جاده‌هایی که همچنان مرگ می‌آفرینند
شهروندان:
طرح زمستانی پلیس راه کشور با حضور 97هزار نفر از نیروهای تمامی سازمان‌های دست‌اندرکار در امر امداد و نجات و در قالب 26هزار تیم ثابت و سیار در 27 استان برفگیر کشور هفته گذشته آغاز و تا بیستم اسفندماه ادامه خواهد داشت.
هدف اساسی این طرح که با استقرار یازده هزار پرسنل سازمان راهداری در قالب ۱۱۵۰ اکیپ برای کنترل راه‌های کشور در ۱۳۷۵ محور راهداری از ۱۲۰هزار کیلومتر جاده برفگیر کشور و با چهار هزار دستگاه برف روب و … آغاز شده است کاهش تصادفات منجر به مرگ است.
طرح زمستانی و امنیت جاده‌ها
به اعتقاد دست‌اندرکاران طرح زمستانی، اجرای این طرح در کاهش تصادفات جاده‌ای و وارد نشدن خسارات‌جانی و مالی می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد.
سردار «اسکندر مومنی» رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی استقرار نیروهای گشتی محسوس و نامحسوس پلیس در جادههای کشور را موجب رعایت قوانین از سوی رانندگان دانسته و می‌گوید: در اجرای این طرح، تیم‌های گشتی محسوس ونامحسوس پلیس راه، به صورت شبانه‌روزی در جادههای استان‌های برفگیر مستقر شده‌اند.
به گفته مومنی در اجرای این طرح، با خودروهای فاقد زنجیر چرخ و لاستیک یخ‌شکن، بدون اغماض برخورد قانونی و از ادامه حرکت آنها جلوگیری خواهد شد.
ظاهرا استناد پلیس و دستگاههای دست‌اندرکار در امر تامین امنیت راه‌های کشور، اجرای موفقیت‌آمیز آن در سال‌های گذشته بوده است.
براساس آمارهای ارائه شده رسمی در هشت ماهه امسال حوادث و سوانح جاده‌ای ۸درصد کاهش داشته است و در این مدت یک هزار و ۱۰۰نفر نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل، کمتر جان خود را از دست داده‌اند. این در حالی است که علت قطعی ۷۰درصد از تصادفات جاده‌ای، تخطی از سرعت مطمئنه، سبقت غیرمجاز و انحراف به چپ عنوان شده است و این سه عامل، به میزان چشمگیری در تصادفات نقش داشته است. حال این سوال مطرح می‌شود که با وجود مراقبت‌های محسوس و نامحسوس پلیس و عوامل دست‌اندرکار، چرا باز هم، حوادث جاده‌ای همچنان در کشور رخ می‌دهد و جان بسیاری از هموطنان ما را می‌گیرد و میلیاردها تومان خسارت به کشور وارد می‌کند.
از حق هم نباید گذشت که استقرار ده‌ها هزار نیروی متخصص در امر راهداری و به کارگیری حجم عظیمی از توان دستگاههای دست‌اندرکار در امر امداد و نجات می‌تواند در زمستان سخت امسال، عامل مهمی برای پیشگیری از اتفاقات ناگوار باشد.
قانونگذاران چه می‌گویند
«غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی» نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مورد نقش قوه مقننه در موضوع امنیت جاده‌ها و جلوگیری از تصادفات جاده‌ای می‌گوید: مجلس همان طور که ملاحظه می‌شود، با تذکرات قانونی و غیره در این موضوع ورود پیدا می‌کند، اما این را باید پذیرفت، در جایی که اراده وجود نداشته باشد، وارد کردن زور هم نمی‌تواند مشکلی را حل کند.
این نماینده مجلس معتقد است: افزایش تکنولوژی و ورود خودروهای جدید با امکانات و سرعت بالا (ایرودینامیک) باعث شده است که تناسب لازم بین جاده‌ها، سرعت مجاز و غیرمجاز وجود نداشته باشد.
جعفرزاده ایمن‌آبادی می‌افزاید: خودرو یک آزادراه خوب برای حرکت و قدرت مانور می‌خواهد و این موضوع نیز امکان دارد و ضریب امنیتی آن بالاست، اما جادههای ما این امکان را به رانندگان نمی‌دهد. بعضا این مشکل نیز وجود دارد که جاده مناسب است، اما تابلوهای راهنمایی و رانندگی با این موضوع هماهنگ نیست و یک بخش عمده‌ای از تخلفاتی که صورت می‌گیرد و منجر به مرگ می‌شود، ناشی از عدم به روزرسانی قوانین و مناسب‌سازی امکانات راهداری است. قانونگذار مجلس شورای اسلامی برای اثبات نظرات خود ادامه داد: در این میان بین راهداری، جاده و تابلوهای راهنمایی و رانندگی وحدت رویه و هماهنگی مشاهده نمی‌شود و متاسفانه در مقوله تصادفات جاده‌ای این موضوع تاثیرگذار است.
همچنین در مقوله تصادفات جاده‌ای مشاهده می‌کنیم که صنعت خودرو کار خود را می‌کند، وزارت راه نیز نسبت به بسترسازی برای حضور ناوگان خودرویی بی‌تفاوت است و از طرف دیگر، قوانین نیز متناسب با این موضوع نیست.
بی‌قانونی یا جادههای ناامن
متاسفانه با وجود، همه اقدامات در کشور هم در زمینه قانونگذاری و هم در زمینه اجرایی، همچنان تلفات جاده‌ای در کشورمان آمارهای بالایی را از خود نشان می‌دهد. براساس آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان‌های دست‌اندر کار، نامناسب بودن جاده‌ها و قوانین ضعیف، دو مقوله تاثیرگذار در تصادفات جاده‌ای است.
بی‌توجهی دارندگان خودروها به قوانین و مقررات باعث شده است همه ساله اتفاقات ناگواری در جادههای کشور رخ دهد و بسیاری از مردم قربانی شوند. اما در کنار آن، حذف نقاط حادثه‌خیز در جاده‌ها، آسفالت، تابلوهای مناسب و… درکم کردن حوادث و تصادفات جاده‌ای دارای نقش مهمی است.
افزایش امکانات ریلی، اختصاص بودجه مناسب، گسترش بزرگراه‌ها، و… از جمله پارامترهای جهانی در جلوگیری از حوادث جاده‌ای در استانداردهای جهانی به شمار می‌رود.
امکانات ریلی درکنار جادههای ناامن
«نادر قاضی‌پور» نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور خود در جلسه علنی روز چهارشنبه ۲۰ آذر به موضوع گسترش امکانات ریلی برای جلوگیری از وقوع حوادث ناگوار جاده‌ای اشاره کرد و گفت: متاسفانه بعداز چندین سال، هنوز راه‌آهن به ارومیه نرسیده است، درحالی که قراربود، خط آهن سال ۸۸ به ارومیه برسد، اما تا امروز این امر محقق نشده است.
این نماینده مجلس از استان آذربایجان غربی متذکر شد: متاسفانه به دلیل عدم بهره‌برداری از راه‌آهن ارومیه، بسیاری از مردم آذربایجان غربی درجاده‌های استان، جان خود را از دست می‌دهند و این موضوع واقعا آزاردهنده است.
وی خطاب به وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: جادههای استان آذربایجان غربی، همانند قتلگاه، بسیاری را به کام مرگ کشانده است و از این‌رو از وزیر راه تقاضای رسیدگی به فریاد مردم منطقه را دارم.
«فتح‌اله حسینی» نماینده مردم قصرشیرین و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز همین موضوع را در مورد جلوگیری از قربانیان جاده‌ای متذکر شده و می‌گوید: انتظار ما از دولت این است که پروژه راه‌آهن غرب کشور را سروسامان بدهد و بعد از ده سال تکلیف آن را روشن کند تا از حوادث ناگوار در جادههای استان کرمانشاه جلوگیری شود.
این نماینده خطه غرب کشور می‌افزاید: متاسفانه بیش از ده سال است که این پروژه آغاز شده است ولی با کمبود اعتبار مواجه می‌باشد و انتظار ما این است که دولت هرچه سریع‌تر بودجه آن را تامین کند، تا به سرنوشت جاده تهران -شمال که ۲۵سال طول کشید دچار نشود.
نظارت بر پیمانکاران
در حوزه تصادفات جاده‌ای متاسفانه هرسال دچار تلفات جانی و مالی بسیاری می شویم و برای کشور مشکلات عدیده‌ای نیز پیش می‌آید. سوال این است که چرا هرسال، باید شاهد قربانی شدن نزدیک به ۱۹هزار نفر در تصادفات جاده‌ای باشیم.
حسینی نماینده مردم قصرشیرین دراین خصوص اعتقاد دارد که جاده‌ها استاندارد نیست و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، انتظار این است که وزارت راه و شهرسازی با یک فرایند خاصی در چارچوب قانون، بتواند به درستی، پیمانکاران جاده‌ها را مدیریت کند.
عضو کمیسیون امنیت ملی می‌افزاید: متاسفانه در برخی از نقاط کشور، جاده‌هایی در اختیار برخی از پیمانکاران گذاشته می‌شود که کار آنها ضمانت اجرایی ندارد و بعداز چندماه مشکلات بروز می‌کند. این موضوع یکی از مشکلات و معضلات کنونی و زمینه‌ساز تصادفات جاده‌ای است.
انتظار از دولت در لایحه بودجه
نماینده قصرشیرین در مجلس شورای اسلامی، ارائه لایحه بودجه سال ۹۳ به مجلس را دستاویز قرار داده و می‌گوید: انتظار ما این است که در لایحه بودجه سال آینده، دولت ایجاد جادههای امن در کشور را در اولویت خود قرار دهد تا مردم بتوانند با خیالی آسوده به سفر بروند. وظیفه نظارتی مجلس نیز این است که در چارچوب قانون، کار خود را دنبال کند، اما قوه مقننه نمی‌تواند تمام جادههای بین شهری و یا روستایی را کنترل کند. این وظیفه خود دولت است که هنگامی که بودجه بیت‌المال را در اختیار پیمانکار می‌گذارد، بتواند نتیجه کار را به درستی مدیریت و هدایت کند.
نقش جاده‌ها در توسعه
در ارتباط با بحث تصادفات جاده‌ای و جلوگیری از حوادث ناگوار که مقام معظم رهبری در دیدار سال گذشته فرمانده و مسئولان راهنمایی و رانندگی بر آن تأکید کرده‌اند، ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که جادههای ما ازنظر ظرفیتی، استانداردهای لازم را ندارند و در بسیاری از جاها، متأسفانه توجه به علائم راهنمایی و رانندگی نشده است.
همچنین در بسیاری از جاها،براساس شرایط فیزیکی موجود، جادههای ما تعریف نشده است و بیشتر جادههای ما در خیلی از جاهای کشور، جادههای روستایی است که به شبکه راه‌های اصلی متصل شده است.
«سیدسعید زمانیان دهکردی» نماینده مردم شهرکرد و عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات می‌گوید: حرف اول در بحث توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را شاهرگ‌های حیاتی یک کشور می‌زند و به نظر می‌رسد در ارتباط با این قضیه هم در بحث ریلی و هم هوایی و زمینی،باید به این موضوع توجه بیشتری کرد.
باید در این مورد به مسائل ایمنی جاده‌ها طراحی، زیرگذرها، روگذرها و… توجه داشته باشیم و استانداردسازی کنیم. امروز این استانداردسازی وجود ندارد و هنوز هم جاده‌هایی وجود دارد که برای سه دهه پیش طراحی و ساخته شده است. حتی برخی از جاده‌ها در نتیجه تبدیل روستا به شهر شکل گرفته‌اند و همان وضعیت سابق خود را دارند.
بنابراین بایستی درساختار شهر و شهرسازی، توجه ویژه‌ای به موضوع جاده، راه‌آهن و ارتباطات زمینی بین شهرها شود، ضمن اینکه قوانین و مقررات ما در ارتباط با بحث مسائل مختلف، جوابگوی امروز نیست.
اطلاع‌رسانی و جاده‌ها
نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که در بحث آموزش و اطلاع‌رسانی و فرهنگسازی ضعیف عمل شده است و در این خصوص هنوز آموزش مناسب به عموم اطلاع‌رسانی نشده است.
در این زمینه می‌توان به دریافت گواهینامه از سوی نو رانندگان اشاره کرد که به راحتی موفق به دریافت آن شده و با نشستن پشت فرمان خودروهای مدل بالا در جادههای بین‌شهری خطرآفرینی می‌کنند. علاوه بر این موارد، هنوز فرهنگسازی مناسب در زمینه راهنمایی و رانندگی نشده است، تا این موضوع جا انداخته شود که این وضعیتی که به وجود خواهد آمد، در اثر عدم توجه به قوانین و مقررات است.
زمانیان دهکردی در تأیید این دیدگاه معتقد است: اگر ما واقعاً در بحث قوانین راهنمایی و رانندگی و مقررات درست راندن فرهنگسازی کنیم تا در کنار این موضوع، از ابزارهای مناسب با تخلفات استفاده کنیم، جادههای امن و بدون حادثه را خواهیم داشت.
او می‌گوید: باید در بحث راه‌ها و به‌خصوص راه‌های زمینی، به شکل جدی سرمایه‌گذاری و از بخش خصوصی استفاده کنیم تا بتوانیم، تلفات را به پایین‌ترین حد ممکن برسانیم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: من اعتقاد دارم در خیلی از جاها، برنامه‌ریزی وجود ندارد و توجهی به زیرساخت‌های اصلی نشده است.
همچنین نحوه تعاریف، درست نیست و بنظر من باید براساس مطالعات منطقه‌ای، آمایش سرزمینی، ارتباط راه‌ها و مطالعات قبلی، این موارد را برای جاده‌سازی دنبال کنیم. به نظر من اگر این موضوعات مورد لحاظ قرار بگیرد و شاهرگ‌های حیاتی بین استانی و خارج از استان به خوبی تعریف شود، ما امروز با این مشکلات مواجه نبودیم.
من اعتقاد دارم درمورد جاده‌سازی باید پروژه‌ها تعریف شود، نظارت کامل برروی آن صورت بگیرد و از نظر بحث بین استانی و کشوری ما دقیقاً، توجیه باشیم و موارد فنی در این مورد به خوبی رعایت شود. ضمن اینکه باید این را دقت کرد که در هر جایی اشکالات و ایراداتی وجود داشته باشد، آنها را برطرف و با خاطیان به شدت برخورد کنیم، اما متأسفانه این موضوع به خوبی رعایت نمی‌شود.
همکاری دولت و مجلس
بحث‌های زیادی وجود دارد که مجلس نظارت خود را انجام می‌دهد و این بعد اجرایی است که به خوبی عمل نمی‌کند، اما گذشته از این بحث‌ها و شوت کردن توپ به زمین حریف، زمانی ما جادههای باکیفیت، استاندارد و امن خواهیم داشت که تمامی دست‌اندرکاران قانونگذاری و اجرایی دست در دست یکدیگر داده و با اقدامات خود مانع از کشته شدن سالانه هزاران نفر و مجروحیت و نقص عضو این سرمایه‌های انسانی شوند.
محمد معرفی- کیهان
