هدیه‌ای ماندگار برای درس زندگی
شهروندان:
پنج نویسنده کودک و نوجوان با انتشار نامه‌ای خواستار خرید کتاب به عنوان عیدی توسط خانواده‌های ایرانی شدند. این خبری بود که اوایل اسفندماه در رسانه‌ها منعکس شد و نشان از نگاه ویژه نویسندگان کودک و نوجوان به مقوله فرهنگ کتابخوانی دارد.
آن‌ها در این نامه درخواست کردند والدین و اعضای فامیل به جای عیدی به کودکان کتاب هدیه دهند و با ترویج فرهنگ کتابخوانی گام استواری در تشویق کودکان به این حرکت فرهنگی داشته باشند.
هر کدام از این نویسندگان به سهم خود این موضوع را تحلیل و بررسی کرده‌اند. مصطفی رحماندوست، پرویز کلانتری، هوشنگ مرادی کرمانی، علی اصغر سید آبادی و افسانه شعبان‌نژاد در این طرح یکدیگر را یاری کردند تا بتوانند نوروز امسال را متفاوت از سال‌های گذشته در ذهن کودکان ایرانی ماندگار کنند.
در بخشی از این نامه به این موضوع اشاره شده است که در آزمون‌های جهانی کودکان ایرانی در مقایسه با کودکان جهان به لحاظ سطح سواد در رتبه پایین‌تری قرار دارند. همچنین پژوهش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که خواندن کتاب شعر و داستان برای کودکان از سنین کم، سواد خواندن آن‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. بنابراین برای نقطه آغاز می‌توان نوروز را بهانه‌ای قرار داد تا این آیین سنتی کهن به فرهنگ کتابخوانی گره خورده و شاهد پیشرفت، رشد و ترقی کودکان ایرانی باشیم. این ایده و طرح از سوی علی اصغر سید آبادی مطرح شد و بعد از این‌که به نظر جمعی از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان رسید، همگی در ایجاد یک جریان فرهنگی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان ایران هم مسیر شدند.
آغازی ماندگار
افسانه شعبان‌نژاد نویسنده کودکان و نوجوانان که از سال ۶۰ تاکنون ۱۲۰ عنوان کتاب داستان و شعر برای گروه‌های سنی مختلف نوشته است در این خصوص می‌گوید: وقتی متوجه چنین طرحی از سوی علی اصغر سید آبادی شدم و قرار شد که یکی از امضا‌کنندگان این نامه باشم خیلی خوشحال شدم و استقبال کردم چون احساس می‌کردم سال‌هاست جای کتاب هنگام عید نوروز در خانه‌هایمان خالی است. با این‌که خودمان اهل کتاب و کتابخوانی هستیم و در این حوزه فعالیت می‌کنیم شاید فراموش کرده‌ایم که کتاب بهترین هدیه است و با هدیه دادن آن به کودکان و نوجوانان می‌توانیم در ترویج فرهنگ کتابخوانی سهیم باشیم.البته این طرح و ایده فقط برای کودکان و نوجوانان نبود بلکه پیشنهاد شد که در این نامه افراد بزرگسال نیز مورد توجه قرار گیرند و اگر بتوانیم نخست از افراد بزرگسال شروع کنیم به‌طور یقین درکودکان نیز اثر‌گذار خواهیم بود.در این طرح ابتدا خانواده‌ها را دعوت کرده‌ایم تا توسط آن‌ها کودکان و نوجوانان نیز تشویق شوند. همیشه بر این باورم که هر نکته و مسأله اثر‌گذاری را باید از افراد بزرگسال آغاز کرد.
این نویسنده کودکان و نوجوانان در ادامه می‌گوید: در اغلب خانواده‌ها دیده می‌شود کودکانی که کتابخوان هستند کتاب خواندن را در محیط خانه و از پدر و مادر خود آموخته‌اند اما متأسفانه در مقابل در برخی خانواده‌ها نیز روزانه حتی یک روزنامه هم ورق نمی‌خورد. از این رو باید برای موفق شدن در این حرکت و ایجاد تحول از بزرگسالان شروع کرد تا بعد از آن به فرهنگ کتابخوانی در کودکان برسیم.تجربه شخصی‌ام در این سال‌ها نشان داده است که هر وقت به کودکی کتاب هدیه داده‌ام خوشحال شده و این موضوع بیانگر این است که هنوز هم کودکان و نوجوانان کتاب قصه وشعر را دوست دارند. متأسفانه با پیچیدگی‌های زندگی امروز برخی خانواده‌ها این امر را نادیده گرفته و کمتر مورد توجه قرار می‌دهند و باتوجه به این‌که وسایلی چون اینترنت، بازی‌های رایانه‌ای و… وارد زندگی شده است برخی پدران و مادران تمایلی برای جذب کودکان خود به‌سوی کتاب نشان نمی‌دهند در حالی که اگر کودکان از سن کم، جذب کتاب شوند از تماشای تصاویر نقاشی لذت می‌برند و اگر مادران تلاش کنند که برای فرزندان خود داستان و شعر بخوانند این لذت را تجربه خواهند کرد.برخی از والدین به دلیل کم حوصله شدن و نداشتن وقت کافی فرصت خواندن شعر و قصه را برای کودکان خود ندارند و به همین علت است که کودکان جذب وسایل دیگر می‌شوند. از این رو مقصران اصلی را باید خانواده دانست. بیشتر اوقات فکر می‌کنم ما بزرگترها هستیم که باعث جدایی میان کتاب با کودکان شده‌ایم.
آشتی با کتاب
افسانه شعبان‌نژاد یکی از دلایل دعوت خانواده‌ها را برای خرید کتاب و هدیه دادن به عنوان عیدی در روزهای نوروز آشتی دادن افراد بزرگسال با کتاب می‌داند و می‌گوید: وقتی بزرگسالان با کتاب آشتی کنند به‌طور حتم کودکان نیز یاد می‌گیرند که رابطه نزدیک‌تری با کتاب و کتابخوانی برقرار کنند.کودکان از همان زمانی که متوجه حرف‌های والدین خود می‌شوند مفهوم کلمات را درک می‌کنند و با خواندن شعر، قصه و داستان و حتی اجرای نمایشنامه‌های کوچک و ساده می‌توان برای جذب آن‌ها به کتاب خواندن کمک کرد. بنابراین سن کم شروع خوبی برای آشنا کردن کودکان با کتاب است. قصه‌های تصویری برای برخی کودکان که در سن پایین هستند جذاب است بنابراین از هر سنی می‌توان کودک را با کتاب آشنا کرد.
عیدی‌های معنوی
این نویسنده، کتاب را هدیه‌ای معنوی معرفی می‌کند و می‌گوید: در هر جلد کتاب دنیایی نهفته شده است و مسلماً با هدیه دادن هر کتاب به خواننده او را دعوت کرده‌ایم تا به دنیای جدیدی پا گذارد. کودکان کتابخوان از طریق کتاب، جامعه خود را بهتر می‌شناسند و حتی یاد می‌گیرند که چگونه احساسات و عواطف خود را بیان کنند و به دیگران احترام بگذارند. اگر نویسنده‌ای هوشیار باشد می‌داند چگونه آموزش‌ها را در کلمات کتاب به کودکان نشان دهد و در پس پرده کلمات حرف‌هایی آموزشی و درس زندگی پنهان است. البته دادن هدایای مختلف به کودکان باعث شادی و نشاط در وجود آن‌ها می‌شود و نمی‌توان تأثیر هدایای دیگر را نفی کرد، اما توصیه می‌شود نوروز امسال کنار هدایایی مانند اسباب بازی، لباس،شکلات و… کتاب هم هدیه داده شود؛ زیرا یک شعر، داستان و قصه خوب برای همیشه در ذهن کودکان ماندگار می‌ماند و تأثیری عجیب دارد حتی در بزرگسالی آن‌ها نیز تأثیر‌گذار است و به عنوان یک خاطره خوب در ذهن شان می‌ماند. همیشه در دوران کودکی دوست داشتم کتاب هدیه بگیرم. سال‌هاست که روزهای عید از همسر و برخی دوستانم کتاب هدیه گرفته ام. در سن ۱۰ سالگی کتاب‌هایی هدیه گرفته‌ام که هنوز وقتی آن‌ها را در کتابخانه‌ام ورق می‌زنم و یادداشت‌های صفحه نخست را می‌خوانم خاطرات آن روزها در ذهنم تداعی می‌شود.
مهدیه شایگان
ایران
