تاریخ انتشار : شنبه ۹ آذر ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۲۳:۲۷

شهروندان:
مجلس نهم در حالی حدود یکصد روز پیش به وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت یازدهم رای اعتماد داد که اوضاع و احوال سازمان‌های تابعه معاونت رفاه این ورازتخانه حال و روز چندان خوشی نداشتند و وضعیت راضی‌کننده نبود.

تامین اجتماعی روز به روز بر بدهی‌هایش از دولت افزوده و تنها آماری غلط از میزان تسویه این بدهی‌ها پشت تریبون اعلام می‌شد، از تسویه بدهی‌هایش با بیمارستان‌ها می‌گفت اما صدای فریاد داروخانه‌ها و بیمارستان‌های طرف قراردادش کاملا شنیدنی بود؛ حداقل حقوق بازنشستگانش هم در حالی در پایان دولت دهم به ۷۰۰ هزار تومان رسید که با توجه به شرایط اقتصادی کشور راضی کننده نبود؛ حال و روز شستا و کلیه شرکت‌های خصوصی‌اش هم …

شرایط نابسامان حوزه رفاهی کشور تنها به سازمان تامین اجتماعی ختم نمی‌شود، سازمان بیمه سلامت یکی دیگر از سازمان‌هایی است که شرایطش با توجه به قانون برنامه پنجم توسعه از سایر سازمان‌ها قابل تامل‌تر است، دولت مکلف بود ساز و کارهای لازم برای بیمه همگانی و اجباری پایه سلامت را تا پایان سال اول برنامه (سال ۹۰) تعیین و ابلاغ کند در حالی که این اتفاق در چهارم خرداد ماه سال ۹۲ انجام شد، بنابراین به طور مشخص عقب ماندگی برنامه‌های این سازمان بیمه‌گر از برنامه پنجم توسعه مشهود است.

علاوه براین، سازمان بیمه سلامت به دلیل زیان‌های انباشته و بدهی‌هایش به بیمارستان‌ها و داروخانه‌های طرف قراردادش کار را به جایی رسانده که روز به روز شاهد پایین آمدن ارزش دفترچه‌های درمانی این سازمان بیمه‌گر هستیم و این موضوع با توجه به جامعه ۳۴ میلیونی تحت پوشش تاثیری مستقیم بر شرایط نامطلوب نظام سلامت کشور دارد.

سازمان بهزیستی در حالی ابتدای سال ۹۱ افزایش ۱۵ تا ۲۰ درصدی مستمری مددجویانش را اعلام کرده بود که این موضوع تا پایان سال عملی نشد و افزایش مستمری‌ها به سال ۹۲ موکول شد، این درحالی است که هم اکنون کف مستمری برای یک نفر ۴۸ و برای خانوارهای چهار نفر به بالا ۱۲۰ هزار تومان است و این پرسش را به ذهن متبادر می‌کند که این رقم بستری بر کدامیک از زخم‌های اقشار آسیب پذیر جامعه خواهد بود؟

کمیته امداد اوضاعش بهتر از بهزیستی نیست و این سازمان نیز سه سال متمادی است که مستمری مددجویانش را افزایش نداده است هرچند در این بین باید اشاره داشت که ۱۰۰ درصد اعتبارات سازمان بهزیستی در سال گذشته از طرف دولت به این سازمان اختصاص یافت و اعتباراتش هم در سال جاری ۳۵ درصد رشد داشت، اما کمیته امداد در سال ۹۲ تنها ۱۰ درصد اعتباراتش افزایش یافت.

ایسنا در گزارشی با توجه به اعلام دولت مبنی بر ارائه عملکرد در یکصد روز آغازین کار خود، مروری بر فعالیت‌های سازمان‌های حوزه رفاهی از جمله تامین اجتماعی، سازمان بیمه سلامت، سازمان بهزیستی، کمیته امداد و صندوق بازنشستگی کشوری کرده است.

۶۰ هزار میلیارد تومان بدهی، میراث دولت دهم برای “نوربخش”

تغییر هفت مدیرعامل تنها در عرض هشت سال توسط دولت گذشته کار را تا جایی پیش برد که دیگر با روی کار آمدن دولت جدید جایی برای آزمون و خطا نماند، وزیر رفاه ۱۲ روز پس از تصدی کرسی وزارت تنها راهکار خلاصی تامین اجتماعی را انتخاب مدیرعاملی از جنس بدنه این سازمان دانست. دکتر سید تقی نوربخش در تاریخ پنجم شهریورماه سال جاری با حکم وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر صندلی ریاست این سازمان تکیه زد تا میراث هشت ساله دولت گذشته که بدهی‌اش به گفته دکتر روحانی ۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده است را به ارث ببرد، نوربخش شاید بهتر از هریک از مدیران قبلی این سازمان می‌داند که اوضاع درمان، امور بیمه‌شدگان و سازمان و حتی شستا رضایت بخش نیست.

یک مبارزه تمام عیار در تامین اجتماعی

به هرحال نوربخش که پیش از این معاون درمان و عضویت هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی و نیز جراح ارتوپد بیمارستان میلاد بوده است، در حالی کار خود را آغاز کرد که می‌دانست سازمان متبوعش برای ادامه حیات نیازمند یک مبارزه تمام عیار است، وی در جلسه تودیع و معارفه خود در ششم شهریور ماه وعده داد تا پاکدستی را حاکم بر تمامی شئون سازمان کرده و پرچم سفید سازمان را برافراشته کند. وی به عنوان یکی از پرسنل تامین اجتماعی که بیش از دو دهه در صف و ستاد این سازمان حضور داشت، تاکید می‌کند که منابع و مصارف سازمان تامین اجتماعی متعادل نیست و مصارف نسبت به منابع سازمان پیشی گرفته و همین مسئله ذخایر سازمان را تهدید می کند.

مشکلات انباشت شده تامین اجتماعی مربوط به یک دولت نیست

مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی همچنین گریزی به اعتبار دفترچه‌های درمانی این سازمان می‌زند. دفترچه‌های درمانی که نماد خدمت در سازمان تامین اجتماعی هستند اما روز به روز از اعتبارشان کاسته شده است.

وی در این روز همچنین از تشکیل کارگروه‌هایی در بخشهای درمان، بیمه‌ای و اقتصادی به منظور استخراج چالش‌های سازمان تامین اجتماعی خبر داد و اظهار کرد: این کارگروه‌ها با تهیه یک برنامه ۱۰۰ روزه برای مشکلات فوری سازمان تدابیری را اتخاذ می‌کنند.

اما اکنون پس از گذر از یکصد روزگی دولت یازدهم با سازمان با سازمان تامین اجتماعی می‌توانیم عمده فعالیت‌های این سازمان را مرور کنیم.

اقدامات اساسی تامین اجتماعی در یکصد روزه آغازین دولت

صدور بخشنامه‌ای در همان ابتدای امر برای بخشودگی جرایم کارفرمایان نخستین گام مدیر‌عامل جدید این سازمان بود تا شاید بتواند با ایجاد این سیاست تشویقی راه را برای ایجاد منابع برای سازمان هموار کند.

پرداخت مطالبات مراکز طرف قرارداد و به روز کردن آن شاید یکی دیگر از اساسی‌ترین اقدامات سازمان تامین اجتماعی پس از تصدی ریاست نوربخش است، اتفاقی که بیش از هر موضوع دیگری موجب افزایش اعتبار دفترچه‌های درمان این سازمان ‌بیمه‌گر می‌شود.

رایگان شدن داروی بیماران خاص در اواخرشهریور ماه دیگر اقدامی است که در سایه تعامل و همکاری با دست‌اندرکاران وزارت بهداشت محقق و موجب شد آرامش به حوزه درمان بیمارن خاص تحت پوشش این سازمان بازگردد. هزینه‌های سرسام آور داروی بیماران خاص موجب شده بود بسیاری از این بیماران با مشکلات اساسی مواجه شوند، بنابراین با این اقدام هزینه‌های دارویی و درمانی همه بیماران خاص بدون فرانشیز و رایگان شد.

خبر دیگر مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در پایان آبان ماه سال جاری مربوط به افزایش تحت پوشش قرارگرفتن ۵۰ هزار کارگر ساختمانی علاوه بر مشمولین قبلی در سراسر کشور بود، سهمیه‌ای که به تمامی استان‌ها اختصاص یافت.

حواشی‌ تمام نشدنی وصله ناجور سازمان تامین اجتماعی

مرتضوی در‌حالی یک‌صد روز است ساختمان تامین اجتماعی واقع در خیابان بهبودی را ترک کرده است که این سازمان به طور اساسی با بسیاری از حواشی به جای مانده از دوره مدیریتی وی دست به گریبان است؛ بدهی ۳۵ هزار میلیارد تومانی دولت که سوم مردادماه جاری توسط مرتضوی و عباسی(وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی) با اعلام واگذاری معادن ۲ و ۳ سیرجان تسویه شده قلمداد شد، موضوعش به همان شب ختم نشد، بدهی‌هایی که پس از ورود مدیران جدید در این سازمان ۶۰ هزارمیلیارد تومان و تسویه نشده اعلام شد.

گم شدن پرونده ۲۰ هزار صفحه‌ای تحقیق و تفحص از این سازمان شوک دیگری بود که هجمه‌های را علیه عدم نظارت صحیح بر این سازمان افزایش داد، هرچندی بعدها ۲۰ هزار صفحه پرونده مذکور در یکی از اتاق‌های واقع در محل زیرزمین این سازمان پیدا شد.

اما موضوعی که اخیرا بیش از هر چیز دیگری توجهات را به خود جلب کرده ماجرای چک ۳٫۵ ‌میلیارد یورویی این سازمان است که “بابک زنجانی” آن را در ازای بدهی‌اش به وزارت نفت داده و تکلیفش هنوز مشخص نیست.

شستا و تغییر و تحولاتش پس از وزارت ربیعی

ابتدای امر و در چهارم شهریورماه اعضای هیئت مدیره شستا، مدیرعامل این شرکت سرمایه گذاری را تغیر داده و “نجات امینی” با حکم سرپرستی جایگزین “احسان یارمحمد” کردند، این اتفاق در حالی رخ داد که طی دستورنامه هیئت مدیره تعداد اعضا نیز از هفت به پنج نفر تقلیل یافت تا نام مرتضوی نیز اینگونه از لیست اعضا خارج شود.

در آخرین روز شهریورماه سال جاری، “احمد فیاض” بخش جایگزین نجات امینی شده تا وزیر رفاه بیش از پیش نشان دهد که سازمان تامین اجتماعی و شرکت‌های سرمایه گذاری‌اش مهمترین دغدغه‌اش در حوزه رفاهی کشور است.

ربیعی در مراسم معارفه مدیرعامل شستا، می‌گوید: این شرکت سرمایه‌گذاری حیاط خلوت هیچ‌کس نبوده، صندلی‌های آن سهم افراد آشنا نیست و مدیران این مجموعه در انتصابات خود نباید تحت تاثیر هیچ گونه سفارش و توصیه مقام‌های سیاسی قرار گیرند.

این درحالیست که بلافاصله پس از مراسم معارفه مدیرعامل جدید شستا، هیئت مدیره با برگزاری جلسه‌ای ترکیب اعضای خود را نیز دستخوش تغییر می‌کند. بر همین اساس “غلامحسین رضوانی”،‌ “بهنام پرهیزگار” و “رحیم اسماعیلی دانا” از لیست اعضای هیات مدیره شستا خارج و “احمد فیاض بخش” (رئیس سابق سازمان اقتصادی کوثر)، “سید ابوالحسن فیروزآبادی” (قائم مقام وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی)، “محمدرضا رستمی” (مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری بهمن)، “عزیز دولتخواه”(رئیس هیات مدیره سازمان تأمین اجتماعی) و “نجات امینی” (سرپرست سابق شستا) به عنوان اعضای هیات مدیره جدید شستا منصوب شدند.

تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی گریبان‌گیر شستا نیز می‌شود، گویا تامین اجتماعی و سازمان‌های تابعه‌اش بیش از هرچیزی نیازمند یک خانه‌تکانی اساسی هستند، به همین ترتیب هفتم مهرماه گروه تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی به منظور بررسی عملکرد شرکت سرمایه‌گذاری تأمین‌اجتماعی و شرکت‌های تابعه آن در شرکت شستا مستقر شدند.

تامین اجتماعی و توقعات مستمری‌بگیران و بازنشستگانش

شاید در کنار اقدامات بسیار اثربخش مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در یکصد روز آغازین دولت تدبیر و امید، بازنشستگان و مستمری بگیران تحت پوشش این سازمان چشم‌شان به همسان‌سازی حقوق‌ها و اجرای صحیح بیمه تکمیلی دوخته شده است. هرچند این سازمان در مورد هریک از این اقدامات توضیحات خود را اینگونه ارائه می‌کند: همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران این سازمان نیازمند طی مراحل قانونی و تصویب دولت، مجلس و نیز تامین بار مالی است و سازمان تأمین اجتماعی از زمان طرح موضوع همسان‌سازی از سال ۸۳ تا کنون همواره بر اجرای این موضوع تاکید کرده است.

در ارتباط با بیمه تکمیلی نیز بارها اعلام شده که این موضوع تکلیف قانونی سازمان تامین اجتماعی نیست، هرچند به نظر می‌رسد در قرارداد جدید منعقد شده بیمه تکمیلی درمان سازمان تامین اجتماعی با بیمه آتیه سازان حافظ سازمان تامین اجتماعی نیز ورود کرده و در کنار کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران این سازمان قرار گرفته است، اتفاقی که به هیچ وجه در مورد بیمه تکمیلی دی و در دوره‌های قبلی رخ نداد.

سازمان بیمه سلامت ایران کم رمق‌تر از همیشه

یکی از سازمان‌های تابعه وزارت رفاه که بیش از هر سازمان دیگری نیازمند تجدید حیات است، “سازمان بیمه سلامت ایران” است، سازمانی که تنها تابلوی سردر ساختمانش از بیمه خدمات درمانی به بیمه سلامت ایران تغییر کرد. نه خبری از پیش‌روی در ادغام است، نه تسویه بدهی‌هایش با مراکز طرف قرارداد؛ نه می‌توان امیدوار بود و نه می‌توان کاهش ارزش دفترچه‌های خدمات درمانی این سازمان را انکار کرد.

در ششم آبان ماه سال جاری، دومین سازمانی که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصمیم به ایجاد تغییر مدیریتی در آن گرفت سازمان بیمه سلامت ایران بود،. “انوشیروان محسنی بندپی” که در وزارت بهداشت و مجلس شورای اسلامی سابقه حضور داشت، به عنوان مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران منصوب و “محمد باقر هداوند” با صندلی ریاست این سازمان خداحافظی کرد.

اعلام ضرب العجل سه ماهه رییس کمیسیون اجتماعی مجلس به وزیر رفاه

تعیین ضرب العجل رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به وزیر رفاه در مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل بیمه سلامت ایران در ۱۳ آبان ماه سال جاری در مورد ادغام سه ماهه سازمان‌های بیمه‌گر در بیمه سلامت ایران حاکی از این موضوع بود که در صورت عدم رسیدن به این مطلوب، ربیعی باید در این زمینه با حضور در کمیسیون اجتماعی مجلس پاسخگوی سوالات اعضای این کمیسیون باشد.

علاوه بر اوضاع نامشخص ادغام سازمان‌های بیمه‌گر در بیمه سلامت ایران، بدهی‌های این سازمان بیش از هرچیزی کار را برای مدیرعامل جدید این سازمان سخت کرده است و به گفته بندپی، میزان بدهی‌های این سازمان به مراکز طرف قرارداد اعم از داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها ۲۴۰۰ میلیارد تومان است و تسویه آن نیز بی‌شک مستلزم طی شدن زمان.

سازمان بیمه سلامت ایران بیش از هرچیزی نیازمند تزریق اعتبار است تا شاید خون در رگ‌هایش جریان یافته و تجدید حیات کند، در مورد ادغام ‌سازمان‌های بیمه‌گر در بیمه سلامت ایران نیز این موضوع مستلزم ورود جدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است چرا که مبنای سیاست گذاری و تصمیم گیری در حوزه رفاه این وزارت‌خانه است.

صندوق بازنشستگی کشوری و گره کور افزایش حقوق‌ بازنشستگان

هرچند می‌توان به مطلوب شدن شرایط درمان بازنشستگی کشوری اشاره کرد اما آن‌چه همواره به عنوان توقع اصلی این افراد طلب می‌شود بهبود شرایط اقتصادی و افزایش حقوق‌هایشان است، حقوق‌هایی که به هیچ وجه پاسخگوی نیاز بازنشستگانی با چند سرعائله نیست.

در مورد عمده اقدامات یکصد روزه مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری می‌توان از اختصاص ۵۷۰ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای بیمه طلایی بستری درمان ویژه بازنشستگان و خانواده آنان در سال جاری، پرداخت هفتمین مرحله مطالبات بازنشستگان در نهم آبان ماه و آغاز ثبت نام پرداخت وام ضروری ۱٫۵ تا دو میلیون تومانی به ۸۰ هزار بازنشسته کشوری که تا کنون تسهیلات بانکی دریافت نکرده‌اند، اشاره کرد.

ثبت نامی که به دلیل بالا بودن تعداد متقاضیانش، ثبت نام کنندگان را به لیست قرعه کشی ارجاع می‌دهد و این موضوع می‌تواند بیش از هرچیزی نشان دهنده شرایط اقتصادی بازنشستگانی باشد که برای دریافت وام ۱٫۵ تا دو میلیون تومانی در صف ایستاده‌اند.

سازمان بهزیستی، یک سر و هزار سودا

سازمان بهزیستی و تنوع فعالیتش شاید عامل اصلی تمرکززدایی از این سازمان بوده، تا جایی که به نوعی نمی‌توان بر روی هیچ موضوعی از این سازمان به صورت فعالیت متمرکز اشاره کرد. پیوند این سازمان با سایر سازمان‌ها چه در حوزه معلولان، اقشار آسیب پذیر، آسیب‌های اجتماعی و سایر حوزه‌های مربوط به رفاه اجتماعی سبب شده این سازمان همواره به صورت واحدی متمرکز نتواند در رفع و رجوع مشکلاتش اقدام کند.

اما در مورد اهم فعالیت‌های این سازمان می‌توان به آغاز سه طرح غربالگری اضطراب برای طیف سنی پنج و شش ساله، طرح اجرای طرح بینایی سنجی و تنبلی چشم کودکان سه تا شش ساله، طرح غربالگری اوتیسم در پنج استان کشور، افزایش کمک بلاعوض ترخیص کودکان بهزیستی از چهار به هفت میلیون تومان و تحت پوشش قرار گرفتن تمام بیمارانی که دچار معلولیت ام‌ اس شده‌اند، اشاره کرد.

اما آنچه بیش از هر موضوع دیگری در مورد فعالیت‌های این سازمان قابل توجه است تصویب لایحه حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست است، لایحه‌ای که هرچند پس از ۱۰ سال تصویب شد، اما موجی از اعتراضات شدید را با خود به همراه داشت؛ واکنش‌هایی که راه به جایی نبرد و مشروط شدن ازدواج سرپرست با فرزندخوانده در شورای نگهبان تایید و تصویب و چندی بعد نیز ابلاغ شد.

در مورد وعده‌های داده شده در این سازمان که علاوه بر دولت گذشته، در یکصد روز گذشته همچنان عملی نشده نیز می‌توان به راه‌اندازی مرکز فرماندهی اورژانس اجتماعی که قرار بود در اردیبهشت ماه افتتاح شود و نیز تشکیل جلسه شورای ملی سالمندان اشاره کرد.

کمیته امداد امام خمینی (ره) و سومین سالی که بدون افزایش مستمری گذشت

بنابر اعلام سرپرست کمیته امداد امام خمینی(ره) در ابتدای سال جاری، مستمری مددجویان تحت پوشش این نهاد سه سال است که افزایش نیافته است.

هرچند مدیریت این نهاد به طور متمرکز بر عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیست، اما بسیاری از مسائل مربوط به این نهاد از جمله بودجه و افزایش مستمری به این وزارت‌خانه مربوط می‌شود.

در مورد عمده فعالیت‌های یکصد روزه این نهاد نیز می‌توان به مواردی همچون جمع‌آوری ۶۲ میلیارد تومان زکات در پنج ماهه نخست سال، جمع آوری ۴۰ میلیارد تومان در جشن عاطفه‌ها، پرداخت شهریه نیم سال نخست ۷۲ هزار دانشجوی مورد حمایت این نهاد و ارائه بسته تشویقی برای ازدواج سالمندان مجرد اشاره کرد.

و در نهایت…

تغییرات انجام شده در سازمان تامین اجتماعی موجب شده این سازمان پرداخت مطالبات خود را به مراکز طرف قرارداد بروز کند و تحرکاتی را نیز در حوزه بیمه درمان و بازنشستگی خود داشته باشد، هرچند حیطه فعالیت این سازمان تنها به حوزه اجتماعی خلاصه نمی‌شود و یکی از ضمانت‌های موفقیت این سازمان فعالیت درست و اصولی شستا است که می‌تواند منجر به حرکت موفق این سازمان باشد.

اما سازمان تامین اجتماعی برای قرار گرفتن در ریل حرکتی خود نیازمند زمان است چراکه ساختار‌های این سازمان طی سالیان اخیر دچار مشکلاتی شده که به این زودی‌ها شاید صحبت کردن در مورد قرار گرفتن در شرایط مناسب شعاری بیش نباشد.

نکته جالب‌تر این است که طی این صد روز به وضوح رکود حرکتی در سازمان بیمه سلامت ایران محسوس است،‌ سازمانی که در طول ۱۰۰ روزه اخیر هیچگونه خبر امیدبخشی در موردش منتشر نشده و حتی مسئولان آن از صحبت با رسانه‌ها نیز در این مورد خودداری می‌کردند.

حال و روز مددجویان بهزیستی و کمیته امداد نیز چندان تعریفی ندارد؛ نیاز مبرم این افراد به افزایش مستمری و طفره مسئولان با شعار توانمندسازی و سعی بر عدم پرداخت مستمری تا حد امکان، قابل چشم پوشی نیست.

عریض و طویل بودن حوزه رفاه در کشور،‌ ارتباط مستقیم با نظام سلامت، درمان، بازنشستگی‌، وجود اقشار آسیب پذیر در زیرمجموعه این وزارتخانه شرایط را برای وزیر کابینه‌ بیش از پیش سخت می‌کند و در این میان حوزه‌های اشتغال و تعاون هم مزید برعلت می‌شوند تا عرصه کار تنگ‌تر شود و مسئولیت‌هایی که در قبالش باید پاسخگو بود افزون‌تر می‌شود.

این روزها به دلیل شرایط نامطلوب حوزه درمان و بازنشستگی صحبت‌هایی مبنی بر لزوم جدایی این دو حوزه از یکدیگر مطرح می‌شود که از نظر کارشناسی قابل قبول نیست، چراکه کارشناسان بیمه درمان و بازنشستگی را مکمل یکدیگر می‌دانند.

شاید ریشه مشکل در جای دیگری است، ادغام حوزه رفاه با تمام سازمان‌های کلانش در کنار حوزه‌های تعاون و اشتغال ناخودآگاه منجر به نگاه غیرمتمرکز به این حوزه می‌شود، شاید به بجای جدایی بیمه درمان و بازنشستگی نیاز به جدایی حوزه رفاه به عنوان مجموعه‌ای مجزا از حوزه‌های تعاون و اشتغال است.

نیما علیپور