افزایش قیمت شیر و تهدید سلامت جامعه
شهروندان:
کاهش 22 درصدی سرانه مصرف شیر با افزایش 200 درصدی قیمت طی دو سال اخیر، سرانه مصرف را از 80 کیلوگرم که نصف میانگین جهانی است به 64 کیلوگرم کاهش داده است، در این میان متخصصان از عواقب کاهش مصرف شیر در کشور خبر می‌دهند.
فارس نوشت؛ دبیر انجمن صنایع لبنی از افزایش ۱۵ درصدی قیمت انواع لبنیات خبر داده و می‌گوید، قیمت‌های جدید ۸۱ قلم کالای لبنی به‌زودی اعلام می‌شود. افزایش قیمت محصولات لبنی درحالی صورت می‌گیرد که پیش از این کارشناسان و متخصصان بهداشتی بارها درخصوص مخاطرات افزایش قیمت محصولات لبنی گوشزد کرده و آن‌را تهدیدی برای سلامتی جامعه می‌دانند.
افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بعد از حذف یارانه شیر
البته این هشدارها از دو سال پیش بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها در آذر سال ۸۹ و حذف یارانه ۵۰۰ میلیارد تومانی مصرف شیر در تیرماه ۱۳۹۰ ادامه دارد، اما به‌رغم این هشدارها از آن زمان تاکنون بیش از ۲۰۰ درصد قیمت محصولات لبنی افزایش یافته است. دولت تا دو سال پیش سالانه ۷۵۰ میلیارد تومان یارانه(۵۰۰ میلیارد تومان به مصرف‌کننده و ۲۵۰ میلیارد تومان شیر مدارس) یارانه می‌داد تا به نوعی محصولات لبنی با قیمت کمتری دست مصرف‌کننده برسد و سرانه مصرف در جامعه بالا رود اما باوجود این تلاش‌ها توانست سرانه مصرف را تنها تا نصف میانگین جهانی بالا ببرد. درحالی که سرانه مصرف در دنیا به عنوان شاخص توسعه‌یافتگی و سلامت جامعه محسوب می‌شود، میانگین مصرف جهانی شیر ۱۶۵ کیلوگرم، میانگین مصرف کشورهای توسعه‌یافته ۵۰۰ کیلوگرم اما میانگین مصرف شیر در کشور ۸۰ کیلوگرم دو سال پیش بود و کشور بر اساس برنامه پنجم توسعه برنامه‌ریزی کرده است که سرانه مصرف شیر را تا پایان برنامه به ۱۶۸ کیلوگرم برساند.
مشکل سرانه مصرف شیر از زمان قطع یارانه شروع شد
دولت یارانه ۵۰۰ میلیارد تومان شیر مصرف‌کننده را در تیرماه سال ۹۰ قطع کرد با این وعده که با حمایت از تولید و تامین نهاده آنها قیمت تمام‌شده تولید را پایین بیاورد و از این طریق قیمت شیر کاهش یابد و مصرف کننده بتواند شیر بیشتری بخرد. اما عملا چه اتفاقی افتاد، دولت ۳۰۰میلیارد تومان برای تامین نهاده دامداران اعتبار تعیین کرد تا در مدت سه سال قیمت نهاده مدیریت شود اما تنها ۱۰۰ میلیارد تومان آن را پرداخت کرد، اولا این میزان اعتبار با یارانه سالانه ۵۰۰ میلیارد تومان که به مصرف‌کننده داده می‌شد قابل قیاس نیست و رقم کمتری بود که بتواند قیمت نهاده را تنظیم کند از سوی دیگر این میزان اعتبار هم کامل پرداخت نشد. نتیجه این شد که قیمت نهاده به‌مرور روند صعودی خود را ادامه دهد به‌طوری که سال گذشته مشکل در تامین و قیمت نهاده دام و طیور کشور به وجود آمد، قیمت‌های نهاده به‌دلیل متکی به واردات بودن- سالانه حدود ۷ میلیون تن واردات نهاده داریم- گرانی ارز، حضور مافیا در بدنه واردات نهاده که سال‌هاست ریشه دوانده همه و همه باعث شد که قیمت تمام‌شده تولید بالا برود. در این میان طی این دو سال فشار دامداران و صنایع لبنی به سازمان حمایت برای افزایش قیمت شیر مرتب بیشتر و بیشتر می‌شد و در بسیاری موارد این سازمان که در مقابل تامین نیازهای آنها ناتوان بود بالاجبار تن به خواسته‌های آنها در مورد افزایش قیمت داد. در دوره‌ای هم سازمان حمایت به دلیل بدهی ۶۰۰ میلیارد تومانی که وزارت صنعت به کارخانه‌های لبنی داشت، درخواست‌های آنها برای افزایش قیمت را اجابت می‌کرد. و نتیجه این شد که در طول این دو سال بعد از حذف یارانه شیر قیمت شیر خام و فرآورده‌های لبنی تا ۲۰۰ درصد افزایش یافت.
کاهش ۲۲ درصدی سرانه مصرف شیر
به هر حال بعد از گذشت دو سال از حذف یارانه شیر درحالی که بر اساس برنامه پنجم توسعه قرار است بعد از دو سال سرانه مصرف شیر به ۱۶۸ کیلوگرم یعنی دو برابر رقم فعلی برسد اما گزارش‌هایی مبنی بر کاهش سرانه مصرف از میزان فعلی وجود دارد. مشاور صنایع لبنی می‌گوید: بر اساس مطالعه‌ای که در شهرهای بالاتر از ۱۰۰ هزار نفرانجام شده است، از دو سال پیش که یارانه شیر حذف شد، سرانه مصرف این ماده حیاتی ۲۲ درصد کاهش یافته است. درصورتی که این کاهش ۲۲ درصدی را حساب کنیم سرانه مصرف شیر در کشور که قبلا حدود ۸۰ کیلوگرم بود به حدود ۶۴ کیلوگرم کاهش یافته است.
توزیع شیر مدارس هم به درستی اجرا نشد
سالانه ۲۵۰ میلیارد تومان هم به عنوان یارانه شیر مدارس پرداخت می‌شد تا در طول دوره تحصیلی ۷۰ نوبت به هر دانش آموز شیر داده شود. اما مشاور انجمن صنایع لبنی معتقد است: حتی این میزان توزیع شیر نیز کافی نبود و دولت به جای اعمال سیاست‌های مناسب برای افزایش سرانه مصرف شیر در کشور طرح شیر مدرسه را نیز به‌طور ناقص اجرا کرد به‌طوری که امسال کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی عرضه شیر در مدارس را شاهد هستیم و ۷۰ نوبت توزیع سال‌های گذشته به ۳۰ نوبت می‌رسد. یکی از دلایلی که برای عدم توزیع مناسب شیر مدارس مطرح می‌شود عدم همکاری کارخانه‌های لبنی است اما مدیرعامل یکی از کارخانجات لبنی خراسان‌رضوی می‌گوید: پول کارخانه‌های لبنی را نمی‌دهند، در مهرماه سال گذشته با آموزش و پرورش خراسان‌شمالی، رضوی و جنوبی قرارداد توزیع شیر استریل در سطح استان را امضا کردیم، اما ۵۰۰ میلیون تومان هزینه توزیع شیر در سطح استان پرداخت نشده است. به هر حال همه عوامل گفته شده منجر به این شد که مصرف شیر کشور کاهش یابد و با ادامه افزایش قیمت‌ها احتمال کاهش دوباره سرانه مصرف وجود دارد.
مخاطرات در کمین جامعه
فواید شیر بر کسی پوشیده نیست و در این مجال هم فرصت بیان آن نیست، اما بر اساس اظهارنظر متخصصان این ماده حیاتی هیچ‌گونه جایگزینی در طبیعت ندارد. در زیر به برخی ضررهایی که در صورت استفاده کمتر از این ماده حیاتی گریبانگیر انسان و جامعه می‌شود. اشاره می‌شود: پوکی استخوان، کاهش مقاومت فرد در برابر بیماری‌ها، کوتاهی قد به‌ویژه در کودکان و نوجوانان، ابتلا به بیماری‌های استخوانی، دندان و لثه، ایجاد شرایط مناسب برای ابتلا به بیماری‌های عفونی و مشکلات بینایی از جمله آنهاست.مشاور انجمن صنایع لبنی با بیان اینکه سالمندان کشور ۲۰ سال زودتر از سالمندان سایر کشورها زمینگیر می‌شوند و هزینه‌هایی را روی دوش خانواده‌ها می‌گذارند، می‌گوید: در کشور شاهد گذر جمعیتی هستیم و همه سکوت کرده‌اند، سونامی سالمندی وجود دارد، ۸ درصد جمعیت کشور معادل ۲/۶ میلیون نفر سالمند هستند و طی ۴ دهه آینده این جمعیت ۲۴ درصد یعنی به ۲۶ میلیون نفر خواهد رسید.
۱۲۰۰میلیارد تومان هزینه شکستگی استخوان
چمنی درحالی که مصرف شیر را برای جلوگیری از پوکی استخوان موثر می‌داند معتقد است: سالانه ۱۲۰هزار شکستگی ناشی از پوکی استخوان وجود دارد و اگر هزینه درمان این شکستگی‌ها محاسبه شود سالانه ۱۲۰۰ میلیارد تومان برای جامعه هزینه دارد. در هر ساعت ۳/۲ نفر به‌دلیل عارضه شکستگی استخوان در کشور می‌میرند و هر ساعت ۸/۶ نفر به‌دلیل پوکی استخوان برای تمام عمر زمینگیر می‌شوند.
