تاریخ انتشار : سه شنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۰:۱۳

شهروندان – بیتا جمالپور:
برای یک شهرساز، در هر مقطع و سطح دانش و معلومات، نام انگلستان یادآور انقلاب صنعتی قرن نوزدهم است؛ کشوری که به عنوان پیشگام صنعتی شدن، پیش از سایر دنیا با تبعات این تغییر شگرف روبه رو شد.

از مهم ترین این تغییرات انواع آلودگی‌های محیطی بود که مصلحان این کشور – از مهندس و سیاستمدار گرفته تا پزشکان – را به چاره جویی ترغیب کرد. بدین ترتیب شرایط زندگی در لندن پایتخت انگلستان رو به بهبود گذاشت اما خواهیم دید که هرگز به پایان نرسید.

شدیدترین آلودگی هوا در این کشور در سال ۱۹۵۲ رخ داد؛ در اثر به کار گیری بیش از اندازه زغال سنگ و در اثر سرمای هوا مه‌دود غلیظی همه شهر را فرا گرفت و نزدیک چهار هزار تن در اثر این آلودگی جان خود را از دست داده و بیش از صدهزار تن بیمار شدند.

این فاجعه که از آن به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌های زیست محیطی و بدترین فاجعه مرتبط با آلودگی هوا در بریتانیا یاد می‌شود، به دلیل هوای سرد شهر لندن، گلبادهای معروف آن و سایر شرایط اقلیمی تشدید شده‌بود. شدت آلودگی به حدی بود که میدان دید به یکی دو متر تنزل پیدا کرده بود.

آلاینده اصلی، دی‌اکسید سولفور بود که عمدتا ناشی از سوخت زغال سنگ توسط صنایع داخل شهر و خانه‌ها به وجود آمده و در آن زمان به بالاترین حد خود رسیده بود.

اقدامات:

پس از بروز بحران، لایحه هوای پاک در همین سال و با اضطرار تدوین شد تا با برقراری معیارهایی به کاهش آلودگی پرداخته شود. از مهمترین اقدامات عاجل در پی تصویب این قانون، جریمه واحدهای صنعتی‌ای که دود سیاه متصاعد می کردند از یک سو و از سوی دیگر اعطای تسهیلات به خانوارها برای تعویض سیستم زغال- سوز با سیستم های عاری از دود بود.

در سال ۱۹۷۵ یعنی حدود بیست سال پس از اجرای اولین لایحه ی هوای پاک در لندن، تعداد روزهای آلوده ی لندن از ۵۰ به ۱۵ رسید و در سال ۱۹۸۰ به تنها یک روز کاهش یافت. اما به مرور تهدیدهای جدیدی برای سلامت هوای این شهر به وجود آمد. آلودگی هوا در سال های بعد ناشی از ترافیک خیابان ها و با گاز خطرناک دیوکسید نیتروژن بود.

در این زمان استراتژی “کیفیت هوای ملی” از طرف شهرداری به کار بسته شد. هدف این استراتژی کاهش گاز یاد شده و ذرات معلق خطرناک از طریق: کاهش نشرآلودگی از وسایل نقلیه، قطع آلودگی کامل صنعتی و تخلیه جاده‌ها از خودروها در روزهایی که به جهت اقلیمی احتمال آلودگی بیشتر است. مفاد قانونی این استراتژی به صورت ادواری بازنگری می شود.

پیشرفت‌ها:

کیفیت هوای لندن روبه بهبود است. در پانزده سال اخیر تجمع کل آلاینده ها کاهش داشته و تنها ازن به عنوان مشکل باقی مانده است (گرچه آلودگی محلی به حساب نمی‌آید).

*دکترای شهرسازی از دانشگاه تهران- برنامه ریز شهری از کالگری کانادا