وضعیت هامون و هیرمند شاید در نگاه عموم مهمترین مسأله میان ایران و افغانستان باشد اما وضعیت آب منطقه خراسان را هم باید به این مسأله اضافه کرد.  این منطقه بزرگ با ساخت سد بزرگ «سلما» از سوی افغانستان وارد این موضوع می‌شود. علاو بر ایران، ترکمنستان هم از عمده مصرف کنندگان آب هریرود است و با احداث این سد مخالف است. زیرا با  ساخت سد سلما، ورودی آب سد «دوستی» که توسط ایران و ترکمنستان احداث شده است ۷۳‌درصد کاهش می‌یابد. البته دولت افغانستان پیش تر اعلام کرده بود که  نسبت به این نگرانی‌ها بی‌توجه است.

معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست  امسال در دیدار با رئیس جمهوری افعانستان می‌گوید: «همکاری  بویژه در خصوص احیای تالاب‌های بین المللی هامون به دلیل تأثیری که بر شرایط زیست محیطی و معیشتی مردم بومی دارد، بسیار حائز اهمیت است.»

او با یادآوری چالش بزرگ گرد و غبار که در حال حاضر بسیاری از کشورهای منطقه همچون ایران و افغانستان را درگیر خود کرده، می‌گوید: ایران آمادگی دارد تا با گسترش همکاری‌های دوجانبه، اقدامات لازم به منظور حل این چالش و کاهش تأثیر آن بر کیفیت زندگی و سلامت مردم را آغاز کند.

آن‌طور که او می‌گوید: «ایران آماده است تا زمینه همکاری‌های لازم در خصوص موضوعات بین المللی و محیط زیستی دو کشور همچون تغییرات آب و هوا و اقلیم، حفاظت از جنگل‌ها و تنوع زیستی، مدیریت سموم کشاورزی، حفاظت از منابع آب و خاک، بسط آموزش به منظور توانمندسازی و ظرفیت‌سازی نیروهای تخصصی، مدیریت پسماند و زباله را از طریق تبادل تفاهمنامه فراهم آورد.»

 خسارت سیلاب ها مهمترین چالش‌های محیط زیست  افغانستان

محمد اشرف غنی احمدزی رئیس جمهوری اسلامی افغانستان نیز در این دیدار با اعلام آمادگی جهت ایجاد چارچوب همکاری‌های کلی برای حفظ محیط زیست در کشور و منطقه، می‌گوید: با توجه به مشکلات ناشی از تغییرات آب و هوا و اقلیم که منجر به خشک شدن باغ‌ها و جنگل‌های افغانستان شده است، این کشور آماده هر نوع اقدام و همکاری در زمینه حفاظت و احیای آبگیرها و تالاب‌ها است.

اشرف غنی، سیلاب‌ها و خسارت‌های فراوان ناشی از آن را یکی از مهمترین چالش‌های افغانستان برشمرد که سالانه قریب به ۵/۱ میلیارد دلار خسارت برای آن کشور به دنبال دارد.

او  با اعلام آمادگی افغانستان برای آغاز مطالعه و بررسی چرایی خشک شدن هامون و همچنین چگونگی احیا و برگشت آن به شرایط گذشته، می‌گوید: البته در این مسیر، بهره ‌گیری‌از تجارب نهادهای بین المللی و ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد ضروری است.

رئیس جمهوری افغانستان می‌گوید: لازم است تیمی تخصصی به صورت مشترک از دو کشور، برنامه‌ای جداگانه از سلسله اقداماتی که دو کشور ایران و افغانستان باید به صورت ضرب الاجلی برای جلوگیری از تخریب بیشتر تالاب بین‌المللی هامون انجام بدهند را تهیه و تدوین و به دو کشور ارائه کند.

او تحقیق در مورد گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه و نحوه حفاظت از آنها، همچنین تهیه نقشه راه نجات هامون با تکیه بر برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به منظور انسجام بهتر فعالیت‌های دو کشور را از دیگر اقداماتی برمی شمرد که باید توسط این کارگروه تخصصی صورت گیرد.

 تشکیل کارگروه مشترک برای پیگیری معضلات محیط زیستی مشترک

بنا بر این گزارش، همکاری در خصوص حفاظت از گونه در معرض تهدید هوبره در استان فراح و بهره ‌گیری‌از تجارب ایران در احیا و حفاظت از زیستگاه‌های تخریب شده منطقه هرات از دیگر موارد مطروحه در این دیدار بود.همچنین در پایان این دیدار مقرر شد، به منظور تسریع در روند مبادله اطلاعات، کارگروه مشترکی با مشارکت سازمان‌های بین المللی و سازمان‌های مردم نهاد و مسئولان محیط زیست دو کشور تشکیل و مسائل مطروحه را تا حصول نتیجه دنبال کند.

منبع: روزنامه ایران