تاریخ انتشار : یکشنبه ۲۲ تیر ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۷:۱۰

شهروندان:
تصویب 24 راهکار برای نجات دریاچه نیمه جان ارومیه اقدامی است که دولت و ستاد احیای این حوضه آبی در پیش گرفته و قرار است با اجرای این مصوبات تا 10 سال آینده نفس تازه ای به کالبد نیمه جان دومین دریاچه شور جهان دمیده شود.

احیای دریاچه ارومیه یکی از اقدامات اصلی دولت در زمینه محیط زیست است از این رو با روی کار آمدن دولت یازدهم ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه با تعیین مدیر ملی شکل گرفت که بدون تلف کردن وقت اقدامات نجات را آغاز کند.

این ستاد بعد از بررسی های علمی و تحقیقاتی و محاسبات صورت گرفته اعلام کرد که ۱۰ سال زمان برای احیای دریاچه کافی است و بر این اساس دو سال اول ( ۹۳ و ۹۴ ) را مربوط به دوره تثبیت کانون های ریزگردها اختصاص داد و ۷ سال دیگر را هم برای دوره احیا درنظر گرفته است و سال ۱۴۰۲ زمان احیای نهایی دریاچه تعیین شده است.

اجرای ۲۴ مصوبه احیای دریاچه ارومیه به تدریج آغاز می شود که برخی از آنها که شامل بخش های فرهنگی و اجتماعی است آغاز شده است.

برای رسیدن به این مصوبات از تجربیات داخلی و خارجی استفاده و جلسات متعددی با کارشناسان و دانشگاهیان برگزار شد. همچنین سازمان همکاری های اقتصادی ژاپن ( جایکا) مبلغ یک میلیون دلار به احیای دریاچه ارومیه کمک کرد که صرف اقدامات تحقیقاتی در زمینه نوع کشت و نحوه آبیاری پیشرفته می شود، بر این اساس ۴۰ سایت برای آموزش کشاورزان در حوضه دریاچه ارومیه در نظر گرفته شده است.

داود رضا عرب دراین باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت:احیای دریاچه ارومیه کاری در سطح بین المللی است و زمان تعیین شده برای احیای آن با دقت و کار کارشناسی انجام شده و در این مدت به هدفمان که همان احیای دریاچه ارومیه است خواهیم رسید.

وی افزود:هشتم تیرماه ۱۰ پیشنهاد جدید ستاد احیای دریاچه ارومیه به هیات دولت ارایه شد و با حضور رییس جمهوری به تصویب رسید و بعد از آن مصوبات احیای این حوضه آبی به ۲۴ مصوبه رسید و اکنون عملیات اجرایی برخی از آنها در منطقه آغاز شده است.

عرب ادامه داد:بیشتر طرح های آغاز شده در بخش مدیریتی و نرم افزاری است و بخش های عملیاتی آن مانند اتصال آب دو رودخانه زرینه رود به سیمینه رود که نیاز به تامین اعتبار دارد نیز به زودی آغاز می شود.

عیسی کلانتری دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز به ایرنا گفته بود:۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار برای احیای دریاچه ارومیه در نظر گرفته شده است که دولت تمام این مبلغ را تامین خواهد کرد.این مبلغ مورد تایید و موافقت سازمان مدیریت و برنامه ریزی و ریاست جمهوری قرار گرفته است.

به گفته وی مبلغ ۱۵۰۰ میلیارد تومان برای امسال در نظر گرفته شده است و در سال های بعد این رقم به نسبت سطح فعالیت کم و زیاد می شود. تامین اعتبار از سال جاری تا سال ۹۷ به تدریج افزایش می یابد و از سال ۹۸ به بعد نیازمند اعتبار کمتری برای اجرای پروژه های مصوب شده خواهیم بود.

بیشترین اعتبار تخصیص یافته برای احیای دریاچه ارومیه بین سال های ۹۴ تا ۹۸ خواهد بود که ممکن است گاهی به مبلغ ۲۵۰۰ میلیارد تومان تا ۳۰۰۰ میلیارد تومان برسد.

سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: اقدامات فرهنگی و اجتماعی مصوبات احیای دریاچه ارومیه آغاز شده است و بر این اساس شوراهای فرهنگی اجتماعی دو استان آذربایجان غربی و شرقی تشکیل شد.

وی افزود: همچنین جلسه ای با اعضای شوراهای اسلامی دو استان آذربایجان شرقی غربی تشکیل شد و مقرر شد اعضای شورای اسلامی شهرها با اعضای شورای اسلامی روستاها در اجرای مصوبات هماهنگ شوند.

عرب تاکید کرد:تمام مصوبات ۲۴ گانه احیای دریاچه ارومیه کارشناسی شده و کاملا علمی و عملی است بنابراین اجرای آن با زمان بندی تعیین شده پیش خواهد رفت.

وی با تاکید بر ضرورت احیای دریاچه ارومیه افزود:در صورت احیا نشدن این دریاچه، توفان نمک شمال و شمال شرق کشور را نیز در بر خواهد گرفت و در صورت معلق شدن ذرات نمک در هوا، جنگل ها، مزارع و در نهایت زندگی مردم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

۱۰ میلیارد تن نمک در بستر دریاچه ارومیه وجود دارد که به گفته عرب در خوشبینانه ترین حالت برداشت آن به ۲۵۰ سال زمان نیاز دارد.

وی ادامه داد:از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۷۴ سالانه حدود ۳۸۵ میلیمتر بارندگی داشتیم که اکنون با ۱۸ درصد کاهش به ۳۱۷ میلیمتر رسیده است. با این وضعیت درجه حرارت در منطقه افزایش یافته و در نتیجه تبخیر دریاچه نیز بیشتر شده است.

در ۴۲ سال گذشته ۴٫۹ میلیارد متر مکعب آب وارد دریاچه ارومیه می شد که در مدت ۱۸ سال گذشته این رقم به ۲٫۴ دهم میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.

بر اساس اظهارات مجامع بین المللی برداشت از منابع آبی ۲۰ تا ۴۰ درصد ایرادی ندارد در حالی که ما از ۷۰ درصد منابع آبی خود استفاده می کنیم، بر اساس همین اظهارات برداشت کمتر از ۲۰ درصد ایمن، بین ۲۰تا ۴۰ درصد قابل قبول و بیشتر از ۴۰ درصد بسیار خطرناک است.

برداشت در کشورهایی مانند مصر ۴۵ درصد ، ایتالیا ۲۵ درصد، هند ۳۳ درصد و چین ۲۹ درصد است که این رقم در ایران ۷۰ درصد است.

اتصال آب رودخانه های زرینه رود ، سیمینه رود، گدار چای و مهاباد که بیشترین آب دریاچه ارومیه را تامین می کنند یکی از مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است.

شناسایی کانون های ریزگرد و تثبیت آنها، مطالعه و اجرای برنامه حفاظت اکولوژیکی پارک ملی دریاچه، مطالعه ای درباره اثرات بهداشتی، اجتماعی و زیست محیطی ناشی از خشک شدن بخشی از دریاچه ارومیه تا زمان احیای آن، اجرای برنامه پیشگیری کاهش ریسک اثرات محتمل از خشک شدن دریاچه ارومیه، تهیه یک برنامه معیشت جایگزین در منطقه، انجام مطالعات در مورد امکان سنجی استفاده از فناوری های نوین برای بخش پایش و کاهش تبخیر، ایجاد یک مرکز آینده پژوهی در دریاچه ارومیه، انجام علمیات آبخیزداری، ایجاد هماهنگی با قوه قضاییه برای تسریع اجرای قانون تعیین تکلیف چاه های غیر مجاز به ویژه چاه هایی که تاثیر زیادی بر آب های سطحی در منطقه دارند، اجرای طرح انتقال آب رود ارس به دریاچه ارومیه بر اساس پروتکل بین کشورهای منطقه، جلوگیری از برداشت غیر مجاز از آب های سطحی، تامین اعتبار مورد نیاز و تسریع در انتقال آب طرح انتقال آب از رودخانه زاب به حوضه آبریز دریاچه ارومیه، انتقال پساب تصفیه خانه های حوضه آبریز به دریاچه ، تهیه کاداستر ( نقشه ) اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه ، اجرای طرح های مصوب دستگاه های اجرایی و ارزیابی و امکان سنجی بهره برداری صنعتی از املاح دریاچه ارومیه با رعایت ملاحظات زیست محیطی از دیگر مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است.

دریاچه ارومیه در حال حاضر، بیش از ۹۰ درصد آب خود را از دست داده است و کلانتری ابراز امیدواری کرده با اجرای این طرح ها، میزان آب دریاچه ارومیه در مدت زمان ۱۰ سال زمان تعیین شده احیا به ۱۴ میلیارد مترمکعب افزایش یابد و دریاچه به تراز اکولوژیک برسد.

کارشناشان معتقدند دریاچه قابلیت احیا را دارد به شرطی که مردم هم بخواهند و دولت نیز حمایت کند چرا که حیات آذربایجان به تداوم زندگی این دریاچه بستگی دارد.

دریاچه ارومیه که بین دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی محصور شده از ۱۷سال پیش شروع به خشک شدن کرد.

بسیاری از کارشناسان و محققان معتقدند کاهش مصرف آب در کشاورزی بیشترین تاثیر را بر احیای دریاچه ارومیه دارد بنابراین کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی تا ۴۰ درصد یکی از مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است که باید در یک دوره ۵ ساله هر سال ۸ درصد کاهش یابد از این رو آگاه سازی کشاورزان و مردم بومی از اهمیت زیادی برخوردار است.

قطعا خشک شدن دریاچه علاوه بر عوارض طبیعی تاثیر بسزایی بر سلامت و زندگی مردم خواهد داشت ، به اعتقاد کارشناسان عفونت های حاد دستگاه تنفس، آسم، عفونت های دستگاه فوقانی، انواع سرطان و بیماری های قلبی و عروقی عوارض ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه است.

بروز تابستان های گرم تر و خشک تر، زمستان های طولانی تر و سردتر، تسریع در روند ذوب پوشش برف منطقه، کاهش بارش، افزایش دما و تبخیر، کمبود آب و روان آبها، شور شدن خاک، پراکندگی نمک، کاهش توان تولید زنبورداری ، دامداری و دامپروری، افزایش سقط جنین در دام ها و کاهش توان تولید مراتع در اثر پراکنش نمک برخی عوارض خشک شدن دریاچه ارومیه است.

قطعا انجام چنین کاربزرگی به تنهایی از عهده یک سازمان یا یک ستاد بر نمی آید بنابراین باید دولت و مردم در کنار هم جان دوباره با کالبد رو به مرگ دریاچه ارومیه بدمند.