بازگشت ۱۱ خط کشتیرانی جهانی به ایران
یکی از بخش‌های اقتصادی ایران که تأثیر زیادی از اعمال تحریم‌ها پذیرفت، حمل و نقل دریایی است که به‌واسطه پشتیبانی حداکثری از تجارت خارجی شامل صادرات و واردات روی سایر بخش‌ها نیز تأثیر می‌گذارد.
برهمین اساس در چند سال اخیر تحریم‌ها موجب شد خطوط کشتیرانی بزرگ خارجی به جای ورود به بنادر ایران به بنادر کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس بروند و کالاهای متعلق به ایران را در این بنادر تخلیه کنند که این موضوع هزینه‌های زیادی به ایران تحمیل کرده است. اما از سال گذشته و با لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران، لاینرهای بزرگ (خطوط کشتیرانی) برای بازگشت به بنادر ایران اعلام آمادگی کرده‌اند که تاکنون
۶ شرکت کشتیرانی بزرگ بین‌المللی به ایران بازگشته‌اند و پنج شرکت دیگر در راه بنادر ایران هستند.
«جلیل اسلامی» معاون امور بندری و مناطق ویژه سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص بازگشت خطوط کشتیرانی به بنادر ایران و برنامه‌های سازمان بنادر و دریانوردی برای توسعه بنادر بعد از لغو احتمالی تحریم‌ها به سؤالات «روزنامه ایران» پاسخ داد.
تحریم‌ها چه تأثیری بر عملکرد بنادر و کشتیرانی گذاشت؟
بنادر ما هیچ وقت تحت تحریم نبود بلکه برخی شرکت هایی که در بنادر ایران فعال بودند تحریم شدند. در حوزه کشتیرانی نیز شرکت‌های کشتیرانی از نظر بیمه و برخی مباحث مالی تحریم شدند. تحریم حمل ونقل یکی از اهداف اصلی غرب و مهمترین بخش تحریم‌ها بود تا از این طریق به تجارت خارجی ایران و در نتیجه اقتصاد ملی فشار وارد شود.
شرکت‌های بین‌المللی و خطوط معتبر منافع اقتصادی مشترکی با کشورهای تحریم‌کننده دارند، در نتیجه بعد از تحریم، این شرکت‌ها به خاطر نگرانی‌هایی که داشتند فعالیت خود را در ایران کاهش دادند و تعداد قابل توجهی از آنها از حضور در بنادر ایران خودداری کردند. نتیجه این کاهش حضور، افزایش هزینه‌های حمل و نقل برای ما بود چون کالا را با واسطه وارد می‌کردیم.
در واقع حمل و نقل کالا از طریق کشورهای واسطه هزینه‌های تمام شده حمل و نقل دریایی و کالا را افزایش داد. ازسوی دیگر با خودداری شرکت‌های بیمه خارجی از ارائه خدمات به کشتی هایی که عازم بنادر ایران بودند، مشکلاتی در زمینه ترددخطوط کشتیرانی به مقصد بنادر ایران به‌وجود آمد که البته براساس تصمیمات اتخاذ شده در بیانیه سوئیس و اجرایی شدن آن، شرایط برای تردد کشتی‌های خارجی به کشور فراهم شده است. ازنظرهزینه‌هایی که به کشور تحمیل شد نیزمیزان افزایش هزینه‌ها متفاوت است. به نسبت فضای کار خطوط کشتیرانی، نوع کشتی، میزان بار و عوامل دیگر این درصد تغییر می‌کند.
آیا شرکت‌های کشتیرانی برگشته‌اند یا بازگشت آنها هنوز در حد مذاکره است؟
بعد از بیانیه سوئیس، اقبال و علاقه شرکت‌های خارجی برای حضور در بنادر ایران افزایش یافت. از فروردین ماه امسال کار متمرکزی برای دعوت از کشتیرانی‌های معتبر شروع کرده‌ایم و مذاکره آغاز شده است. نتیجه این مذاکره این شد که تقریباً تمام این خطوط بدون استثنا برای حضور در بنادر ایران اعلام آمادگی کرده‌اند.
تاکنون ۶ خط معتبر کشتیرانی فعالیت خود را در ایران از سر گرفته‌اند. این خطوط از کشورهای سنگاپور (پی آی ال)، کره (هیوندای)، ایتالیا (مسینا)، تایلند (ون های) و خطوط مشترک آسیایی(سیماتک و او ای ال) هستند. همچنین مذاکره با پنچ خط کشتیرانی دیگر مانند «مرسک»،
«هان جین»، «وای‌ام ال»، «اورگرین»، «سی ای ام سی جی ام» نیز انجام شده است. نمایندگانی از این شرکت‌ها برای بازدید به ایران آمدند و درخواست خود را برای شروع کار در بنادر ایران ارائه داده‌اند. البته وقتی چندسالی فعالیت کشتیرانی‌هایی در بنادر قطع شود برای بازگشت و آماده شدن فعالیت‌های دوباره به زمان نیاز‌است.
بعد از مذاکرات ژنو فعالیت کشتیرانی‌های داخلی چه تغییری کرد؟
خطوط کشتیرانی ایرانی نیز در حال حاضر در کشورهای آسیایی فعالیت دارند. ۵۰ درصد کالاهای کانتینری از طریق خطوط کشتیرانی داخلی جابه‌جا می‌شود. فعالیت خطوط ایرانی بیشتر در کشورهای آسیایی است اما در مذاکرات اخیر برای فعالیت این خطوط در کشورهای اروپایی نیز تصمیماتی اتخاذ شده است. ۸۵ درصد حمل و نقل در کشور از طریق بنادر است به همین دلیل به دنبال نوشتن برنامه‌ای جدی برای توسعه بنادر و کشتیرانی برای بعد ازلغو تحریم‌ها هستیم.
برای جلب سرمایهگذاری درخصوص توسعه بنادر چه اقداماتی انجام شده‌است؟
طی سال‌های اخیر دربخش خدمات بندری بسترسازی مناسبی برای جذب سرمایه گذاری ایجاد شده است. در سال گذشته دو هزار و ۴۰۰میلیارد تومان سرمایهگذاری در بنادر ثبت شد. امسال شرایط بهتر می‌شود و زمینه‌های عقد قراردادهای قابل توجهی را در حوزه سرمایهگذاری داریم. در زمینه زیرساخت بندری، دریایی، لجستیک هم برنامه‌های مدونی برای جذب سرمایه داریم. البته بعد از گشایش‌های سیاسی و نهایی شدن مذاکرات، باید تلاش بیشتری برای جذب سرمایه‌های خارجی در حوزه بنادر انجام دهیم.
باتوجه به چشم انداز مثبتی که از مذاکرات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها وجود دارد، برای پذیرش خطوط کشتیرانی و کالا چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
ازآنجا که لغو تحریم‌ها باعث افزایش تردد خطوط کشتیرانی بین‌المللی به بنادر ایران می‌شود پروژه‌های مختلفی برای توسعه بنادر مهم در دستور کار قرار گرفته است. در همین زمینه برای توسعه و تکمیل بخشی از ظرفیت‌های بندر چابهار توافقنامه همکاری بین هند و ایران امضا شده است ودر بندر شهید رجایی نیز برای توسعه فاز۳ برنامه ریزی شده است.
در سایر بنادر نیز همه ظرفیت‌سازی‌ها در حال انجام است که پاسخگوی ترافیک ناشی از شرایط آتی اقتصادی خواهد بود. خطوط معتبر بین‌المللی برای سرمایهگذاری در بنادر ایران اظهار علاقه کرده‌اند که مقدمات اعضای توافقنامه آماده شده است.
ازسوی دیگر چند اپراتور بین‌المللی هم درخواست خود را برای حضور در ایران ارائه کرده‌اند. در حوزه‌بندری بعد از مذاکرات ژنو اقبال برای سرمایهگذاری افزایش چشمگیری داشته است.
