وعده‌ها برای هوای پاک
شهروندان- آرش میلانی*:
با آمدن بهار، هوای تهران رو به بهبودی رفته و ما شهروندان تهرانی نیز مشکل آلودگی هوای زمستانی را در هیاهوی جذاب فصل نو فراموش می‌کنیم. این فراموشی هم شامل تلخی غبار و بوی بد آسمان است، هم شامل قول‌وقرار مسوولان محترم که قاعدتا شهروندان فراموشکار، چندان پیگیر میزان تحقق وعده‌های آنها نیستند.
اکنون چه باید کرد؟ اصولا می‌توان کاری کرد؟ آیا پیگیری وعده‌های مسوولان در مورد آلودگی هوا می‌تواند کمکی به حل مشکلات آلودگی هوا کند؟ این پیگیری چگونه باید انجام شود و چگونه مفید و اثربخش خواهد بود؟ در هفته هوای پاک انواع و اقسام راه‌حل‌ها از آسمان شهر می‌بارد؛ از تقویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی و توزیع بنزین با کیفیت مناسب گرفته تا مقررات سختگیرانه درخصوص معاینه فنی خودروها و… بخشی از این اقدامات در حیطه مسوولیت دولت است و برخی دیگر جزو وظایف مردم.
اما سوال اینجاست که چرا سال‌به‌سال دریغ از هوای پاک پارسال؟ ما تهرانی‌ها، معمولا دولت را مقصر اصلی می‌دانیم و چون کاسه‌وکوزه‌ها را خوب می‌توانیم بر سر مسوولان محترم بشکنیم، ذره‌ای غبار تقصیر به یقه سفیدمان نمی‌نشیند! از طرف دیگر نتایج یک نظرسنجی نشان می‌دهد عموم تهرانی‌ها از حل مشکل آلودگی هوا مایوس هستند. آنانی هم که فکر می‌کنند کاری می‌شود کرد می‌خواهند عطای این شهر خاکستری را به لقایش ببخشند.
شاید علت اصلی این ناامیدی آن است که ما سهم فردی خودمان را در آلودگی هوا نمی‌دانیم یا آن را ناچیز می‌شماریم. اول اینکه اگر بدانیم ۴۰درصد مشکل آلودگی هوا را با تغییر رفتارمان می‌توانیم اصلاح کنیم، امیدمان به تغییر شرایط بیشتر می‌شود. دوم اینکه نمی‌دانیم چگونه می‌توان نهادهای رسمی را در صراط مستقیم قول‌وقرارهایشان نگاه داریم؟ در این یادداشت به موضوع دوم می‌پردازم و در فرصتی دیگر مسوولیت فردی را بررسی خواهم کرد.
مثل همه‌جای دنیا در گام نخست شهروندان باید برای مدیریت کلان کشور یا شهرهای مهم ایران کسانی را انتخاب کنند که دغدغه و برنامه برای رفع مشکل آلودگی هوا دارند. خوشبختانه دولت تدبیر و امید از این نظر انتخاب مناسبی است. اقدام بعدی آن است که بررسی شود منتخبان ملت، وعده‌های انتخاباتی را در قالب چه برنامه‌ای یا سیاستی و با چه هزینه‌ای ارایه کردند؟ قاعدتا هزینه این نسخه باید از مالیات پرداختی توسط من و شما تامین شود.
پس از تصویب بودجه آلودگی هوا، کاری که از دست ما مردم برمی‌آید آن است که ببینند مسوولان محترم به‌شرط فراهم‌بودن «قیر و قیف» چه گزارشی از عملکرد خود در میانه کار یا در آخر پاییز امسال ارایه می‌کنند. بنابراین پیگیری این گزارشات از باب سنت حسنه گل‌آقایی «پس چی شد» واجب است و دست آخر اینکه سال دیگر در همین ایام حداقل طرف خود را شناخته‌ایم! آن‌وقت می‌توانیم منصفانه کار مسوولان را نقد کرده و از وکلای خود بخواهیم به‌صورت دقیق و مشخص ایرادات و کمبود‌ها را بررسی و اصطلاحا شوفاژ دولت را هواگیری کنند. حالا برمی‌گردیم سر خط و نگاهی به وعده‌های مسوولان محترم می‌اندازیم. اصلی‌ترین این قول‌ها که در نیمه‌دوم سال ۹۲ بیان شده به شرح زیر است:
۱- قانون هوای پاک: واقعیت آن است که بیش از یک‌دهه پیش سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌همراه سایر دستگاه‌ها برنامه جامعی برای کاهش آلودگی هوای تهران و سایر کلانشهرها تهیه کرد و تا اواسط دهه ۸۰ نیز به‌خوبی آن را پیش برد، اما چرخش روزگار و تغییر جهت باد سیاست در ایران، چرخ‌های جلو و عقب برنامه را پنچر کرد و حالا خانم دکتر ابتکار تلاش می‌کند با تصویب یک قانون درست و درمان، میخ مبارزه با آلودگی هوا را محکم بکوبد. انتظار این است که تا آخر سال، لایحه آن به مجلس تقدیم شود و پس از تعطیلات نوروز، تصویب آن را از نمایندگان محترم عیدی بگیرید. ساکنان تهران اگر بتوانند به‌موقع پیش‌نویس لایحه را بخوانند شاید حتی بتوانند به‌موقع نظرات اصلاحی‌شان را از طریق رسانه‌های جمعی به گوش وکلای خود برسانند.
۲- رعایت استاندارد سوخت یورو۴ توسط خودروسازان: دوسالی است که خودروسازها به بهانه عدم توزیع سوخت یورو۴، زیر بار تغییرات فنی مورد نیاز در تولید خودرو نمی‌روند. حالا قرار شده تا با توزیع این سوخت بهانه برطرف شود. باید مراقبت کرد که از خرداد ۹۳ به‌بعد شرکت‌های خودروسازی اعمال مقررات را مجددا به تعویق نیندازند.
۳- نوسازی تاکسی‌های فرسوده: در تهران حدود ۱۷هزار تاکسی فرسوده تردد می‌کنند، ایران‌خودرو و ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور توافق کرده‌اند تا یک‌سال‌ونیم دیگر ۸۰هزار تاکسی را در کل کشور نوسازی کنند. اگرچه هدف‌گذاری این طرح در تهران رسما اعلام نشده اما می‌توان انتظار داشت تا یک‌سال دیگر حداقل نصف تاکسی‌های قدیمی بازنشسته شوند و جوانگرایی حسابی صورت پذیرد. در آن روز از مسوولان محترم خواهیم پرسید که کدام‌یک از بانک‌ها وام‌های مربوطه را به‌درستی تامین کرده‌اند؟ شاید بتوان بانک‌های دوستدار هوای پاک را شناسایی و تشویق کرد.
*کارشناس و فعال محیط‌زیست
شرق
