تاریخ انتشار : یکشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۲۳:۴۱

شهروندان:
تالاب هامون صابوری و هامون هیرمند در سیستان و بلوچستان کاملاً خشک شده و تنها بخش داخلی هامون پوزک که 90 درصد آن در کشور افغانستان است، کمی آب دارد که این تالاب هم نفس‌های آخر خود را می‌کشد.

درست ۲ ماه قبل بود که خبر مرگ میلیون‌ها ماهی در رودخانه هیرمند پیچید، اتفاقی که به دلیل کاهش آب رودخانه مشترک ایران و افغانستان رخ داد. موج بعدی مرگ جانداران تالاب به دلیل کاهش آب و رو به خشکی رفتن خود تالاب بود، آنجا که هزاران پرنده مهاجر و میلیون‌ها ماهی دیگر تلف شدند. اینک نیز با پیشروی خشکی در این منطقه باید منتظر موج سومی از مرگ میلیونی ماهی‌ها در این منطقه باشیم.

حسن خمر، مدیرکل شیلات سیستان در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما در این باره گفت: با خشک شدن تالاب هامون ماهیان زیادی تلف شده‌اند که آمار دقیق آن‌ها تا ۲ ماه دیگر آماده می‌شود. مردم اکنون در این تالاب در حال جمع‌آوری این ماهیان برای ارسال به کارخانه‌های تولید پودر ماهی هستند.

مشاهدات عینی خبرنگار ما از ۳ بخش مختلف تالاب هامون نیز حاکی از مرگ میلیون‌ها ماهی دیگر است که در بستر تالاب پراکنده‌اند.

«سارانی» از اهالی روستای «ملادادی» واقع در حاشیه ساحل تالاب هامون پوزک نیز گفت: تاکنون یک کیلومتر آب این تالاب عقب رفته و یک متر هم سطح آن پایین آمده است. در ساحل عقب رفته این بخش از تالاب براحتی می‌توان برجک‌های مرزی را دید و عمق آب هم به حدی کم شده که استفاده از قایق برای صیادان ممکن نیست.

صیادان هم از کاهش چشمگیر میزان صید در ۲ هفته اخیر خبر می‌دهند و آنانی که پیشتر تا ۱۰۰ کیلو ماهی می‌گرفته‌اند، حالا میزان صید شان به ۱۰ کیلو هم نمی‌رسد.

مشکل مدیریت منابع آب در تالاب هامون و سیستان

احمد قرایی، رئیس پژوهشگاه تالاب هامون نیز که پیشترهشدار داده بود تالاب هامون می‌خشکد، وضعیت فعلی تالاب را قابل پیش‌بینی دانست و افزود: مشکل مدیریت منابع آب در تالاب هامون و سیستان جدی است.

احمد عاقبت، مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان هم گفت: سیلابی که از اوایل امسال در بخش داخلی رودخانه هیرمند جریان داشته در چند روز گذشته کاملاً قطع شده و روند جریان آب هم از ماه گذشته در این منطقه بشدت کاهش یافته است.

به گفته مردم محلی، یک ماه است که ورود آب به تالاب قطع شده و وزش چند طوفان اخیر که سرعت آن‌ها هم از ۱۰۰ کیلومتر تجاوز نکرده، علت تسریع در روند خشکیدن تالاب است. همچنین مرگ جانداران تالاب از آثار خشکی تالاب بوده و هجوم ریزگردها از بستر خشک تالاب، بیکاری و مهاجرت هزاران صیاد و کشاورز از دیگر پیامد‌های منفی خشکی آن است.

به گفته علی اکبر نصیری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل ابتلای سالانه ۵۰۰ نفر به بیماری سل، این منطقه را در رتبه نخست از نظر میزان ابتلا به این بیماری قرار داده است. همچنین فرمانداری ویژه زابل میزان خسارت اولیه طوفان اخیر در این شهرستان را ۳۰۰ میلیارد ریال اعلام کرده که سهم تالاب هامون در خسارت‌های ایجاد شده قابل توجه است.

تالاب هامون از ۲۲ تالاب بین‌المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر است که به گفته مسئولان محلی سیستان و بلوچستان، کشور افغانستان در برآورده شدن تعهدات خود انگیزه‌ای ندارد.

پیشتر حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر کیخا، امام جمعه زابل گفته بود: افغانستان از سر لطف آب در هیرمند رها نمی‌کند بلکه این یک حق بین‌المللی است، وگرنه در رودخانه «راین» در قاره اروپا که از چند کشور عبور می‌کند همه آن کشورها می‌توانستند سدی مانند«کجکی» ساخته و آب را برایشان مدیریت کنند، پس مسأله رودخانه هیرمند و تالاب هامون یک حقوق بین‌المللی داشته و دنیا در برابر حوادث آن کوتاه نمی‌آید.

افغانستان در مسیرهای ورود آب به تالاب هامون سدهای مختلفی برای تأمین آب شرب و کشاورزی ساخته که سد کجکی و کمال خان از مهمترین این سدهاست. با وجود این افغانستان در تأمین آب شرب موفقیتی نداشته، به نحوی که آژانس خبری پژواک افغانستان گزارش داد: تنها ۱۰ درصد از ساکنان ۳۰۰ هزار نفری زرنج مرکز ولایت نیمروز افغانستان که‌بند کمال خان در ولسؤالى (شهرستان) «چهار برجک» نیمروز قرار دارد به آب شرب سالم دسترسی دارند که این آب نیز از طریق کشور ایران تأمین می‌شود.

 زاهدان – محمد فرتوت عنایت

ایران