تاریخ انتشار : چهارشنبه ۲۸ اسفند ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۰:۳۸

شهروندان:
رکود و رخوت در کسب و کار ایرانیان از زمستان 1390 قابل دیدن بود. سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد، غیرکارشناسانه‌ و ضد آموزه‌های دانش اقتصاد در سال‌های پس از 1384 بستر لازم برای رکود را فراهم کرده بود. علاوه بر این سیاست‌های ناکارآمد و ضد علم، تشدید تحریم‌های خارجی نیز اثرات خود را بر جای گذاشت و رکود در سال 1391 به بالاترین اندازه خود پس از 1357 رسید.

رکود پدیدار شده در کسب و کار شهروندان و اقتصاد کلان با تورم شتابان همراه شده و نفس مردم را بریده است؛ رکودی که به اقتصاد ایران سایه انداخته و سال ۱۳۹۲ را نیز درنوردیده پیامدهای عجیب و هنوز ناشناخته‌یی داشته و دارد. در شرایط رکود گسترده است که قصاب، نانوا، شیرفروش، لباس‌فروش، کفش‌فروش، آموزگار و کارگر و کشاورز چاره‌یی جز بی‌رحم شدن نمی‌یابند و به سادگی و با خطر زیر پا گذاشتن اخلاق تلاش می‌کنند در بدترین موقعیت قرار نگیرند.

این روزها که اقتصاد ایران با رکود گسترده سال ۱۳۹۱ دست به گریبان است شاهد رنگ باختن بیشتر فضیلت‌های اخلاقی در میان همه هستیم. مجادله‌یی که این روزها میان صاحبان کارخانه‌ها و بنگاه‌های بازرگانی و معدنی با صاحبان و سهامداران بانک‌ها بر سر پول ارزان مردم بی‌پناه در گرفته است و هر روز شاهد بحث‌های شدید این دو گروه علیه هم هستیم جلوه‌یی ترسناک از رکود است.

بانکداران به صاحبان کارخانه‌ها اتهام می‌زنند که پول مردم را گرفته و پس نمی‌دهند و کارخانه‌داران به بانکداران یادآور می‌شوند که پول ارزان مردم را گرفته، یکی از پیامدهای بسیار تاسف‌بار و ترسناک رکود شدید و ادامه‌دار، دگرگونی رفتار شهروندان و گرایش به نادیده گرفتن آموزه‌های اخلاقی و انسانی است.

در شرایط رکودی است که کیک تولید کوچک شده و شهروندان در موقعیت دشوار قرار گرفته و هر فرد و هر خانواده تلاش می‌کند سهمش از این کیک کوچک شده کم نشود و در این تلاش حتی اخلاق را زیر پا می‌گذارد. وقتی رکود تعمیق می‌یابد و کارفرمایان با انبوه عرضه کار از سوی نیروی کار مواجه می‌شوند می‌توانند دستمزدها را حتی از نرخ قانونی نیز کمتر کنند. در این موقعیت و در حالی که عزت و سرافرازی متقاضیان کار قربانی می‌شود اما آنها کار در شرایط سخت و با دستمزدهای تخفیف داده شده را می‌پذیرند و با سودهای بالا به متقاضیان می‌دهند.

این مجادله که روزهای گذشته در اتاق تهران و اتاق ایران چهره نشان داد گوشه‌یی از بی‌اخلاقی‌های رو به رشد جامعه فعالان اقتصادی است که باید نسبت به آن حساس بود. کمرنگ شدن آموزه‌های اخلاقی در رفتار شهروندان گرفتار شده در گردباد رکود در ایران امروز به خوبی قابل لمس است و جز اندوه چیزی برای ما به ارمغان نخواهد آورد. دولت یازدهم اگر نتواند این رکود را به سرعت برطرف کرده و نشاط و رونق را به کسب و کار مردم برگرداند، باید تاوان بداخلاقی‌ها را نیز بدهد.

محمدصادق جنان‌صفت

اعتماد