بچهها روی دست مادران شاغل می‌مانند
شهروندان:
نمودار آلودگی، وضعیت را اضطراری نشان می‌دهد. وزارت بهداشت توصیه‌های همیشگی‌اش را می‌کند: «کودکان و سالمندان از منزل خارج نشوند.»
مصوبه‌ها از این‌سو و آن‌سو برای تعطیلی مهدکودک‌ها و دبستان و محدودیت‌های تردد منتشر می‌شود و در این میان، خیلی از مادران شاغل سرگردان و نگران فرزند و شغل و معیشت‌شان هستند.
آلودگی هوا برای تهرانی‌ها با نیمه‌دوم سال عجین است و گرچه کم‌کم سر از شهرهای دیگر هم در آورده و مراکز دیگر استان‌ها را هم درگیر خود کرده اما همچنان تهرانی‌ها با عوارض آن بیشتر درگیرند. در میانه آلودگی هوای تهران و مصوبات لازم‌الاجرا، پدر و مادرانی هستند که ترسشان از آلودگی هوا، نه از مضرات جسمانی که از تعطیلی مدارس و مهد‌هاست. آنهایی که در این میان قوم و خویشی ندارند که در این شرایط حمایتشان کنند و فرزند را برای ساعتی به آنها بسپارند، با مشکلات بیشتری روبه‌رو میشوند.
آبان، آذر و دی امسال نزدیک هفت‌روز مدارس ابتدایی، پیش‌دبستانی و مهدکودک‌ها به‌دلیل آلودگی هوا در تهران تعطیل شدند، اما مادران برخی از این بچهها مجبور بودند تا به محل کار خود مراجعه کنند. در این شرایط، عده‌ای مرخصی گرفتند، برخی فرزندانشان را تنها در خانه رها کردند، برخی نزد اقوام و همسایگان گذاشتند و عده‌ای هم مجبور بودند تا آنها را به محل کار خود ببرند.
مریم یکتاپرست، مادر شاغل در بانکی خصوصی است. دختری سه‌ساله دارد که از شش‌ماهگی در مهدکودک بوده است. وی می‌گوید: کسانی که چنین مصوبه‌هایی را صادر می‌کنند، آیا این سوال برایشان پیش آمده که تکلیف مادران شاغلی که هر روز راس ساعت باید در محل کار حاضر باشند، چیست؟
گرچه او در چنین مواقعی فرزندش را نزد پدر و مادرش می‌گذارد، با این حال می‌گوید: «مهدکودک نزدیک منزل ما در جنت‌آباد تهران است. فاصله آن از محل سکونت ما کمتر از چهاردقیقه است به‌همین‌دلیل حتی در مواقع آلودگی هوا، برای رفتن به مهد، دخترم آنچنان در معرض خطر نیست، اما وقتی مهدکودک‌ها تعطیل می‌شود، مجبورم فرزندم را نزد پدر و مادرم که منزلشان در سعادت‌آباد تهران است، ببرم. یعنی فاصله چنددقیقه به سه‌ربع ساعت در ترافیک صبحگاهی تهران تبدیل می‌شود و دخترم مدت زمان بیشتری در معرض آلودگی هوا قرار دارد.»
سحر سیدی‌نیا که در شرکت خصوصی حسابدار است و پسری پنج‌ساله دارد، می‌گوید: «در این مدت که مهد کودک‌ها به‌دلیل آلودگی هوا تعطیل شد، مجبور شدم تا پسرم را در این هوای آلوده به محل کارم در مرکز شهر ببرم. حالا چه بر سر ریه بچه آمده خدا می‌داند. همه استرس و عذابش هم بر دوش مادر است و این احساس عذاب وجدان که فرزندت مجبور است از این سن درگیر سختی کارت باشد.»
لادن هادوی، مدیر اجرایی در یکی از مهدکودک‌های مرکز شهر تهران، درخصوص تعطیلی مهد‌ها در مواقع آلودگی هوا می‌گوید: «در این مواقع خانواده‌ها به ما اعتراض می‌کنند. در حالی که بهزیستی به مهدکودک‌ها تذکر داده که حق فعالیت در مواقعی که بر اساس مصوبه‌ای رسمی تعطیلی اعلام می‌شود را ندارند.»
نوروزی، دبیر فیزیک در یک مدرسه دولتی در جنوب غربی تهران است. دخترش در مقطع دبستان مشغول تحصیل است. او می‌گوید: «وقتی مدارس ابتدایی چه به دلیل برف یا آلودگی یا هر مورد دیگری تعطیل می‌شود، مجبورم دخترم را در خانه تنها بگذارم و تمام مدت روز نگرانش باشم. گاهی چند بار کلاس را ترک می‌کنم تا با دخترم در منزل تماس بگیرم و عملا تمرکزی روی درس و کلاس ندارم.»
نوروزی با اشاره به اینکه در مصوبات اینچنینی که عملا زنان با آن درگیر هستند اساسا رای و نظر خانم‌ها لحاظ نمی‌شود، می‌گوید: «چندبار با معاونت زنان ریاست‌جمهوری تماس گرفتم و پرسیدم که در این مواقع ما چه باید بکنیم؟ اما آنها هم حتی جواب درست و منطقی ندادند و به نظر می‌رسید آنها هم مثل سایرین درگیر مشکلات مشابه هستند.»
در ماده۷ قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا، کمیته تصمیم‌گیری درخصوص نحوه تردد‌های وسایل نقلیه و تعطیلی‌های اضطراری تصمیم‌گیری می‌کرد. در گذشته، هیات وزیران این کار را به عهده داشت اما در حال حاضر، کمیته هماهنگی و نظارت مواقع آلودگی هوای تهران متشکل از نمایندگان سازمان محیط‌زیست، استانداری، شهرداری، وزارت نفت، هواشناسی، راهنمایی و رانندگی و وزارت بهداشت به‌عنوان اعضای کمیته، مسوول تصمیم‌گیری در این خصوص هستند، اما به‌دلیل اعتراضات فراوان زنان و مشکلاتی که زنان شاغل در این مواقع با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، از نیمه‌دوم آذر یک نماینده نیز از سوی معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهوری به این کمیته اضافه شده است، گرچه حق رای ندارد. با این حال به گفته شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، این نماینده می‌تواند مطالبات زنان را مطرح کند و در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها موثر باشد.
روی دیوار یکی از مهدکودک‌ها نوشته شده است: «در ایام اضطراری و مواقعی که مهد کودک‌ها از طرف هیات دولت تعطیل اعلام می‌شود گروهی از والدین به‌دلیل شرایط کاریشان مجبور به تحویل کودکانشان به مهدکودک هستند و مهدکودک نیز این در این خصوص همکاری لازم را با این دسته از والدین داشت و تعدادی از پرسنل به‌صورت شیفتی در خدمت این خانواده بودند، اما پیرو ابلاغ سازمان بهزیستی متاسفانه از این پس نمی‌توانیم به این شکل عمل کنیم و بازبودن مهدکودک در این‌روزها خلاف قانون بوده و مسوولیت سنگینی به‌همراه دارد، به‌همین‌دلیل از این پس مواقعی که از سوی رسانه‌ها تعطیل اعلام می‌شود، مهدکودک نیز تعطیل خواهد بود و امکان ارایه خدمات ندارد.»
معاونت امور زنان در ریاست‌جمهوری آماری از زنان شاغل در کشور ندارد اما بر اساس آمار منتشرشده از سوی «فصلنامه آمار» در بهار سال ۹۱، نزدیک به پنج‌میلیون‌نفر از زنان در کشور شاغل هستند که در این میان، حدود ۶۰درصد آنها در مراکز خصوصی فعالیت دارند و نزدیک به ۶۰۰هزارنفر آنها نیز شاغلان زن در تهران هستند. حال اگر فرض بر این باشد که یک‌دهم این جمعیت فرزندانشان در سنین مهد یا ابتدایی هستند نزدیک به ۶۰هزار مادر در مواقع تعطیل اضطراری سرگردان و مستاصل خواهند شد. بسیاری از آنها برای اینکه شغل خود را از دست ندهند، مجبورند برای نگهداری فرزندشان به‌دنبال راهکار دیگری باشند. الماسی، مدیر داخلی مهدکودکی در غرب تهران می‌گوید: «به‌دلیل مشکلاتی که برخی از والدین در مهدکودک با آن روبه‌رو بودند، برخلاف ابلاغیه بهزیستی ما به‌صورت محدود در این روزهای تعطیلی هم فعالیت می‌کنیم چراکه برخی از پدر و مادرهای شاغل چاره‌ای ندارند. حتی برخی از پدر و مادرها بچه‌های‌شان را با این شرط که در مواقع اینچنینی هم خدمات دریافت کنند در مهد ما ثبت‌نام کردند.» جمعیت این مهد کودک ۱۵۴نفر است که در مواقع تعطیلات اضطراری حدود ۲۵ تا ۳۰کودک از سوی والدین به مهد سپرده میشوند.
الماسی می‌گوید: «بهزیستی به ما اعلام کرده است، فعالیت در این روزها مساوی است با عدم حمایت سازمان. یعنی اگر خدای‌نکرده در این مواقع حادثه‌ای رخ دهد و پدر و مادر شکایت کند بهزیستی هیچ حمایتی از مهدکودک نخواهد کرد. ما با مسوولیت کاملا شخصی در این مواقع فعال هستیم و به این ۲۵ تا ۳۰نفر از والدین که هیچ چاره دیگری ندارند، خدمات می‌دهیم.»
سعیده علیپور – شرق
