تاریخ انتشار : چهارشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۰:۱۵

شهروندان – عبدالله ناصری*:
تحلیل واکنش گسترده در شبکه‌های اجتماعی، پیرامون ماجرای غیرانسانی گروگانگیری پنج‌مرزبان کشورمان، نیازمند درنظرداشتن دو نکته است؛ نخست اینکه عرصه فعالیت فضای مجازی دارای تفاوت‌هایی ماهوی است چراکه پذیرا و استقبال‌کننده از آرای متنوع جامعه است و این موضوع سبب تمایل گسترده به استفاده از آن شده است.

دوم اینکه مباحث اخلاقی وجدانی نباید قاعده‌های متعارف سیاسی را به خود ببیند. درواقع فارغ از هر نوع وابستگی سیاسی و تشکیلاتی، وجدان سالم نسبت به وقایع، عکس‌العمل و اظهارنظرها، واکنش نشان می‌دهد.

موضوع گروگانگیری نیروهای مرزی ما اگرچه به «بهانه»‌ای صورت گرفته که باید از منظر و در مجال دیگری به آن پرداخت، اما عملی ضدبشری، غیرمتمدنانه و ضدانسانی به‌شمار می‌رود و هر انسان باوجدانی در هر نقطه‌ای از جهان از آن متاثر خواهد شد. جوانان اصلاح‌طلب و دانشجویان و فعالان فرهنگی حاضر در کمپین آزادی مرزبانان اگرچه از برخی محدودیت‌ها رنج برده‌اند اما همواره ثابت کرده‌اند در بزنگاه‌ها و حساسیت‌های ملی و وجدانی، کارکرد موثری دارند اگرچه فهم آن، برای برخی دشوار باشد، مثلا فعالیت‌های انتخاباتی پیش از ۲۴ خرداد که با همت و تلاش جوانان در سراسر کشور، برای گذر کشور از تنگناها انجام شد.

آنان در کنار آحاد جامعه که بعضا بدون وابستگی تشکیلاتی از نامزدی که تصور می‌کردند برای صلح با جهان و توسعه ایران مفید خواهد بود، صحنه‌های زیبا خلق کردند. جریانات سیاسی، چه آن موقع و چه امروز فکر نمی‌کرد این موج فراگیر و عمومی در جامعه اصلاح‌طلب و گروه‌های مختلف جامعه ایجاد شود.

امروز هم در شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از ایرانیان نوعی وجدان‌عمومی را پدید آورده‌اند که در سراسر دنیا نیز همدردی مردم کشورهای دیگر را در پی داشته و این معجزه فضای مجازی است که به‌دلیل سهولت ارتباطات و زبان مشترک، ویژگی‌های مشترک انسانی را بهتر نشان می‌دهد.

جمله‌ای را بارها شنیده‌ایم و هنوز هم در تعریف برخی فلاسفه دیده می‌شود که «انسان، حیوان ناطق است» اما ابوحیان توحیدی، انسان را «موجود ایثارگر» تعریف کرده نه «ناطق» و همدلی‌هایی از این دست است که مرز بین انسان و غیرانسان را بنا می‌کند.

موج ایجادشده در فضای مجازی که با حضور شخصیت‌هایی چون سیدمحمد خاتمی، حسن روحانی، محمدرضا عارف و بسیاری دیگر از شخصیت‌های ملی، ابعاد گسترده‌تری نیز یافته سبب شد تا کم‌کاری صداوسیما در چند روز اول، نادیده گرفته شود. این رسانه و برخی دیگر از رسانه‌های مکتوب و مجازی متعلق به جریانات تندرو اگرچه پیش از این، مدافع اصلی محدودیت در استفاده از شبکه‌های اجتماعی به دلیل امکان آگاهی‌بخشی سیاسی هستند اما در موضوع کمپین آزادی مرزبانان ما، به‌دلیل موضوعیت مساله و البته فراگیری این کمپین، ناچار به اشاره به آن شده‌اند.

البته برخی از آنان هم تحلیل‌هایی عجیب درمورد این حرکت خودجوش و مردمی ارایه کرده‌اند که البته دارای اهمیت نیست. درمورد سکوت ابتدایی صداوسیما علت این بود که شاید تحلیلی نسبت به قضیه نداشتند. این پدیده که رخ داد بنا به ادعای گروگانگیران، به سبب مساله‌ای مذهبی و فرقه‌ای است که در سخنان یک فرد مشخص، وجود داشته است و احتمالا به این دلیل، صداوسیما نسبت به آن دچار انفعال شده بود اما موج اجتماعی حاضر در شبکه‌های اجتماعی، این رسانه را نیز ناگزیر از همراهی کرد.

 *فعال سیاسی و استاد دانشگاه

شرق