۵۰میلیارد تومان هزینه بدون یک «وات» برق
شهروندان:
سامانه «تولید برق از زباله تر تهران» یک‌سال پس از افتتاح هنوز به بهره‌برداری نرسیده است و شهرداری در لایحه تقدیمی شورا برای سال 93 هم خواستار تخصیص بودجه شده و این در حالی است که شهردار تهران در مراسم هفته پژوهش گفته بود «شهرداری تهران با استفاده از پژوهش توانسته مشکل نیم‌قرن اخیر تهران، یعنی دفن زباله را حل کند و از زباله برق بگیرد.»
او از سامانه تولید زباله تری سخن می‌گوید که با وجود تخصیص بیش از ۵۰میلیاردتومان تاکنون به بهره‌برداری نرسیده است، ۳۲میلیاردتومان در سال ۹۱، ۱۷میلیاردتومان در سال ۹۲ و شهرداری خواستار تخصیص ۲۰میلیاردتومان در لایحه بودجه سال ۹۳ شده است. این در حالی است که این سامانه طبق قرارها باید با تخصیص ۳۲میلیاردتومان در سال ۹۱ به بهره‌برداری می‌رسید. این سامانه فروردین‌ماه گذشته افتتاح رسمی شد و حالا با گذشت بیش از ۱۱ماه هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.
محمدباقر قالیباف در آن مراسم تولید برق از زباله را نتیجه اعتماد به پژوهشگران ایرانی دانسته بود حال آنکه به گفته سیدمحمد فیاض، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند «برق محصول این سامانه بسیار گران‌تر از روش‌های معمول تمام می‌شود، زیرا دستگاه‌ها وارداتی است و واردات این دستگاه‌ها به دلیل نوسانات ارزی، بسیار گران تمام شده است.»
قالیباف در آن مراسم تاکید کرده بود «پژوهش می‌تواند مدیران اجرایی را از آزمون و خطا به‌دور نگه دارد.» او همچنین اعلام کرد «تمام کارهایی که در شهرداری تهران انجام می‌شود، برپایه پژوهش است.» این در حالی است که برخی از اعضای شورای شهر معتقدند بسیاری از پروژه‌های عمرانی کلان در شهر تهران، مانند پروژه اتوبان صدر و تونل توحید، فاقد پژوهش‌های مناسب و اسناد پیوست‌های اجتماعی، زیست‌محیطی و فرهنگی است.
شهردار تهران همچنین عنوان کرده بود در برنامه‌های شهرداری استفاده از ظرفیت‌های پژوهشی شرکت‌های دانش‌بنیان را در دستور کار قرار داده و در حال حاضر نیز مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی، عهده‌دار انجام پژوهش‌های مربوط به پروژه‌هایی است که در شهر تهران انجام می‌شود.
حالا با گذشت نزدیک به یک‌سال شواهد حکایت از آن دارد که افتتاح سامانه تولید برق از زباله تر نمایشی بوده است؛ نیروگاهی که باید روزی دومگابایت برق تولید می‌کرد. مشخص نیست علت به‌بهره‌برداری‌نرسیدن این پروژه چیست و آیا اشکال فنی دارد که باوجود افتتاح به بهره‌برداری نرسیده است یا اینکه مطالعات پیش از شروع پروژه به‌درستی انجام نشده است؟ مشخص نیست آیا ارزیابی شده بود که زباله تر تهران قابلیت تولید برق را دارد؟ چراکه در پروسه هضم ارگانیکی اگر زباله‌ها ناخالصی داشته باشند فرآیند هضم دچار مشکل می‌شود. از سوی دیگر کارشناسان می‌گویند که این هاضم باید در میدان میوه و تره‌بار مرکزی قرار می‌گرفت تا از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه بوده و نیاز به حمل‌ونقل زباله وجود نداشته باشد. اما این سامانه در منطقه چهار قرار گرفته است و نیاز به حمل‌ونقل زباله تر دارد.
از سوی دیگر تجهیزات به‌کاررفته در این پروژه مناسب تولید برق از زباله حیوانی است و نه زباله تر و ارگانیک و شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی تجهیزات پروژه پیش‌فاکتور آلمان ارایه شده است اما این تجهیزات در جاده کرج ساخته شده‌اند. در ادامه برخی اظهارات مدیران شهری را درباره این هاضم مرور می‌کنیم، «سیدمحمد فیاض»، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند در پایان اردیبهشت‌ماه از راه‌اندازی سامانه تولید انرژی از زباله تر در کلانشهر تهران خبر داده بود که می‌تواند با استفاده از زباله‌های شهر، برق مورد نیاز ۲۰۰هزارنفر را تامین کند. او با اشاره به اینکه شهر تهران به‌تنهایی در طول روز هفت‌هزارتن زباله تولید می‌کند، گفته بود: «از این میزان حدود پنج‌هزارتن زباله تر و دو‌هزارتن زباله خشک است که می‌توان از هر دو آنها استفاده مناسب کرد.»
به گفته وی، سازمان مدیریت پسماند برای نخستین‌بار سامانه تولید انرژی را از زباله تر در شهر تهران راه‌اندازی کرده است که بر اساس سیستم معروف حمام شیخ‌بهایی از بخار حاصل از فرآیند تخمیر چاه کار می‌کند. وی در این‌باره توضیح داده بود: پسماندهای تر شهری که پیش از این دفن می‌شدند و محیط‌زیست را آلوده می‌کردند اکنون در این سامانه طی ۲۰ تا ۴۰ روز تخمیر می‌شوند و از بیوگاز حاصل از آنها انرژی برق تولید می‌شود. این سامانه می‌تواند از هر ۱۰۰تن یک مگاوات برق تولید کند که بنا بر محاسبات از پنج‌هزارتن زباله تر شهری می‌توان برق مصرفی ۲۰۰هزارنفر را تامین کرد.
مجتبی عبداللهی، معاون خدمات شهری شهرداری تهران نیز در بهمن سال ۹۱ از افتتاح آزمایشی سامانه تولید انرژی از پسماند به روش هاضم تا ۱۰روز آینده خبر داده و گفته بود: سامانه تولید برق از پسماند در فاز اول با ظرفیت ۳۰۰ تن زباله در روز، دومگاوات برق تولید می‌کند و وارد چرخه مصرفی شهر تهران خواهد شد.
این سامانه قابلیت افزایش تولید برق تا شش‌مگاوات را دارد. وی افزوده بود: این سیستم که ظرفیت تولید برق از ۵۰۰تن زباله در روز را دارد در منطقه چهار شهرداری واقع شده و درواقع پسماند تولیدی در این منطقه به این روش تعیین‌تکلیف خواهد شد. عبداللهی خاطرنشان کرده بود: تلاش کردیم این مجموعه تا پایان سال بهره‌برداری شود اما به‌دلیل افزایش قیمت دلار این پروژه با کمی تعویق تا اردیبهشت‌ماه به بهره‌برداری می‌رسد و با فعالیت صددرصدی دو کارخانه استحصال برق از پسماند اقدامی انقلابی در کشور انجام خواهد شد. حال با این اوصاف باید گفت انقلاب موردنظر مدیران شهری تاکنون به ثمر ننشسته است و مسوولان شهری درباره این وعده‌های خود سکوت کرده‌اند.
فاطمه جمال‌پور
شرق
