«کتاب نذری» از زندان تا مناطق محروم
تا پیش از این شاید «نذری دادن» شما را به یاد آش نذری یا شله زرد یا خوراکی های دیگر می انداخت. ولی حالا چندسالی هست که به همت برخی جوانان مردم به یکدیگر کتاب نذری می دهند! فراخوانی از دوستان برای اهدای یک جلد کتاب به کتابخانه‌های روستایی و تجهیز فقط «یک» کتابخانه در روستایی در مازندران، ایده اولیه این طرح بود.
مجله مهر: نذر کتاب همان اهدای کتاب‌های خوانده‌شده به کتابخانه‌های روستایی است که سومین دوره‌ی آن در دانشکده فنی تهران‌جنوب دانشگاه آزاد برگزار شد.
در این برنامه شهروندان، ناشرین کتابها و فعالان توسعه‌روستایی ۱۵ هزار جلد کتاب نو یا خوانده‌شده را به مشتاقان و علاقه مندان کتاب رساندند. در این گزارش از زیر و بم نذر کتاب مطلع خواهید شد. از نحوه شکل‌گیری ایده گرفته تا اطلاعات دقیق در خصوص مقصد کتابها و چشم‌انداز آتی.
فضه کاشی مدیر گروه نذر کتاب درباره چرایی نامیدن این کار جمعی به نذر کتاب می گوید: «نذر یک سنت ریشه‌دار برای شریک شدن بهترین داشته‌هایمان با دیگران است. بعدها فهمیدیم که پیش از ما هم گروه‌هایی، «نذر کتاب» برگزار کرده‌اند. «نذر کتاب» فعلی گاهی با آن طرح‌ها قرابت داشت و گاهی فاصله؛ اما ما این تنوع و گوناگونی را به فال نیک گرفتیم، درست شبیه همان تنوعی که همیشه در «نذر کردن» وجود داشته و هنوز هم وجود دارد، همان تنوعی که در جامعه و فرهنگ همیشه بوده و هست.»
از چه زمانی نذر کتاب شکل گرفت؟
فراخوانی از دوستان برای اهدای یک جلد کتاب به کتابخانه‌های روستایی و تجهیز فقط «یک» کتابخانه در روستایی در مازندران، ایده اولیه این طرح بود که با کمک گرفتن از شبکه‌های اجتماعی ، حلقه‌ی علاقمندان به این طرح بزرگ و بزرگتر شد. آن جمع کوچک با شهر کتاب وارد مذاکره شد و با همت و همکاری این مجموعه، اولین دوره‌ی «نذر کتاب» مرداد ماه ۱۳۹۲ در بوستان برزگر برگزار شد. در این دوره بیش از ۸ هزار جلد کتاب و نشریه با همکاری شهروندان و ناشرین گردآوری و به بیش از ۲۰ روستا یا سازمان‌مردم‌نهاد اهدا شد.
پس از یک تجربه موفق این گروه با ایده‌ی بهره گرفتن از خانه‌تکانی‌های عید به سراغ دومین نذر کتاب رفت و در تاریخ ۲۲ و ۲۳ اسفندماه ۱۳۹۲ با همکاری سازمان شهر کتاب و شهر کتاب بهشتی در پارکینگ شهر کتاب بهشتی برنامه را برگزار کرد. دومین نذر کتاب با بهره‌گیری بیشتر از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های سنتی مثل مطبوعات و رادیو و مشارکت دلگرم‌کننده‌ی شهروندان تهرانی انجام شد. در این دور حدود ۱۷۷۵۰ هزار جلد کتاب و نشریه گردآوری شد و با همکاری داوطلبانه‌ی وسیعی ظرف مدت دو روز در چند مرحله دسته‌بندی و به روستاها ارسال گردید. در نمودار زیر توزیع تفکیکی کتب دریافتی دور دوم دیده می‌شود.
توزیع کتابها و مجلات دریافتی در دومین دور نذر کتاب
سومین دوره‌ی نذر کتاب
سومین نذر کتاب با ایده‌ی برگزاری در دانشگاه پا گرفت. هدف پیوند با قشر دانشجو و معرفی طرح در فضای دانشگاهی بود. خانم کاشی مدیر گروه نذر کتاب می گوید براساس تجربه‌ی دوره‌های پیشین تصمیم گرفته می شود که کتاب‌های سطح بالای ادبی، کتاب‌های دانشگاهی و کتاب‌های تخصصی را که در روستاها خواننده ندارند، در محل اجرای برنامه به فروش گذارده شود و با هزینه‌ی دریافتی، کتاب‌های مناسب روستا خریداری شود. به این ترتیب بخش فروش کارکرد تازه‌ای به برنامه اضافه کرد: امکان تهیه‌ی کتاب‌های مناسب به قیمت ارزان. در این دوره چیزی نزدیک به ۱۸۰ جلد کتاب خوانده‌شده به ارزش درآمدی در حدود چهار میلیون و پانصد هزار ریال به فروش رسید که این مبلغ صرف خرید کتاب کودک گردید.
زندان ها مقصد کتاب های نذری
گروه رابطین روستایی توانستند با سازمان زندان‌های تهران ارتباط برقرار کرده و ۴ زندان (تهران بزرگ، رجایی‌شهر، قزل و کانون اصلاح و تربیت) را نیز به عنوان مقصد کتب به مقصدها اضافه کنند. که در نهایت ، بیش از ۱۱۰ کارتن کتاب گردآوری، دسته‌بندی و طبقه‌بندی شده بود که برای ۶۹ روستا، تعداد ۱۰ سازمان‌مردم‌نهاد و ۴ زندان ارسال گردید.
طرح نذرکتاب در اولین دوره‌ی تقدیر از فعالان ترویج کتاب‌خوانی – در تاریخ پنج‌شنبه ۲۹ آبان ماه ۱۳۹۳ مورد تقدیر قرار گرفت. براساس گفته‌های هیات داوران، بیش از ۹۰ طرح ترویج مطالعه در این دوره مورد بررسی قرار گرفته و مولفه‌هایی همچون مشارکتی بودن، توجه به لایه‌های محروم اجتماعی، غیردولتی بودن و مستقل بودن در انتخاب طرح‌های برتر مورد توجه قرار گرفته است. جایزه‌ی اهدا شده به گروه، غیرنقدی و شامل دریافت کتاب به ارزش پنجاه میلیون ریال می‌باشد. کتاب‌های دریافت‌شده طی دوره‌های آتی به روستاها فرستاده خواهد شد.
