تاریخ انتشار : چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۲۱:۲۳

شهروندان- احمد صادقی*:
یکی از مشکلات شهر تهران این است که هر وقت صحبت از بحران می‌شود، همه به یاد زلزله می‌افتند و در این بحث نیز همه با استراتژی مقابله پیش می‌آیند و در صحبت‌ها به هیچ عنوان از آمادگی بحث نمی‌شود. معتقدم اگر بتوانیم این ۲ نکته را مدنظر قرا دهیم، راحت‌تر می‌توان درباره بحران صحبت کرد.

این نکته قابل تاکید است که در تهران، فقط مخاطره‌ای به نام زلزله مطرح نیست. ما در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از ۵۵ مخاطره‌ای که وجود دارد، ۱۸ مخاطره را شناسایی کرده‌ایم که امکان دارد هر لحظه در تهران رخ دهد. مخاطراتی ازجمله رانش زمین، آب‌گرفتگی و سیل و زلزله که نهایت آن است که هرکدام از آنها، تبعات خاص خود را دارد.

یکی از مشکلات اصلی ما در مدیریت بحران شهر تهران این است که همه مدیران مرتبط بحران، منتظرند بحرانی اتفاق بیفتد تا دورهم جمع شوند و چاره اندیشه کنند در صورتی که مدیریت بحران فرآیندی است که از پیش‌بینی و پیشگیری شروع می‌شود

و با آمادگی ادامه پیدا می‌کند و بعد از آن مقاومت، بازتوانی و بازسازی وجود دارد. هیچ موقع ما مدیران بحران دورهم ننشسته‌ایم که موضوعات را رصد کنیم و براساس این رصد، از وضع موجود تحلیل و پایش داشته باشیم و به فکر آن باشیم که بحرانی به وجود نیاید. اگر این اتفاق بیفتد که ما در زمان عادی دورهم بنشینیم و به فکر این باشیم که از بحران جلوگیری کنیم و آمادگی‌مان را با انجام مانورهای مختلف افزایش بدهیم، قطعا می‌توان گفت کمترین میزان خطرپذیری را در شهر تهران خواهیم داشت.

اگر این موضوع در دستورکار قرار بگیرد و به آن توجه شود، می‌توانیم با زلزله هم رویارو شویم و به راحتی از کنارش بگذریم. یکی از موضوعاتی که در افکار عمومی یا بین برخی از اهالی رسانه معروف شده، تعدد مراکز تصمیم‌گیری در حوزه مدیریت بحران است. درباره این موضوع، قانون، تکلیف مدیریت بحران شهر تهران را مشخص کرده است.

طبق قانون، مدیر بحران شهر تهران، شهرداری تهران است. در این میان، آنچه مشخص نیست و در قانون هم به آن اشاره نشده، این است که شهردار تهران که مدیر شهر تهران است و همه هم آن را پذیرفته‌اند، تا چه سطحی مدیریت بحران را برعهده دارد؟ سوال این است آیا مدیریت بحرانی که توسط شهرداری اعمال می‌شود، در سطح شهرستان تهران است یا مناطق ۲۲گانه. اگر مدیریت بحران شهر تهران را شهری می‌بینند یا استانی، سازمان‌های مرتبط با این موضوع و سطح آنها متفاوت است.

اینها پرسش‌هایی است که نه قانون به آن پرداخته و نه آیین‌نامه‌های مربوط به مدیریت بحران. سوالات بی‌پاسخی در این زمینه وجود دارد. این پرسش وجود دارد که مدیر بحران شهر تهران اختیاراتش چیست و تا چه سطحی فرماندهی را در اختیار دارد؟ عمق تصمیم‌گیری مدیر بحران شهر تهران مشخص نیست.

اگر در حد شهر تهران باشد که یک فرمانداری هم می‌تواند بحران را مدیریت کند. اگر سطح مدیریت بحران را استان تهران می‌دانند، طرف حساب ما باید مدیران کل استان تهران باشد اما اگر بحث ملی است، باید وزارتخانه‌ها وارد عمل شوند و برای شهر تهران چاره‌اندیشی کنند. موضوعات اینچنین که مطرح شد، بلاتکلیف است.

آنچه مشخص است و همه به آن اذعان دارند این که شهر تهران با این گستره و اهمیت، حادثه کوچکش هم می‌تواند بحران ملی ایجاد کند، به همین دلیل اگر سطح مدیریت بحران شهر تهران، ملی فرض شود، دیگر هلال‌احمر استان تهران موضوعیت ندارد بلکه جمعیت هلال‌احمر باید در این موضوع، نقش ایفا کند. این موضوع به این دلیل و به‌عنوان نمونه مطرح شد که امکانات هلال‌احمر استان تهران کفاف یک لحظه بحران اصلی تهران را هم نمی‌دهد.

با این حال در وضع فعلی و با این‌که جزییات مدیریت بحران شهر تهران نامشخص است، هر موقع فراخوان داده‌ایم و مانوری را به‌عنوان ساعت صفر اعلام کرده‌ایم، سازمان‌های همکار مانند پلیس، اورژانس، هلال‌احمر و… که برای عملیات فراخوان شده‌اند، حاضر بوده‌اند. قبل از شروع ‌سال در شب چهارشنبه‌سوری، مرکز مدیریت بحران تهران آماده‌باش داشت و با همکاری دستگاه‌های دیگر شب بدون بحرانی را پشت‌سر گذاشتیم در صورتی که اتفاقاتی که آن شب افتاد می‌توانست بحران‌زا باشد.

دو هفته گذشته نیز مانوری را برای دستگاه‌ها اعلام کردیم که در آن استاندار تهران، معاونان و مدیرکل دستگاه‌های مرتبط حضور داشتند. نمونه دیگر، نمایشگاه کتاب ستاد مدیریت بحران از هفته‌ها قبل از نمایشگاه کتاب در جریان ستاد بحران نمایشگاه کتاب، همکاری کردند. به هر روی، مدیریت بحران شهر تهران مطابق قانون برعهده شهرداری تهران است این موضوع را همه سازمان‌ها پذیرفته‌اند اما اگر هم موضوعات شخصی در زمان‌هایی مسائلی را ایجاد کرده اما هم اسناد بالادستی و هم نیروهای بالادستی، از این موضوع جلوگیری کردند بنابراین آنچه در بحث مدیریت بحران سخت است، کار هماهنگی سازمان‌ها ذیربط است و اگر از مراکز متعدد تصمیم‌گیری بحث به میان می‌آید، در موضوع هماهنگی است.

 *رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران

شهروند