باز اوقات فراغت؛ باز بی‌برنامگی
شهروندان – علی‌اصغر محمدی:
پرکردن اوقات فراغت فرزندان، دغدغه‌ای است که از امروز با تمام شدن امتحانات دانش‌آموزان به دغدغه پیشین خانواده‌ها که یافتن یک مدرسه با کیفیت برای نام‌نویسی بود افزوده شده است.
غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان اما در فصل تابستان به معضلی جدی برای پدران و مادران تبدیل می‌شود. کارشناسان بر این باورند که اگر از اوقات فراغت تابستان به خوبی بهره‌برداری شود، می‌تواند به دورانی اثرگذار در زندگی حال و حتی آینده کودکان و نوجوانان تبدیل شود. غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان موضوعی است که حدود ۳۰سازمان و دستگاه در آن دخیل هستند و در چند سال اخیر در خوش‌بینانه‌ترین حالت تنها نیمی از جمعیت ۱۲میلیون و ۳۰۰هزار نفری دانش‌آموزی تحت پوشش برنامه‌های اوقات فراغت قرار گرفته‌اند.
افزون بر اینکه اوقات فراغت در کشور متولی خاصی ندارد، سیاست مدونی نیز در این‌باره وجود ندارد، اکنون برنامه‌ریزی‌های متفاوتی برای اوقات فراغت دانش‌آموزان انجام می‌شود که همسو با هم نیستند و هر دستگاهی ساز خود را می‌زند و همین مسئله ناهماهنگی‌ها را بیشتر می‌کند. بین دستگاه‌ها و سازمان‌های دخیل در امر اوقات فراغت به درستی تقسیم کار انجام نشده است و به همین علت شاهد اعمال برنامه‌ریزی‌های سلیقه‌ای و موازی‌کاری هستیم.
متولی اوقات فراغت نداریم
معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به پرسش همشهری مبنی بر اینکه عمود خیمه غنی‌سازی اوقات فراغت چه سازمانی است، گفت: هنوز مشخص نیست که چه سازمانی مسئول سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت است، ولی براساس مصوبه ۱۶۰کمیسیون معین شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، آموزش و پرورش موظف است تا برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کند. حمیدرضا کفاش معتقد است که تعدد دستگاه‌هایی که متولی تأمین اوقات فراغت نوجوانان و جوانان هستند هم فرصت است و هم تهدید، زیرا هر نهادی متناسب با وظایف خود برای اوقات فراغت نوجوانان و جوانان برنامه‌ریزی می‌کند. تهدید هم از این نظر که ممکن است این نهادهای مختلف هم‌راستا با یکدیگر در بحث غنی‌سازی اوقات فراغت فعالیت نکنند.
هفته گذشته مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران در پاسخ به پرسش همشهری مبنی بر اینکه چه سازمانی مسئول اوقات فراغت است، گفت: لیدر برنامه‌های اوقات فراغت در شهر تهران اداره ورزش و جوانان استان تهران است. ما در این مدت تلاش بسیاری کردیم که با این اداره کل ارتباط و تعامل داشته باشیم که تا امروز این امکان فراهم نشده است و عمده کارهای اوقات فراغت روی دوش آموزش و پرورش سنگینی می‌کند.
بالابودن هزینه‌ها
برنامه‌های تدارک‌دیده‌شده برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان در بسیاری از موارد به‌ویژه رشته‌های ورزشی با وجود دولتی بودن آنها، با درآمد خانواده‌ها همخوانی ندارد و هزینه هنگفتی برای نام‌نویسی در رشته‌های ورزشی باید پرداخت کرد. معاون وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به همشهری گفت: میزان این شهریه اندک است تا به خانواده‌ها فشار وارد نشود و صرفا با هدف مشارکت خانواده‌ها در اقلام مصرفی طراحی شده است. همچنین براساس قانون درآمدهای کسب شده از طریق فعالیت‌های تابستانی به‌حساب خزانه وارد شده و تمام آن برگشت خورده و برای اردوگاه مربوطه مصرف می‌شود. البته از بخش اعظمی از دانش‌آموزان محروم و عشایری هیچ هزینه‌ای گرفته نمی‌شود و خدمات برای آنها رایگان است. آموزش و پرورش برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان در کشور ۲۰هزار پایگاه تابستانه پیش‌بینی کرده است که نام نویسی در این پایگاه از اول تیر آغاز می‌شود. زمان آغاز فعالیت این پایگاه‌ها نیز از هفته دوم تیر اعلام شده است.
افزایش بزهکاری
براساس آمار و اطلاعاتی که متولیان امر اعلام کرده‌اند در دوران فراغت دانش‌آموزان تخلفات در بین نوجوانان و جوانان ۲۰درصد رشد دارد. بهروز فتحی، کارشناس آموزش و پرورش معتقد است نگاه سرگرمی به اوقات فراغت دانش‌آموزان اشتباه است، اوقات فراغت، به‌عنوان مکمل جریان رسمی مطرح است تا فعالیت‌ها منقطع نشود و به سال تحصیلی آینده متصل شود. تحقیقات اجتماعی نشان می‌دهد یکی از عوامل مهم بزهکاری در نوجوانان و جوانان خالی بودن اوقات فراغت آنهاست و در این ایام است که زمینه‌های پذیرش رفتارهای ناهنجار، اعتیاد و انجام جرایم شکل می‌گیرد. غنی‌سازی اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در فصل تابستان می‌تواند تا‌حد زیادی مانع از گسترش بزهکاری شود و چه بسا به درونی شدن ارزش‌های جامعه نیز بینجامد.
