ضرورت توجه به حقوق شهروندان در طرحهای شهری
شهروندان:
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: توجه به حقوق شهروندان در طرحهای شهری ضروری است.
عکس: شهروندان / مرتضی قدیمی
به گزارش واحد مرکزی خبر، عباس آخوندی امروز در نخستین نشست هم اندیشی اساتید معماری و شهرسازی دانشگاه تهران افزود : در فرایند تهیه طرح های شهری که عمدتا با نگاه فنی و اداری به تصویب می‌رسد، به اعلام نظر شهروندان توجهی نمی‌شود.
وی ادامه داد: این پرسش مطرح است که سلول اصلی تشکیل دهنده شهرها، ساختمان ها، معابر و شبکه حمل و نقل است یا شهروندان و سازمان اجتماعی؟
وی گفت: در طرح های جامع و تفصیلی شهرسازی عمدتاً به کالبد یعنی به تراکم ساختمانی توجه می شود تا به شهروند.
آخوندی افزود: در خیابان ها غلبه ساختمان بر شهروندان، غلبه ماشین بر شهروندان و غلبه سیستم بروکراسی بر شهروندان را مشاهده می کنیم و کمتر پیاده رویی را داریم که بشود حداقل هزار متر به راحتی در آن راه رفت.
وی گفت: آیا این همه ساخت و ساز برای رفاه حال شهروندان است یا برای ساخت مجموعه ی فیزیکی بزرگ بدون توجه به آسایش و آرامش شهروندان؟
وزیر راه و شهرسازی افزود: امروز همه ما با آلودگی هوا، ترافیک و کیفیت نازل آب و آسایش شهری و اجتماعی مواجه هستیم.
آخوندی با بیان اینکه ورود به این بحث ها ابعاد گسترده ای دارد ، گفت: بحث بعدی که باید به آن توجه شود ، بحث فقر شهری و عدالت است.
وی افزود: اینکه کل عدالت را به توزیع یارانه و مسکن مهر تقلیل دهیم و بگوییم مسئله حل شده ، آیا رسیدن به عدالت است؟
آخوندی با بیان اینکه امروزه شاهد قطبی شدن وحشتناک شهر تهران در شمال و جنوب با حداقل تفاوت قیمت ۱۰ برابر در مسکن هستیم ، گفت: ظاهر شهر این بی عدالتی را فریاد می کشد.
وی تصریح کرد: نمی توانیم به عدالت و کاهش فقر بی توجه باشیم.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره دوباره به مسکن مهر گفت: باید تبیین شود که مسکن مهر به توسعه فقر و بخصوص فقر شهری انجامیده است یا خیر؟
آخوندی گفت: اینکه مجموعه ای با سرمایه اجتماعی صفر درست کنیم و بعد تصور کنیم مجموعه انسانی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفری در یک فاصله کوتاه بدون سیستم های اجتماعی و فرهنگی ساکن شوند و یک شهر را تشکیل دهند، تصور کالایی از انسان است که می شود انسان ها را همانند کالا در یک محوطه یا انباری کنار هم چید.
وی افزود: با اجرای مسکن مهر ۸۶۰۰ هکتار به محدوده شهرهای ایران اضافه شده است.
وزیر راه و شهرسازی گفت: در نظام اداری تصمیم گرفته شد چقدر به کدام شهر اضافه شود که نشان می دهد موضوعی به نام شهر و به مفهوم شهرسازی نداریم.
آخوندی با بیان اینکه طرح جامع یک شهر ، یک کالای عمومی محلی است که لزوماً نباید در همه شهرها شبیه هم باشد ،افزود : هر شهری با توجه به حقوق شهروندی ، هویت شهری و محلی خاص خود را دارد و شهر تهران با شهر مشهد یا یزد از این لحاظ متفاوت باشد.
وی گفت: وقتی به تصمیم گیری های محلی توجه نمی کنیم و همه چیز به شکل بروکراتیک و مرکزی تصمیم گیری می شود ، شاهد این نوع ناهنجاری های خواهیم بود.
وزیر راه و شهرسازی افزود : در تقسیمات کشوری ایران، حتی دهیار هم نماینده دولت مرکزی است و هیچ تقسیمات محلی که بتواند هویت محلی مستقل داشته باشد وجود ندارد.
آخوندی گفت: البته استقلال و هویت محلی در تعارض با حاکمیت ملی نیست.
وی با اشاره به برخی ناهنجاری ها و تصمیم گیری های سیاسی برای شهرها بدون توجه به محدودیت های محلی افزود: یک مرتبه تصمیم گرفته می شود ۱۷ و نیم درصد به تراکم شهر تهران اضافه شود.
آخوندی مشکل بعدی طرح های شهرسازی در کشورمان را موازی بودن نظام مدیریت خدماتی با نظام مدیریت سیاسی دانست و گفت: این روند از لحاظ بهره وری هم بر حقوق شهروندی و معماری تأثیرگذار است.
وی افزود: وقتی که قرار باشد کالبد بر شهر و شهروند حکومت کند، مفهومی به نام معماری، شهرسازی، حقوق شهروندی و حقوق محلی دستخوش تصمیم های سیاسی می شود یا قابل خرید و فروش در حوزه اقتصادی می شود، مانند همین خرید و فروشی که در شهرهای ایران رایج است.
پایان نگاه کالبدی بر مسایل شهرسازی
عکس: شهروندان / مرتضی قدیمی
همچنین پایگاه اطلاع رسانی وزارت راه و شهرسازی نوشت: عباس آخوندی امروز شنبه ۷ دی ۹۲ در نخستین نشست هم اندیشی اساتید معماری و شهرسازی با بیان اینکه در شرایط کنونی ساختمانها و ماشین ها در شهر بر شهروندان غلبه دارند اظهار داشت: در حالیکه شهروندان باید سلول های اصلی تشکیل دهنده شهر باشند شاهدیم که آسمانها ،معابر و شبکه حمل و نقل به جای شهروند و سازمان اجتماعی مجموعه شهری را شکل می دهد وی با اشاره به اینکه در طرحهای جامع و تفصیلی نیز عمدتا به مسایل کالبدی مانند تراکم ساختمانها و جمعیت پرداخته می شود گفت: نتیجه حاکمیت نگاه کالبدی که از نوعی غلبه سیستم دیوانسالارانه بر شهروندان نشات می گیرد نبود فرایندی است که شهروندان درآن بتوانند در فرایند شهرسازی اعلام نظر و مشارکت داشته باشند.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه متاسفانه امروز کمتر پیاده رویی در شهرها وجود دارد که شهروندان با پیاده روی در آن بتوانند از فضای شهری لذت ببرند افزود: در چنین شرایطی این سئوال مطرح می شود که آیا ای حجم گسترده سرمایه گذاری برای رفاه شهروندان نتیجه ای در بر داشته است حال آنکه ما شاهد آلودگی هوا ، کیفیت نازل آب ، کیفیت نازل امنیت اجتماعی ، ترافیک و مسایلی ازاین قبیل در شهرهای مختلف هستیم.
وی در ادامه به بحث مسئله فقر شهری و عدالت نیز اشاره و تصریح کرد: متاسفانه در این مورد نیز مساله را به توضیح یارانه و ساخت مسکن مهر تحویل دادیم تا جایی که در حال حاضر شاهد قطبی شدن وحشتناک شهری مانند تهران هستیم که فاصله قیمتی شمال و جنوب آن حداقل ده برابر است .
آخوندی با بیان اینکه پیکره شهر به خوبی وضع بی عدالتی را فریاد می کشد بر لزوم بی توجه نبودن به عدالت و توسعه فقر شهری که از بنیان های اصلی انقلاب اسلامی است تاکید کرد و اظهار داشت : اینکه در سطحی مانند مسکن خواهیم مجموعه هایی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفری را با سرمایه اجتماعی صفر و بدون داشتن الگوهای فرهنگی و همسایگی کنار یکدیگر قرار دهیم ناشی از داشتن نوعی نگاه کالایی به انسانها که آنها را می توان در هر انباری و در ظرفیت های مختلف روی هم قرار داد.
وزیر راه و شهرسازی سپس به لزوم توجه به مدیریت و حکومت محلی یز اشاره کرد و اظهار داشت: طرحهای جامع در حقیقت می تواند مقیاسی محلی داشته باشد و نوعی کالای عمومی محلی نیز تلقی شود که در شهرهای مختلف با یکدیگر نه تنها یکسان نیستند بلکه رقیب هم هستند .
وی با بیان اینکه در صورت داشتن چنین نگاهی به طرحهای جامع است که مفاهیمی مانند حقوق شهروندی و هویت شهری تعریف می شوند افزود: باید دقت داشته باشیم که استقلال در هویت محلی با هویت و حاکمیت ملی در تعارض نیست بلکه این دو مسئله در طول یکدیگر هستند که بدون وجود حاکمیت های محلی نوعی نگاه دیوانسالارانه در روند شهرسازی حاکم می شود.
آخوندی با اعلام اینکه در طرحی مانند مسکن مهر ۸ هزار و ۶۰۰ هزار به محدوده شهرهای ایران اضافه شده است تصریح کرد: این موضوع نشان می دهد که اصولا مسئله ای به مفهوم هویت شهری وجود ندارد.
وی خاطر نشان کرد: وقتی کالبد بر شهروندان حکومت کند مفاهیمی مانند معماری، شهرسازی، حقوق شهروندی و حاکمیت محلی دستخوش تصمیمات سیاسی شده یا قابلیت خرید و فروش پیدا می کند.
لزوم بازگشت به مدیریت یکپارچه شهری
عباس آخوندی، در پایان نخستین نشست هم‌اندیشی اساتید معماری و شهرسازی با بیان اینکه نظام یکپارچه مدیریت شهری از ملزومات توسعه و بهره‌وری محسوب می‌شود ، اظهار داشت : البته چنین موضوعی نباید به معنای تمرکز مدیریت و حذف رقابت محلی تلقی شود چراکه در نظام متمرکز فرقی میان طرح های جامع شهری ، ناحیه‌ای و آمایش سرزمین وجود ندارد.
وی با اشاره به فراموش شدن مفهومی به نام سازمان اجتماعی در شهرسازی ، افزود: نادیده گرفتن سازمان اجتماعی در شهرسازی به مفهوم ندیدن شهروندان و نبود نظام شهرسازی است.
آخوندی با تأکید براینکه در تمام موارد باید به دنبال سازمان اجتماعی بود ، ادامه داد: باید پذیرفت که به اصلاحات و اراده اداری بهای فراوانی داده شده است حال آنکه اراده اداری برای بهبود امور کفایت نمی‌کند و ما نیازمند نوعی اراده اجتماعی هستیم که کنترل‌های آن بسیار موثرتر هستند و ابزارهای آن دراختیار نخبگان جامعه قرار دارد.
وی با بیان اینکه اساساً مدلی برای مشارکت اجتماعی در فرایند تصمیم سازی ، تصمیم‌گیری و اجرا نداریم ، تصریح کرد: بدون وجود چنین مدلی فردی که اختیارات گسترده‌ای در اداره یک شهر دارد دلیلی برای تقسیم قدرت خود نمی بیند مگر آنکه این موضوع خواسته‌ای اجتماعی باشد.
وزیر راه و شهرسازی نقش اساتید را در جلوگیری از سلیقه ای شدن اقدامات بسیار با اهمیت خواند و اظهار داشت : پذیرفتن هویت محلی و شهری نیازمند پایه‌های مستحکم نظری است که باید در دانشگاهها تولید شود.
وی افزود: ما دنبال مچ‌گیری و نقد فرد خاصی نیستیم بلکه دنبال یادگیری و پاک کردن فاصله میان دولت و مردم هستیم.
آخوندی در ادامه به موضوع کاهش مصرف انرژی در شهرها نیز اشاره و تصریح کرد: برای دستیابی به این هدف وزارت راه و شهرسازی بازنگری مجموعه مقررات ملی ساختمان و ترجیح ریل بر جاده را در دستور کار خود قرار داده است.
