شبکه‌های موسیقی، عکس، کتاب و… تأسیس می‌شوند!
شهروندان:
در بسیاری از مواقع وقتی با یک پدیده نوظهور یا یک تکنولوژی جدید و حتی یک معضل و یک چالش روبه‌رو می‌شویم بی درنگ جملاتی را با این مضمون که درست فرهنگ‌سازی نکرده ایم! می‌شنویم.
اما به این نکته توجه نمی‌کنیم که فرهنگ‌سازی و پرداختن به مقوله‌های مورد مناقشه در جامعه باید از سوی رسانه‌هایی آموزش و انعکاس داده شود که ویژگی‌های دیداری، شنیداری و وسعت پخش را بیش از سایر رسانه‌ها دارد.
نقش صدا وسیما در ترویج فرهنگ درست و ارائه آموزش‌های لازم در خصوص مباحث کهنه و نو و همین طور مباحث مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برکسی پوشیده نیست اما به راستی این رسانه در این سال‌ها و با وجود داشتن ظرفیت‌های لازم در این امر موفق بوده است؟! آیا تناسب در پرداختن به همه مباحث بدرستی صورت گرفته است؟!
بررسی و نظارت بر کلیت برنامه‌های صدا و سیما نشان از آن دارد که این رسانه اغلب برنامه هایش را در چند گروه خلاصه کرده و اولویت‌های اول تا سومش بیشترین سهم را از این رسانه دارند.
این در حالی است که این رسانه شخصی نیست و عنوان ملی را یدک می‌کشد، بنابراین جادارد به بسیاری از مباحث که هم مخاطبان خودش را دارد و هم می‌تواند نقش بسیار مثبت و ارزنده‌ای در جامعه داشته باشد بیشتر توجه شود.
به هرحال اگر شبکه‌های اختصاصی فیلم و سریال را فاکتور بگیریم حدود ۲۰ کانال وجود دارد که قابلیت پخش همه حوزه‌های فرهنگی را دارند و در طول یک شبانه روز نزدیک به ۵۰۰ ساعت و به صورت هفتگی و ماهانه به ترتیب ۳هزار و پانصد و ۱۵ هزار ساعت زمان وجود دارد که براحتی به مسائل و برنامه‌های کلیشه‌ای بدون هیچ‌گونه بدعتی پرداخته می‌شود.
کتاب و کتابخوانی
بحث کتاب و کتابخوانی در جامعه ایرانی همواره با چالش‌هایی همراه بوده است بحث آمار و ارقام شمارگان کتاب‌ها، سرانه پایین مطالعه و امثالهم از جمله مباحثی است که در کشور ما نیاز به فرهنگ‌سازی و انعکاس اخبار دارد و به طور قطع تبلیغات در این زمینه می‌تواند جامعه را به سمت کتاب و کتابخوانی سوق دهد اما بواقع در صدا و سیما حوزه نشر و کتاب بسیار مغفول مانده است و رسانه ملی بیشترین زمانی که به این حوزه می‌پردازد حداکثر هفته‌ای ۲ تا ۶ ساعت است و حدود ۲۴ ساعت در کل ماه برای حوزه کتاب و کتابخوانی یعنی عملکردی منفی!
حتی نامداران ادبیات ایران همچون امیرخسرو دهلوی، محمدتقی بهار، پروین اعتصامی، بزرگ علوی، هوشنگ ابتهاج، و… برای بسیاری از ایرانی‌ها در حد یک نویسنده، شاعر و داستان نویس باقی مانده‌اند اما صدا و سیما تاکنون چه زمانی از برنامه‌های خود را صرف آشنایی و شناخت مخاطبان با این بزرگان کرده است؟! آیا فرزندان این آب و خاک می‌توانند از تلویزیون ایران اسلامی بیاموزند که ما حافظ و سعدی داشتیم و دیوان حافظ تجلی واضحی از قرآن کریم است فقط اگر از بسیاری از جوانان بپرسید که حافظ کیست و سعدی که بود تنها یک پاسخ می‌دهند؛ شاعر!
موسیقی
موسیقی یکی از حوزه‌هایی است که کشور ما سابقه درخشانی در آن دارد و موسیقیدانها و آهنگسازان بسیاری را در خود جای داده است. گرچه در جامعه ما احترام به اسلامی بودن خواسته اکثریت ملت ایران است و این مسأله باعث شده تا در رسانه‌های ما آلات موسیقی و شکل و شمایل خوانندگان به سبک رسانه های خارجی نشان داده نشود و این مسأله هم از موارد عجیب و ناهنجار محسوب نمی‌شود و صدا و سیما به عنوان رسانه‌ای که متعلق به همه اقشار جامعه است می‌تواند با بهره‌گیری از علم روز دنیا، پرداختن به تاریخ موسیقی ایرانی و حتی آموزش کلاسیک این حوزه علاقه مندان و دوستداران این هنر را بی‌نصیب نگذارد.
این در حالی است که جامعه موسیقی کشورمان حتی یک برنامه اختصاصی در خصوص مشکلات و برنامه‌های حوزه‌شان ندارد و ظاهراً این هنر از منظر رسانه ملی اصلاً وجود ندارد! آیا بواقع در شناساندن هنرمندان موسیقی همچون جلال ذوالفنون، جواد معروفی، حبیب‌الله بدیعی، علی تجویدی، علینقی وزیری، روح‌الله خالقی، پرویز یاحقی و… گام‌هایی هرچند کوتاه برداشته است؟ با قاطعیت می‌توان گفت که نه تنها تلاشی در این زمینه صورت نگرفته بلکه به ظاهر قرار هم نیست که تلاشی هم صورت گیرد.
هنرهای تجسمی
پرداختن به زیرمجموعه‌های هنرهای تجسمی همچون نقاشی، خوشنویسی، مجسمه‌سازی، طراحی، عکاسی، گرافیک، طراحی صنعتی، معماری و طراحی داخلی و مشتق از آنها جزو هنرهایی است که در تلویزیون ایران نمی‌توانیم برنامه اختصاصی یا ویژه برنامه‌ای بیابیم که به طور خاص مثلاً حوزه طراحی صنعتی را پوشش دهد و جست و جو در کل برنامه‌های تلویزیونی می‌تواند ما را به یک یا چند خبر کوتاه در خصوص زمان و مکان برگزاری نمایشگاه خوشنویسی یا نقاشی ارجاع دهد. وقتی در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که هنرهای تجسمی به عنوان یکی از رشته‌های پرطرفدار دانشگاهی محسوب می‌شود و هرساله فارغ‌التحصیلان بسیاری از این رشته به جامعه ورود می‌کنند و استادان بزرگ و نام‌آوران شهیری در رشته‌های مختلف تجسمی داریم چرا نباید فرزندان این مرز و بوم با آنها آشنا شوند و اسباب ترغیب و توجه کودکان، نوجوانان و جوانان را فراهم کنند.
چند درصد از جوان‌های کشورمان با هنرمندانی چون میرحسین خوشنویس، ابوالفضل ساوجی، وصال شیرازی، حسین هریسی، میرزا محمدرضا کلهر، ملک قاسم میرزا(نخستین عکاس ایرانی)، آقارضا عکاس باشی(نخستین عکاس حرفه‌ای ایرانی) و… آشنایی دارند. اگر بخواهیم خیلی خوشبینانه به این قضیه بنگریم شاید فقط نام این هنرمندان بزرگ که جزئی از تاریخ هنر ایران هستند برایشان آشنا باشد.
البته باید از زنده‌یاد علی حاتمی هم یاد کرد که حداقل دو فیلم کمال‌الملک و هزاردستان را ساخت و تلویزیون هم چندباری مخاطبانش را با زندگی میرزامحمد حسین خان قزوینی و کریم دواتگر(رضا خوشنویس هزاردستان) و کمال الملک نقاش برجسته ایرانی آشنا کرد وگرنه این هنرمندان هم در گروه ناشناس‌ها برای جوانان و علاقه مندان به هنرهای تجسمی قرار می‌گرفتند.
هنرهای نمایشی – تئاتر
پخش برنامه‌ای یکی دو ساعته به صورت هفتگی با عنوان مجله تئاتر، بی‌شک نمی‌تواند پاسخگوی خیل عظیم علاقه‌مندان و دوستداران این هنر باشد البته در گذشته حداقل هفته‌ای چند نوبت تله تئاترهایی از شبکه ۴ سیما پخش می‌شد اما بتدریج از حجم پخش این تئاترهای تلویزیونی کم شد تا جایی که در حال حاضر باید با ذره‌بین به دنبال برنامه‌ای بود که در رابطه با هنرهای نمایشی و بویژه تئاتر کار می‌کند.
این در حالی است که در کشور ما علاقه‌مندان بی‌شماری در حوزه بازیگری و نمایش به چشم می‌خورد. با این حال بسیاری از همین علاقه‌مندان هیچ‌گاه نمی‌توانند خواسته‌های مرتبط با این حوزه را از تلویزیون ملی کشورشان طلب کنند چراکه رسانه ملی کشور به سه بخش سریال(تکراری – کره‌ای – عربی – جدید)، ورزشی(فوتبال – والیبال برخی مواقع کشتی) و اخبار(بخش‌های خبری، ۲۰:۳۰، گزارش خبری) محدود شده است. البته برنامه‌های مستند هم کمابیش با چند نوبت تکرار در بعضی مواقع دیده می‌شود.
نکته قابل تأمل اینجاست که هرگاه هم منتقدان و مخاطبان نسبت به پوشش اندک یک حوزه یا یک موضوع انتقاد و گله کنند، مدیران این سازمان نوید یک شبکه با آن موضوع خاص را می‌دهند و به طور قطع اگر این رویه ادامه پیدا کند بدون تردید در سال‌های نه چندان دور می‌توانیم رسانه ملی را پرچمدار و دارنده بیشترین کانال‌های تلویزیونی بنامیم.
تردید نداشته باشیم، شبکه موسیقی، کانال خوشنویسی، شبکه تئاتر، کانال کتاب، شبکه مجسمه، کانال عکس و… بزودی راه‌اندازی می‌شود.
سیدکامران علمدهی
ایران
