چرا شهروندان تهران خشن شده‌اند؟
شهروندان – زهرا تالانی:
با این که پنجره اتاق بسته بود اما صدای داد و فریاد را می‌شنیدم. پرده را کنار کشیدم تا ببینم چه شده اما باورم نشد خون همه جای زمین را سرخ کرده بود، با عجله دویدم پایین تا ببینم چه شده، چیز عجیبی بود، صدای گریه و آژیر پلیس و مردمی که هر کدام به سمتی می‌دویدند کلافه‌ام کرده بود.
بالاخره یک آشنا پیدا کردم. ت مرد همسایه واحد بغلی داشت با انگشت به جنازه اشاره می‌کرد و در تلفن چیزی می‌گفت. جلوتر که رفتم صدایش را شنیدم:”دعوا سر جای پارک ماشین بود، اما یکهو راننده ماشین قاطی کرد و چاقو کشید، فکر کنم این یکی راننده تمام کرد.” چند نفر هم خونسرد ایستاده بودند و عکس و فیلم می‌گرفتند و بی تفاوت برای همدیگر بلوتوث می کردند.
***
انگار خشونت جزو رفتار عادی ما تهرانی‌ها شده از اتوبوس و مترو تا وقتی به مغازه برای خرید می‌رویم همه جا این صحنه های خشن یا چهره عصبانی مردم را می‌بینیم. آمار سازمان پزشکی قانونی می‌گوید مردم استان تهران در ۶ ماهه امسال، با ۸۶ هزار و ۶۲۸ مورد بیشترین مراجعات نزاع را داشته است. همچنین نتایج اجرای طرح سنجش عدالت در شهر تهران که شهریور امسال در شورای شهر قرائت شد نشان می‌دهد که ال مناطق ۷، ۱۲ و ۱۹ بیشترین خشونت در خانواده ها را دارند و مناطق ۱، ۱۸ و ۲۱ کمترین خشونت را دارند.
امان الله قرایی مقدم جامعه شناس در این باره به شهروندان گفت: خشونت در راه آهن، ترمینال جنوب و نقاطی که مهاجر پذیر است بیشتر است چون فرهنگ افراد نامتجانس است و گروهها و اقوامی زندگی می‌کنند که هر یک از شهری کوچ کردند و برای همین خشونت بیشتر دیده می‌شود.
او بیکاری، تورم، فقرو نبود شادی را از عوامل دیگر خشونت در میان مردم می داند و می‌گوید: البته بالا بودن آمار به معنای این نیست که تهران بیشترین خشونت را دارد چون جمعیت آن بالاست و ما در شهرهای دیگر هم خشونت را داریم چون بیکاری و فقر در شهرستانها بیشتر است.
او با بیان اینکه خشونت می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد از جمله آنها ضرب و جرح، قتل، آزار در درون خانواده و… البته همیشه هم جنبه جسمی نداشته است ادامه می‌دهد: باید توجه داشته باشید که خشونت مربوط به یک دوره زمانی خاص نیست اما شرایط کلی جامعه بر آن اثر می گذارد.
قرایی مقدم می‌گوید: مثلا در چهار سال گذشته شدت خشونت در جامعه بالا رفت و با اینکه این خشونت‌ها بود گاهی نمایان نبود اما می توانستیم آن را لمس کنیم و در چهره مردم مشاهده می‌شد.
او در مقایسه زندگی روستاییان با تهرانی‌ها گفت: شهروندان تهرانی روابطی موزاییکی دارند و بدون توجه به یکدیگر تنها رابطه ظاهری برقرار می کنند و همه این‌ها باعث می‌شود تا یک تلنگر برای ایجاد درگیری فیزیکی در تهران کفایت کند.
قرایی مقدم با بیان اینکه رفتار مردم هم تغییر کرده است می‌گوید: در گذشته اگر دو نفر با هم درگیر می‌شدند، مردم سعی می‌کردند آنها را از هم جدا کنند اما الان، یا می‌ترسند که اتفاقی بیفتد و مشکل ساز شود یا اینکه می‌ایستند و نگاه می‌کنند.
او ادامه می‌دهد: البته مردم تقصیر ندارند چون قانونی از آنها حمایت نمی‌کند و می‌ترسند که در یک نزاع آنها هم دچار آسیب شوند برای همین ترجیح می‌دهند که بیشتر تماشاگر باشند.
ایران ۱۱۵ کشور شاد
در شاخص نشاط کشورهای دنیا، ایران رتبه ۱۱۵ را کسب کرده است. روان‌شناسان ناکامی‌ها را یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش خشونت می دانند،اما آنجایی‌که اعتماد به قانون و مجریان قانون افزایش پیدا کند خشونت کاهش مییابد.
سید حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری در گفت وگو با شهروندان درباره راهکار کاهش خشونت در میان مردم به یادگیری مهارت‌های اجتماعی اشاره می کند.
او می‌گوید: هر گاه مردم مهارت‌های اجتماعی را یاد بگیرند، می‌توانند مشکلات را با راهکارهای منطقی حل کنند، خشم خود را کنترل کنند.
او ترافیک، نامناسب بودن فضای شهری،نرده کشی‌ها را از عوامل رفتارهای خشن مردم می داند و می گوید: متاسفانه یاد نگرفته‌ایم در موقعیت‌های مختلف چگونه خشم خود را کنترل کنیم.ضمن آن که نباید از یاد برد که مردم اینقدر گرفتار مسائل اقتصادی شده‌اند که ایجاد محیط‌هایی برای افزایش شادی و نشاط کم شده است و خود مردم هم این فضاهای شاد را ایجاد نمی‌کنند.
موسوی چلک می‌گوید: برخی روان شناسان معتقدند که انسان زمانی شاد است که زندگی بر وفق مرادش باشد اما سه موضوع مهم شغل، ازدواج و مسکن در حال حاضر به دغدغه اصلی جوانان تبدیل شده است.
او در مورد اخمو بودن مردم می گوید: متاسفانه محقق نشدن حداقل حقوق مدنی و شهروندی هم در این موضوع بی تاثیر نیست و وقتی مردم نمی‌توانند از حداقل حقوق مدنی برخوردار باشند عصبانی می‌شوند.
موسوی چلک به ترافیک و تورم اشاره می کند و می گوید: درتهران باید چندبرابر یک شهرستان وقت صرف شود تا به آرامش رسید و همین باعث کمتر شدن لحظه‌های خوشبختی است.
او درباره اینکه برخی مردم بی تفاوت می ایستند و فیلم می گیرند می گوید: متاسفانه مردم ما هنوز فرهنگ استفاده از تلفن همراه و امکانات آن را ندارند برای همین با خوشحالی این صحنه ها را فیلمبرداری می کنند و اصلا به خشونتی که پیش آمده توجه نمی کنند.
تأثیر آلودگی هوا بر خشونت مردم
عباس علی ناصحی روانپزشک معتقد است که روزهایی که هوا آلوده می‌شود، میزان تحریک‌پذیری افراد و خشونت بین مردم افزایش مییابد. همچنین قدرت یادگیری، تمرکز و حافظه کودکان کاهش مییابد.
او می‌گوید: آلودگی هوا یکی از معضلات زندگی صنعتی و شهرنشینی است که هرچه شهرها صنعتی‌تر می‌شوند این معضل نیز بیشتر می‌شود.این معضلات اغلب با مشکلات جسمی و روانی همراه است. مشکلاتی که ناشی از کم تحرکی، تغذیه نامناسب، کاهش ارتباطات اجتماعی و خانوادگی افراد است.
او ادامه می‌دهد: در کنار این معضلات، آلودگی هوا می‌تواند بر جسم و روان اثر بگذارد. همان‌طور که می‌دانید جسم و روان از هم جدا نیستند و هرچه بر جسم اثر بگذارد بر روان نیز اثر می‌گذارد.بنابراین آلودگی هوا با ایجاد مشکلات جسمی می‌تواند باعث مشکلات روانی نیز شود.
این متخصص بهداشت درمانی می‌گوید: در روزهایی که هوا آلوده است میزان خشونت بین فردی افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه هوای آلوده، موجب آسیب روان و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن می‌شود.
