تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۶ دی ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۱:۳۲

شهروندان:
بهداشت و سلامت دو اصل جدایی ناپذیر همراه بشر از گذشته تاکنون عامل بقا و حیات وی بوده است و بروز کوچکترین خدشه به این وضعیت مشکلات بسیاری را به جوامع تحمیل می کند.

به گزارش ایرنا، با کوچکتر شدن نهادهای اجتماعی و تقسیم بندی افراد بشر به رده های سنی و جنسیتی طبیعی است که همگان براینکه کودکان و نوجوانان آسیب پذیرترین گروه سنی در مقابل هر گونه بیماری خواهند بود ، هم رای هستند، به همین دلیل است که در تمامی جوامع حتی آنها که توان اقتصادی بسیار پایینی دارند

دختران و پسران کم سن و سال بیش از دیگران در اولویت مراقبت های بهداشت قرار دارند.

در کشوری مانند ایران نیز تلاش برای ارتقا سطح بهداشت در سطوح مختلف جامعه از جمله برنامه های اصلی متولیان بهداشت از گذشته تاکنون بوده است که دراین میان دانش آموزان به عنوان یکی از گروه های هدف از اهمیت بالایی برخوردار بوده اند، قدر مسلم هر گونه اهمال در اهداف برنامه ای را به تعویق می اندازد .

مدرسه نیز به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای سازمان یافته رسمی کشور است که باید با فراهم کردن محیطی سالم و بهداشتی به جسم و روان کودک جامعه، امکان شکوفایی استعدادهای او را فراهم کرد .

بدیهی است سرمایه گذاری در امر سلامت دانش آموزان از نظر اقتصادی نیز منطقی بوده و موجب افزایش سلامت جامعه خواهد شد ، بدون شک محیط مادی و فیزیکی حاکم بر مدرسه یکی از مولفه هایی است که در آموزش و پرورش کودکان تاثیری اجتناب ناپذیر دارد.

آنچه که همواره در مسایل بهداشتی دانش آموزان حایز اهمیت است بروز بیماری های واگیردار است که در صورت عدم درمان و بی توجهی ، امکان تسری آن به دیگر دانش آموزان نیز وجود دارد.

از جمله این بیماری های واگیر که در برخی موارد در بین دانش آموزان شیوع پیدا کرده و موجب نگرانی مسئولان مدارس و اولیا می شود شپش یا پدیکلوزیس سر است که انسان در هر سن و جنسی و با هر سطح اجتماعی و اقتصادی را آلوده می سازد و مدارس در اقصی نقاط جهان یکی از مهم ترین محل های بروز آن است.

اما در این میان کودکان دبستانی آسیب پذیرترین گروه سنی هستند که از شدت آلودگی به شپش سر برخوردارند و تماس سر با سر شایع ترین و اصلی ترین راه انتقال آن است.

اگر بخواهیم تفکیک جنسیتی در مورد بیماری شپش در بین دختران و پسران داشته باشیم دختران به لحاظ پوشش خاص و دارا بودن موهای بلند آسیب پذیرتر هستند و به مراتب بیشتر از پسران در معرض و درگیر این بیماری خواهند بود.

اما نکته حایز اهمیت دیگر اینکه شنیدن خبر شیوع برخی بیماری ها همواره این ذهنیت را به وجود می آورد که زندگی در نقاط پایین شهر یا روستایی و یا بی توجهی به مسایل بهداشتی علت اصلی آن است حال آنکه سایه سنگین بیماری های واگیر همچون شپش بر سر گریبان قشر مرفه جامعه را نیز می گیرد.

شیوع بیماری شپش در مدارس بالای شهر آن هم در پایتخت نگرانی ها و دغدغه هایی را هم برای والدین و هم مسئولان به وجود آورده است، بیماری که شاید نتوان دلیل قانع کننده ای برای آن پیدا کرد.

این نگرانی زمانی بالا می گیرد که در مدارس بالای شهر شیوع شپش سر مشاهده می شود چرا که دانش آموزان برخوردار از امکانات رفاهی و وسایل بهداشتی بالا درگیر مسائل بهداشتی از جمله شپش می شوند،چنین اتفاقی نگرانی درباره مدارس پایین شهر را بدتر می کند .

شپش سر، موجودی موزی ، حشره ای بدون بال بوده که اندازه آن حدود یک تا دو میلی متر است و در سر انسان زندگی کرده و از آن تغذیه می کند؛ این شپش تقریبا هر چهار ساعت از خون تغذیه می کند. این حشره دارای شش پا است و طوری خلق شده است که قادر به چنگ زدن به مو باشد ولی توانایی پریدن ندارد؛ شکستن هر پا (با شانه زدن) باعث مرگ شپش خواهد شد.شپش ماده بالغ طی عمر حدودا یک ماهه خود، روزانه چهار تا شش تخم می گذارد؛ این تخم ها به مو در نزدیکی پوست سر که دما و رطوبت مناسب را داراست می چسبند و پس از هفت روز، شپش ها از تخم سر بیرون می آیند و طی سه بار پوسته ریزی به شپش بالغ تبدیل می شوند.

شپش سر از طریق تماس سر یک شخص با سر شخص دیگری منتقل می شود؛ شپش ها در امتداد ساقه موی کسی که به آن آلوده است حرکت کرده و به موی شخص دیگر می روند. شپش ها نمی توانند پرواز کنند یا بجهند و در کنار اثاثیه حرکت نمی کنند یا از یک صندلی به صندلی دیگر ماشین نمی پرند.

تمیز کردن کامل خانه، شستن ملافه ها و اسباب بازی ها و جارو کردن شدید اثری روی اجتماع شپش ها روی سر یک انسان ندارد.

گفته می شود زیاد شدن تماس بین انسان ها، به ویژه بین کودکان خردسال، به دلیل ایجاد فرصت های بیشتری برای منتقل شدن باعث زیاد شدن شپش سر شده است. استفاده از برس، شانه، کلاه، روسری، شال گردن، بالش، روتختی و حوله افراد مبتلا یا استفاده از وسایل آرایش مشترک عمومی، صندلی وسایط نقلیه عمومی، کمد های لباس در سالن های ورزشی و استخرها از دیگر راه های انتقال شپش است.

رییس گروه سلامت و تغذیه وزارت آموزش و پرورش در این باره به خبرنگار فرهنگی ایرنا اظهار داشت: آن چیزی که وظیفه آموزش و پرورش در رابطه با اطلاع رسانی و ابلاغ بخشنامه بود، صورت گرفته است و نیروی های ما با عنوان مراقب سلامت در مدارس به بررسی و معاینه دانش آموزان پرداخته اند.

حمیده اصلانی با بیان اینکه مشکل شیوع شپش اغلب در مدارس فاقد مراقب سلامت مشاهده می شود، تصریح کرد در مدارس روستایی آموزش در رابطه با پیشگیری و تشخیص این بیماری توسط بهورزان و مراکز درمانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت می گیرد.

رییس گروه سلامت و تغذیه وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: مربیان بهداشت در ابتدا آموزش های لازم را در رابطه با بیماری های واگیر و غیرواگیر فرا می گیرند و سپس با حضور در مدارس به آموزش دانش آموزان، خانواده ها و کارکنان می پردازند.

اصلانی یادآورشد: معمولا مدارسی که مراقب سلامت دارند کمتر بیماری های واگیر بروز می کند چون به طور فصلی دانش آموزان مورد معاینه و بازنگری قرار می گیرند.

وی اضافه کرد: دستورالعمل نحوه آموزش و پیشگیری از بیماری شپش پس از بازنگری با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همانند سال های گذشته با هدف مبارزه با شپش سر در بچه ها، پیشگیری و کنترل آلودگی در مدارس روستایی و شهری، بیمار یابی و درمان در اختیار مدارس قرار گرفته است.

رییس گروه سلامت و تغذیه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه شیوع بیماری شپش حتی در کشورهایی چون کانادا و آمریکا هم وجود دارد، افزود: اگر آموزش های لازم به منظور جلوگیری از شیوع این بیماری به دانش آموزان و خانواده ها داده شود جای نگرانی نیست و به راحتی می توان آن را کنترل کرد.

اصلانی ادامه داد: اگر در یک خانواده همه درگیر بیماری شپش باشند صرف آموزش و درمان دانش آموز در مدرسه موثر نیست بلکه هدف این است که خانواده ها نیز نسبت به راه های پیشگیری از بیماری شپش آموزش های لازم را فرا بگیرند.

وی با اشاره به اینکه معمولا در مدارسی که مراقب سلامت ندارند شیوع بیماری شپش یا پدیکلوزیس سر بیشتر است، یادآورشد: موارد مبتلا به این بیماری در بین دختران بیشتر از پسران مشاهده شده است.

رییس گروه سلامت و تغذیه وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد که از مجموع حدود ۱۰۳ هزار ۷۷۲ مدرسه در سراسر کشور، ۴۵ هزار و ۸۶۳ مدرسه شهری است که تنها هفت هزار و ۲۹۱ مراقب سلامت در این تعداد مدرسه فعالیت دارند.

اصلانی بیان داشت: از این تعداد مراقب سلامت یک هزار و ۶۸۹ نفر دبیران زیست و علوم هستند که ساعاتی از وقت خود را به دلیل مرتبط بودن کار آنها با مسایل بهداشتی به آموزش دانش آموزان در زمینه راه های پیشگیری از بیماری شپش می پردازند.

وی خاطرنشان کرد: همچنین ۵۷ هزار و ۹۰۹ مدرسه در نقاط روستایی وجود دارد که دانش آموزان این مناطق نیز توسط بهورزان مراکز درمانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آموزش های لازم را فرا می گیرند.

اصلانی افزود: باید در نظر داشت که تعداد مراقبان سلامت با در نظر گرفتن این حجم گسترده از مدارس و دانش آموزان به هیچ وجه جوابگو نیست.

وی خاطرنشان کرد: با هماهنگی های انجام شده قرار است دانشجویان رشته بهداشت پس از فارغ التحصیلی به عنوان مراقب سلامت در مدارس مشغول به فعالیت شوند.

هر چند که مسئولان اذعان دارند شیوع بیماری شپش یا پدیکلوزیس سر چندان جای نگرانی نیست و آمار مبتلایان به این بیماری بسیار پایین است اما به نظر می رسد بررسی و انجام کار کارشناسی برای جویا شدن علت و راه های پیشگیری بتواند پاسخی قانع کننده برای تمامی نگرانی ها باشد.