مرگ خزنده
شهروندان:
وزیر بهداشت یکبار دیگر آژیر قرمز «ایدز» را به صدا در آورد. صدایی که این بار از سمت زندان‌های کشور به صدا درآمده و آنقدر خطرناک است که باعث شده تا «حسن قاضی‌زاده هاشمی» با آیت‌الله لاریجانی به گفت‌و‌گو بنشیند.
زندانیانی که البته با سرنگ مشترک، ایدز را تنها در میان خود گسترش نمی‌دهند بلکه در ملاقات‌های شرعی خانواده را هم به خطر می‌اندازند. اما این تنها هشدار درباره ایدزی که به صورت خزنده در جامعه گسترش می‌یابد، نیست.
«دکتر مسعود مردانی» عضو کمیته کشوری ایدز هم از رشد این بیماری بر اثر مقاربت‌های جنسی خبر می‌دهد این دو، عوامل اصلی گسترش این بیماری خطرناک هستند اما این به معنای خاموش شدن دیگر عوامل نیست. آمارهای علیرضا جزینی قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور هم حکایت از آن دارد که ۶۷ درصد مبتلایان به این بیماری معتادان هستند! هاشمی هشدار می‌دهد که اگر امروز تدبیری برای جلوگیری از گسترش ایدز اندیشیده نشودجامعه با مشکلات بی‌شماری رو به رو خواهد شد.
در نهایت مسعود مردانی آب پاکی را روی دست همگان می‌ریزد و حقیقت تلخ ماجرا راپیش روی همگان می‌گذارد: «۷۰ هزار مبتلا به ایدز در کشور وجود دارند که یا از بیماری خود خبر ندارند یا آن را کتمان می‌کنند.» او یک نکته دیگر را هم یادآوری می‌کند: «در حال حاضر این امکان وجود دارد که HIV را در مراحل اولیه با مصرف روزانه یک قرص کنترل کرد.»
علیرضا جزینی دست روی نقطه‌ای گذاشته که ذهن وزیر بهداشت را به خود مشغول داشته است. به گفته او نزدیک به ۸۰ درصد از زندانی‌ها به جرم مسائل مربوط به مواد مخدر دستگیر شده‌اند و بخشی بسیار بزرگی از آنها هم به این مواد اعتیاد دارند.اعتیادی که به تزریق کشیده و آنها را به سوی استفاده از سرنگ مشترک برده است. سرنگ مشترکی که یکی از موضوع‌های مطرح شده در گفت‌و‌گوی هاشمی با لاریجانی بوده است.
مسأله دیگری هم وجود دارد که پیش از این انجمن‌های فعال در حوزه آسیب‌های اجتماعی در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران نسبت به آن هشدار داده‌اند و آن امکان دسترسی به وسایل حفاظتی در زندان در دیدارهای شرعی است. آمارهای انجمن حمایت و یاری آسیب دیدگان اجتماعی مرکز البرز هم این مسأله را تأیید می‌کند. آنها یک نکته را گوشزد می‌کنند که باعث می‌شود شمار زنان بیگناه مبتلا به ایدز، افزایش یابد. زنانی که در ملاقات‌های شرعی با همسران خود در زندان‌ها مبتلا می‌شوند. بیماری که می‌تواند پس از ابتلای مادر از طریق مادر، جنین را هم آلوده کند.
زنانی که بعد از ابتلا مجبور می‌شوند حتی بیماری خود را از خانواده و بستگان درجه یک پنهان کنند. یعنی ایدزی که از یک همسر معتاد به آنها رسیده نه تنها همسرشان را می‌کشد که با انتقال بیماری به آنها، خانواده و اطرافیان را هم از آنها دور می‌کند. اما مشکل فقط ترس اطرافیانی که از اصل ماجرا خبر دارند نیست بلکه نگاه بد جامعه به مبتلایان به ایدز از دیگر عواملی است که آنها را اذیت می‌کند. همه این خطرها از سمت زندانی‌هایی می‌آید که مسئولان تا چند سال پیش کلاس‌های مشاوره‌ای برای‌شان می‌گذاشتند تا با خطرات محیطی که در آن زندگی می‌کنند، آشنا شوند. اما این کلاس‌ها هم در دولت گذشته برچیده شد.
هاشمی می‌گوید: «علاوه بر سرنگ، پیشنهادهای دیگری شد و آیت‌الله آملی در کلیات موافق بود.» پیشنهادهایی که چنان که از گفته‌های وزیر بهداشت برمی آید با اعلام همکاری آیت‌الله آملی لاریجانی رو به رو شده است: «آیت‌الله آملی اعلام کرد آماده هر نوع همکاری است تا ان‌شاءلله نکات بهداشتی در زندان‌ها رعایت بشود.» به گفته قاضی‌زاده هاشمی مسأله پیشگیری در زندان‌ها تنها به سرنگ محدود نمی‌شود: «درمان‌های جایگزین نیز مطرح است و در عین حال تسهیلاتی است که کمک کند به پیشگیری از شیوع ایدز.»
همچنان آنطور که او می‌گوید: «مقرر شد رئیس سازمان زندان‌ها و مسئولان بهداشتی در زندان‌ها با مدیر کل بیماری‌های واگیر جلسه‌ای برگزار کنند و ماحصل این جلسه در قالب تفاهمنامه‌ای برای ارائه خدمات بیشتر به زندانیان به امضای دو طرف برسد.» اما ایدز تنها به زندان‌ها محدود نمی‌شود.
آنطور که مردانی آمار می‌دهد ایدز جامعه جوان ایرانی را نشانه رفته است؛ جامعه جوان بین ۲۰ تا۴۰ سال. به گفته او شایع‌ترین سن ابتلا به HIV در ایران از دهه دوم زندگی شروع شده و زمینه ابتلا تا دهه چهارم زندگی گسترش دارد. او هم انگشت اتهام را به سمت سرنگ مشترک می‌کشاند: «شایع‌ترین روش‌های ابتلا در چهار – پنج سال گذشته، استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی مواد بوده است.» اما سرنگ همه ماجرا نیست: «متأسفانه در حال حاضر راه انتقال از طریق مقاربت جنسی در کشور رو به افزایش است.»
مردانی عمده تلاش کمیته کشوری ایدز را شناسایی افراد پرخطر، کشف افرادی که مبتلا به ایدز هستند اما از ابتلای خود اطلاع ندارند و تشویق آنها به انجام آزمایش ایدز برای آغاز درمان می‌داند و می‌گوید: «بر اساس آمار ثبت شده حدود ۲۸ هزار مبتلا به ایدز در کشور وجود دارند. این درحالیست که طبق تخمین‌های سازمان جهانی بهداشت، وجود ۸۰ تا ۹۰ هزار مورد ایدز /HIV در کشور پیش‌بینی می‌شود.»
او در نهایت به این نتیجه می‌رسد: «در نتیجه این آمار حدود ۷۰ هزار نفر مبتلا به ایدز در کشور داریم که یا از بیماری خود خبر ندارند یا آن را کتمان می‌کنند.» او یک نکته را شفاف می‌کند و می‌گوید: «عمده افراد در معرض خطر ابتلا به ایدز افرادی هستند که یا در معرض اعتیاد از هر نوع اعم از تزریقی، استنشاقی و… هستند، یا سابقه زندان یا رفتارهای پرخطر جنسی دارند.»
او بیش از هرچیزی نگران جوانان کشور است. به اعتقاد مردانی باید جوانان را برای استفاده از وسایل محافظتی تشویق کرد. همچنین آنان باید نسبت به انجام آزمایش HIV اقدام کنند تا در صورت ابتلا، بیماری در مراحل اولیه شناسایی شده، از پیشرفت آن پیشگیری و از ابتلای دیگران جلوگیری شود. ا
و زنگ خطر را برای زنان و مردان خیابانی هم به صدا در می‌آورد و می‌گوید: «افراد دیگری نظیر زنان خیابانی که آمار آنها به‌طور غیررسمی در کشور زیاد است نیز در معرض شدید ابتلا به ایدز قرار دارند. بر همین اساس لازم است که این افراد شناسایی شده و تحت کنترل و درمان قرار گیرند.» او اقدام برای آموزش عمومی و تشویق مردم و بویژه جوانان را برای انجام آزمایش ایدز به صورت اختیاری از جمله اولویت‌ها و سیاست‌هایی می‌داند که باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرد. در این صورت می‌توان با استفاده از روش‌های نوین درمانی از پیشرفت این بیماری در مراحل اولیه ابتلا جلوگیری کرد.
پیش از او هم این قاضی‌زاده هاشمی بود که نسبت به شیوع ۴۰ برابری ابتلا به ایدز در کودکان کار هشدار داد: «در ایران چرخه انتقال عفونت از تزریقی به رفتار پرخطر جنسی تغییر کرده است.» این تنها دانش‌آموزان نیستندکه به مراقبت و دلسوزی بدون پنهانکاری نیاز دارند. کودکان کار هم از جمله گروه‌هایی هستند که آمارهای وزیر بهداشت نشان می‌دهد ایدز در آنها ۴۰ برابر متوسط شیوع آن در جامعه است. او ابتلای ۵ درصدی کودکان کار را یک آمار هشداردهنده می‌داند و می‌گوید: «در این راستا نمی‌توان تمام افراد جامعه را چک کرد اما باید گلوگاه‌ها حتماً کنترل شوند.»
در نهایت مردانی می‌گوید:«در حال حاضر این امکان وجود دارد که HIV را در مراحل اولیه بیماری با مصرف روزانه یک قرص کنترل کرد.» او کلیدحل ماجرا را در <آموزش> می‌بیند. همین مسأله هم باعث می‌شود تا مردانی از صدا و سیما، اصحاب رسانه، مطبوعات، روحانیون، خانواده‌ها و… بخواهد تا شرایط آموزش‌های میدانی را برای افراد و بویژه جوانان ایجاد کنند.
او یک شاهد هم برای نتیجه بخش بودن ماجرا پیش می‌کشد: «در حال حاضر کشورهایی مانند استرالیا و کشورهای اروپای غربی دیگر با مشکلی تحت عنوان ایدز مواجه نیستند. علت این مهم نیز مبارزه با ایدز از طریق سلاح برنده، ارزان، مؤثر و منطقی«آموزش» است.» حال باید منتظر برنامه فوری صداو سیما و آموزش و پرورش به عنوان دو نهاد کلیدی بود.
زهرا کشوری
ایران
