته مانند بسیاری از کشورها از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کند. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که زیرساخت‌های طبیعی بسیار خوبی دارد اما از ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی مطلوب رنج می‌برد. با تسهیل در اجرای قوانین و مقررات بین‌المللی می‌توانیم این جایگاه را به‌دست بیاوریم و تسهیلات حمل‌ونقل کالا را با سرعت، امنیت و هزینه مناسب فراهم کنیم. کارآفرینی در این حوزه با شرایط موجود بسیار پیچیده است و من تأکیدی ندارم که همه جوانان به این عرصه ورود پیدا کنند.»
قبل از کارآفرینی باید توانمند شد
اسفند سال ۹۱ بود که نخستین جشنواره کارآفرینی در عرصه مدیریت شهری برگزار شد؛ جشنواره‌ای که توانست به دغدغه‌های پیش روی کارآفرینان جوان پاسخ دهد تا آنها بتوانند از ظرفیت‌ها و خلاقیت‌های خود به درستی استفاده کنند. سیده فاطمه مقیمی که مسئولیت مهمی در این جشنواره داشت به کارآفرینان توصیه کرد که توانمندی‌های خود را دست‌کم نگیرند و هرگز از تلاش کردن خسته نشود. او گفت: «یکی از کارهای مؤثر این است که راهکارها و ابزارهای مناسب به افراد علاقه‌مند و خلاق نشان داده شود. اگر نقشه راه به درستی تدوین شود جسارت به‌وجود می‌آید و اشتغال ایجاد می‌شود. اگر بتوانیم با این برنامه حرکت کنیم موفق می‌شویم؛ مهم نیست در چه حوزه‌ای کار می‌کنیم حمل‌ونقل، کشاورزی یا تولید مواد غذایی.»
نام و نام خانوادگی: سیده فاطمه مقیمی
تولد: شهریور ۱۳۳۷، تهران
تحصیلات عالی: مهندسی راه و ساختمان، کارشناسی مدیریت بازرگانی، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت تحول، کارشناس مدیریت کسب و کار MBA
مدیریت‌های اجرایی در حوزه حمل‌ونقل: از سال ۱۳۵۸ تا امروز
برخی سوابق اجرایی:
مدیر شرکت کشتیرانی و حمل‌ونقل بین‌المللی
رئیس بخش رسیدگی به شکایات و حل اختلاف انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل به‌مدت ۱۳سال
مسئول میز مشترک ایران و ایتالیا، ایران و روسیه از ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۶
عضو گروه مطالعاتی و عملیاتی کریدور شمال و جنوب از سال ۱۳۷۸تا ۸۶
عضو هیأت مدیره و مدیرعامل انجمن ملی زنان کارآفرین از سال ۱۳۸۴تا ۱۳۸۸
رئیس شورای بانوان، مشاور، عضو هیأت نمایندگان دوره ششم و هفتم و نایب‌رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، گمرک و ترانزیت اتاق بازرگانی از سال ۱۳۸۶تا امروز
رئیس دوره‌ای کمیته بانوان کارآفرین عضو اکو
مدیرعامل دفتر توسعه کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف
رمز موفقیت در زندگی و کار
حضور سی و چند ساله نخستین زن کارآفرین جهان اسلام در صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای و دریایی کشور نتوانسته وقفه‌ای در وظایف مادری او ایجاد کند. خودش می‌گوید: «از نقش مادری‌ام راضی هستم زیرا تاکنون هیچ توقفی در این بخش از زندگی‌ام ایجاد نشده است. من همیشه برای خانواده‌ام ارزش و جایگاه والایی قائل بوده و هستم و همواره احساس می‌کنم جریان محبت‌آمیز بسیار خوبی بین من، همسرم و فرزندانم برقرار است. همه آنها تحصیلات دانشگاهی دارند و آنجا که لازم باشد من را یاری می‌کنند. اگر این محبت و همکاری کنار هم قرار بگیرد کمبود ساعت‌های حضور من در خانواده جبران می‌شود و شیرینی کار تخصصی را بیشتر می‌کند.» راستی اگر می‌خواهید به رمز موفقیت این بانوی کارآفرین در زندگی شخصی و حرفه‌اش پی ببرید بد نیست در ادامه مطلب به نکات زیر توجه کنید.
نظم
افراد موفق همیشه جدی، منظم و فعال هستند و برای انجام کارهایشان وقت کم می‌آورند. این خصوصیت باعث می‌شود تا کارمندان و سایر افراد مرتبط با آنها نیز وظیفه‌شناس و دقیق شوند و به کارهای خود جدی‌تر نگاه کنند.
تخصص
افراد متخصص بدون معطلی کارهای خود را سامان می‌دهند و برای دریافت بهترین نتیجه برنامه‌ریزی می‌کنند. علاوه بر این با ایجاد رقابت و تشویق مؤثر به رکوردهای خوبی دست پیدا می‌کنند.
هدف
داشتن هدف و استراتژی مشخص کاری، مثل آب خوردن راه موفقیت را هموار می‌کند و درک درستی به زندگی می‌بخشد.
درستکاری
افراد موفق همیشه برای رسیدن به کمال و موفقیتی جدید از مسیر اصولی و قانون حرکت می‌کنند و هرگز دست به تقلب، کلاهبرداری یا دور زدن مسیر نمی‌زنند.
آینده‌نگری
برای رسیدن به ایده‌های جدید یا تحقق آنها باید برنامه‌ریزی داشت و با شجاعت، اخلاق و عزت نفس به ذهن فرصت ظهور داد. همیشه به نیازهای فردایتان فکر کنید.
همشهری
