تغییر محتوای کتاب‌های درسی و سردرگمی معلمان و دانش‌آموزان
شهروندان:
تغییر کتاب‌های درسی دانش‌آموزان از چند سال قبل در مقاطع مختلف تحصیلی شروع شده که با توجه به تجربه جدید آن، محتوا و حجم جدید این کتاب‌ها مشکلاتی را برای معلمان، دانش‌آموزان و والدین آنان به همراه داشته،به‌طوری که در برخی موارد منجر به اصلاحاتی در سال‌های پس از تغییر شده است.
امسال نیز این تغییرات محتوایی برای پایه سوم دبستان صورت گرفت که در این خصوص خبرنگار ایران به سراغ کارشناسان، معلمان، دانش‌آموزان و والدین آنان در شهر مشهد رفت تا مشکلات آنان را در این خصوص جویا شود.
محمد احمدی مشهدی که فرزندش در پایه سوم دبستان شهر مشهد تحصیل می‌کند، در این باره گفت: در تغییرات کلی کتاب‌های درسی نسبت به گذشته روش تفهیم مطالب از سوی آموزگار به دانش‌آموز مهم است. وی ناآگاهی والدین از روش‌های جدید تدریس را موجب ناکارآمدی در مرور تمرین در خانه دانست و خواستار تشکیل جلسات توجیهی برای آگاهی والدین و تقویت فرزندان در یادگیری دروس اصلی و پایه شد.
شوهانی که یکی دیگر از والدین دانش‌آموز پایه سوم شهر مشهد است، افزود: وجود اشتباهات تایپی گاهی اوقات موجب سردرگمی دانش‌آموز در فهم مسأله می‌شود و درتغییر کتاب ریاضی و تدوین ویرایش جدید از استادان دانشگاهی استفاده شده که با توجه به ناآشنایی با فضای آموزشی حاکم بر مدارس، بازدهی خوبی برای معلمان و دانش‌آموزان نخواهد داشت.ابهام در برخی از مسائل کتاب و استفاده نکردن از کتاب‌های هوشمند از نقاط ضعف کتاب‌های جدید است.
سردرگمی معلمان و والدین با تغییر کتاب‌های درسی
پدر دانش‌آموز دیگری در این خصوص اظهار داشت: تدریس کتاب‌های تازه تألیف باید ابتدا به صورت آزمایشی در یک نقطه از کشور انجام شود و در صورت کسب نتیجه مثبت به سایر مناطق تعمیم یابد.
علی‌نژاد، یکی دیگر از والدینی که دانش‌آموز پایه سوم دارد، در این خصوص تصریح کرد: حجم مطالب ریاضی پایه سوم سنگین و مطالب به صورت نامناسب طبقه بندی شده و توضیحات آن نیز جامع و کامل نیست.
نماینده والدین یکی از مدارس ابتدایی در شهر مشهد که نخواست نامش درج شود، نیز اذعان داشت: سامانه جدید تغییر کتاب‌ها بیشتر والدین و معلمان را دچار سردرگمی کرده و ناهماهنگی آموخته‌های والدین و نبود برنامه زمانی در ارائه به موقع کتاب به معلمان پایه‌های سوم و آموزش‌های ناکافی و ناکارآمد به معلمان و انتخاب استادانی که در انتقال مطالب تسلط کافی ندارند، روند آموزشی صحیح به کودکان را دچار مشکل ساخته است. وی یادآورشد: تغییرات کتاب ریاضی از سایر کتاب‌ها مشکل سازتر بوده چرا که گاهی آنقدر پیچیده است که در یادگیری اختلال ایجاد می‌کند و ترکیب مباحث هندسی درپایین صفحه کتاب ریاضی با مطالب بالای کتاب ناهماهنگی مفاهیمی دارد.
از استادان با تجربه در دوره‌های ضمن خدمت استفاده شود
معلمی که ۲۸ سال سابقه تدریس در مقطع ابتدایی شهر مشهد دارد و نخواست نام وی برده شود، گفت: تغییرات حاصل شده در کتاب‌های درسی علوم، اجتماعی و هدیه‌های آسمانی با توجه به مطالب چاپ شده ملموس‌تر و قابل فهم‌تر است و در کتاب فارسی که حجم آن نسبت به قبل به مراتب کاهش یافته، استفاده از برخی دروس قدیمی آموزنده‌تر خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: حجم دروس پایه سوم در کتاب ریاضی زیاد است و یادگیری مطالب هندسه با ریاضی به صورت همزمان برای دانش‌آموزان سنگین است و در برخی صفحات اشکالاتی به چشم می‌خورد که در حال بررسی و تصحیح است.
آموزگار شاغل دیگری، اظهار داشت:در آموزش دوره‌های ضمن خدمت معلمان از استادان کم تجربه استفاده شده و ناهمخوانی مطالب موجب نداشتن بازدهی این سامانه شده است. به‌طوری که اغلب معلمان معتقدند، با توجه به مفهومی شدن کتاب‌های درسی و افزایش تعداد دانش‌آموزان در هر کلاس، از اهداف مورد نظر نظام آموزش و پرورش فاصله خواهیم گرفت و بر اساس نظرات کارشناسی تغییر تدریجی کتاب‌ها در هر پایه نتیجه بهتری به همراه خواهد داشت.
انتقال مشکلات آموزشی توسط معلمان به آموزش و پرورش
طاهره عرفانیان،معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز با بیان این که مؤلفان کتاب‌ها و کارشناسان فن بر تألیف کتاب‌ها براساس سند برنامه درسی ملی تأکید دارند و ممکن است در این مسیر مشکلاتی به وجود آید، گفت: معلمان موظفند در طول سال تحصیلی در فرآیند آموزشی، مشکلات موجود را یادداشت و جمع بندی و همراه با پیشنهادات به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی و دفتر کتاب‌های درسی ارسال کنند تا در بازنگری که روی کتاب‌های درسی انجام می‌شود در چاپ‌های بعدی مورد توجه قرار گیرد.
عرفانیان افزود: آموختن علوم تجربی چون سوادآموزی و حساب کردن، امری اساسی است که با زندگی روزمره ما در ارتباط است و با پیشرفت فناوری اهمیت آن بیشتر شده است. بنابراین یادگیری، شیوه کسب اطلاعات و به روز پردازش در اولویت و کسب اطلاعات، همانند یک بسته دانش، امروزه کاربردی ندارد.وی با اشاره به این که کتاب ریاضی پایه سوم در ۱۵۰ صفحه تدوین شده، ادامه داد: در برنامه هفتگی کلاسی ۴ساعت برای تدریس ریاضی اختصاص یافته و با احتساب روزهای کاری مدرسه به‌طور متوسط در هر ساعت یک صفحه از کتاب آموزش داده می‌شود و در هر صفحه کتاب نیز به‌طور متوسط ۱۰ خط مطلب آمده است.
رفع مشکلات محتوای جدید کتاب‌ها باتحلیل گروه‌های آموزشی
عرفانیان عنوان کرد: از آنجا که رویکرد حاکم در آموزش ریاضی، فراگیری، راهبردهای حل مسأله و فعالیت است، معلمان باید زمینه فعالیت‌های فکری و عملی فراگیران را در این درس فراهم کنند و قرار بر این است که مفاهیم توسط فراگیران کشف شود.
وی با تأکید بر این که هدف اصلی کتاب ریاضی، اندیشیدن ریاضی و حل مسأله است،اظهار داشت: سبک‌های مختلف یادگیری برای کتاب ریاضی در نظر گرفته شده تا هر فراگیری با توجه به سبک یادگیری خود از آن لذت ببرد. رویکرد آموزش کتاب فارسی، تغییری نداشته بلکه فقط در برخی از درس‌ها تغییراتی داده شده است.
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی افزود: در کتاب مطالعات اجتماعی تغییر اساسی ایجاد شده و در کتاب جدید سعی بر آموزش مهارت‌های زندگی و شهروندی است که در این کتاب هدف‌های مهارتی و نگرش نسبت به دانش پررنگ‌تر است. همچنین از دیگر ویژگی‌های کتاب مطالعات اجتماعی، داشتن برگه‌های کار است که در تثبیت یادگیری و فراهم کردن زمینه مشارکت فراگیران در کلاس درس مؤثرتر خواهد بود.
عرفانیان تصریح کرد: با توجه به این که این کتاب‌ها، تجربه اول خود را پشت سر می‌گذارد، بدیهی است که نواقصی داشته باشد و تحلیل کتاب‌ها از نظر خوانایی و محتوا می‌تواند در سال بعد با محتوای آموزشی، معنایی ارائه شود.از فعالیت‌های گروه‌های آموزشی تحلیل کتاب‌های درسی است که هرساله توسط سرگروه‌ها انجام و نتایج آن به دفتر تألیف ارسال می‌شود تا نسبت به رفع نواقص اقدام شود.
مشهد – مریم خزاعی
ایران
