تشخیص زودرس چاره کار است
شهروندان- عبدالله فضلعلیزاده*:
1- متاسفانه سرطان در جوامع بشری رو به افزایش است و این ناشی از تغییر روش زندگی و تکنولوژی نوینی است که وارد زندگی انسان شده است. در ایران سالانه بیش از 90هزار مورد جدید سرطان شناسایی میشود که از این میزان سالانه 30هزارنفر جان خود را از دست میدهند.
بیماران مبتلا به سرطان در کشور نیازمند روشهای درمانی و تشخیصی هستند که این تعداد بیمار، هزینه و بار مالی بسیار زیادی را بر اقتصاد خانوادههای خود و همچنین کشور تحمیل میکنند. بر اساس آخرین بررسیهای انجامشده در کشور، سرطان پس از بیماریهای قلبی-عروقی و حوادث جادهای سومین عامل مرگومیر ایرانیها به شمار میرود.
۲- عوامل متعددی زمینهساز بروز سرطان هستند، اما افزایش سن در جهان و همچنین جامعه ایرانی یکی از عواملی است که ممکن است در آینده به شیوع و افزایش سرطان منجر شود. هرچه سن بالاتر میرود، تغییرات و جهشهای ژنتیکی بیشتری ایجاد و همین موضوع زمینه را برای ابتلا به سرطان آماده میکند.
۳- طبق بررسی اداره سرطان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی سرطان پوست از شایعترین سرطانها در کشور محسوب میشود، اما از آنجا که سرطان پوست قابلرویت است، بنابراین سریعتر از سایر انواع سرطانها در مراحل اولیه قابلتشخیص است و در نتیجه نمیتواند مشکل خاصی را برای بیمار ایجاد کند. شایعترین نوع سرطان در زنان سرطان پستان و در مردان هم سرطان معده است اما کشندهترین سرطان در ایران سرطان معده است. این سرطان در میان زنان و مردان ایرانی به وفور دیده میشود. سرطان معده با چند عامل ارتباط دارد که واضحترین آنها استفاده از غذاهای دودی و شور بهخصوص در مناطق شمالی کشور است. استان اردبیل بهویژه مشگینشهر کانون اصلی این بیماری در کشور بوده و از ۱۰سال پیش، مطالعات در این زمینه در این استان آغاز شده است.
۴- بسیاری از سرطانها تنها با معاینه پزشکی و آزمایشهای تکمیلی تشخیص داده میشوند. غربالگری، روشی است که برای تشخیص زودرس بیماری در افراد بدون نشانه با هدف کاهش میزان گسترش بیماری و مرگومیر ناشی از آن انجام میشود. از جمله سرطانهایی که با معاینه و آزمایش غربالگری در مرحله اولیه قابلتشخیص هستند، میتوان به سرطانهای پستان، دهانه رحم، روده بزرگ و پروستات اشاره کرد. در حال حاضر غربالگری سرطانها در جهان انجام میشود، اما در ایران هنوز غربالگری و معاینههای دورهای سرطانها بهطور جدی انجام نمیشود.
برای پیشگیری از سرطانها ضرورت انجام غربالگری از مهمترین اقداماتی است که باید در کشور موردتوجه جدی مسوولان نظام سلامت واقع شود و در این زمینه برنامههای جامع کنترل سرطان در کشور بهطور دقیق و جدی پیگیری شود. در حال حاضر غربالگری برخی از سرطانها از جمله سرطان پستان، سرطانهای زنان و روده قابلانجام است، اما هزینه مالی غربالگری برای همه قشرهای جامعه امکانپذیر نیست. بنابراین اگر برنامهها را بهسمت غربالگری و سرمایهها را صرف غربالگری بیماران کنیم، قطعا هزینههای درمان سرطان در کشور کاهش خواهد یافت.
۵- یکی از مهمترین روشهای کنترل و پیشگیری از سرطان افزایش سطح آگاهی و اطلاعات مردم درباره سرطان و عوامل و زمینههای ابتلا به آن است. برای پیشگیری در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و کشوری نیاز به سرمایهگذاری، حمایتها و همکاری بخشهای مختلف حوزه سلامت در کشور هستیم. ۳۰درصد سرطانها در کشور را میتوان پیشگیری کرد و با اصلاح برخی رفتارها و دوری از عوامل خطر و تغییر سبک زندگی میتوانیم عوامل زمینهساز و ابتلا به سرطان را کنترل کنیم. بهطور کلی سه اصل اساسی در پیشگیری از سرطان را میتوان جلوگیری از چاقی، عدم استعمال دخانیات و تغدیه سالم نام برد.
*نایبرییس انجمن سرطان ایران
شرق