نسیم توسعه در سرزمین بلوط‌های محروم
شهروندان:
از ابتدای انقلاب اسلامی تا زمان آغاز به کار دولت یازدهم، 19 نفر سکان استانداری ایلام را در دست داشته‌اند، که از این تعداد 18 نفر غیربومی و تنها یک نفر بومی بوده است، با شروع به کار دولت یازدهم، «محمدرضا مروارید» به عنوان بیستمین استاندارایلام دومین شخصیت بومی است که بر کرسی مدیریت ارشد این استان تکیه زده است.
محمدرضا مروارید فرزند چهارم آیت‌الله محمد تقی مروارید(ره)، متولد سال ۱۳۳۶ در استان ایلام، فارغ‌التحصیل مهندسی کشاورزی از دانشگاه بوعلی همدان و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی است.۷ سال معاونت برنامه‌ریزی و اداری مالی استانداری کرمانشاه، ۸ سال معاونت اداری، مالی و پشتیبانی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور و ۴ سال مدیر عاملی شرکت کشتیرانی ایران و روسیه از جمله سمت‌های استاندار جدید ایلام در کارنامه کاری او است.
مشکلات استان ایلام
به نظر می‌رسد، مشکلات استان ایلام آنچنان حاد و پیچیده شده که حل آن‌ها خرد جمعی را می‌طلبد و باید برای رفع آن‌ها کارگروه‌های کشوری تشکیل شود، تا این معضلات با نگاه ملی به سر منزل مقصود برسد. این استان که خاطرات رشادت‌های مردم غیور آن در دوران دفاع مقدس برای هیچ‌کس پوشیده نیست،سال‌ها پس از جنگ گرفتار انبوهی از مشکلات و عقب ماندگی‌های توسعه نیافتگی شده که برخی برای اهداف خود از این مشکلات به عنوان پله ترقی استفاده کرده و منافع شخصی را به منافع ملی و استانی ترجیح داده‌اند.چرا که اگر در رفع این مشکلات در سال‌های گذشته تلاش و برنامه‌ریزی می‌شد، وضعیت ایلام این نمی‌شد که این استان امروز از کمترین امکانات رشد و رونق اقتصادی محروم است.
استاندار ایلام چند روز پیش مهمان روزنامه ایران بود،در گفتوگو با وی سؤال‌هایی برای دانستن مشکلات این منطقه و ارائه راه حل از سوی استاندار مطرح شد که در نهایت به این باور رسیدیم که ایلام دارای زخم بسیار کهنه‌ای از محرومیت‌هاست که بهبود بخشیدن به آن‌ها مستلزم کارهای زمان بر بوده و رفع مشکلات و مرهم گذاشتن بر این زخم‌ها عزم ملی می‌طلبد. استاندار جدید ایلام در گفتوگو با ایران به پرسش‌هایی درباره این محرومیت‌ها و راه‌های برون‌رفت از آن‌ها پاسخ گفت.
- چقدر باید منتظر حذف شدن کلمه محرومیت از دنباله نام ایلام باشیم؟
باید تلاش شود تا این کلمه از دنباله‌ی نام ایلام حذف شود، اما این مسأله مستلزم برنامه‌ریزی و مدیریت کارآمد است که تاکنون به خوبی در این خصوص عمل نشده است. با توجه به تدابیری که دولت یازدهم در حوزه راهسازی، سدسازی و توجه به منابع گاز و پتروشیمی این استان در نظر گرفته، این انتظار وجود دارد که با تحقق این برنامه در ایلام، گام‌های بلندی به سمت توسعه برداشته شود و ایلام دیگر به عنوان یک استان محروم شناخته نشود.این در حالی است که در سال‌های گذشته، طرح‌های بسیاری برای توسعه این استان تصویب شده بود که تنها بخش‌های اندکی از آن‌ها اجرا شد. به عنوان مثال، کلنگ راه‌آهن ایلام به زمین زده شد، اما تاکنون به مرحله اجرایی نرسیده است.
- چرا در بحث‌های فرهنگی تاکنون شاهد کار شاخصی در ایلام نبودیم؟
بله این موضوع را قبول داریم که در بحث‌های فرهنگی کار زیادی در این استان صورت نگرفته است، تنها یک سالن سینما در شهر ایلام وجود دارد که هم‌اکنون توسط بخش خصوصی در حال بازسازی است و در آینده در قالب یک مجتمع فرهنگی، تجاری و اداری فعالیت خواهد کرد تا جوانان بتوانند اوقات فراغت خود را در آن سپری کنند. برای رهایی از فقر فرهنگی در این منطقه همگان باید همت کنند و رشد و توسعه فرهنگی آن را وظیفه خود بدانند.
با این حال، در حوزه فرهنگی برنامه‌های قابل توجهی در دست اقدام است و خروجی آن‌ها می‌تواند در توسعه فرهنگی این استان مؤثر باشد که به مرور زمان اجرایی می‌شود. ضعف اصلی در حوزه فرهنگی این استان کمبود ساختارها و فضای فیزیکی است. در استان ایلام سالن موسیقی، تئاتر، نگارخانه و فرهنگ سرا وجود ندارد که این مهم نیازمند مشارکت بخش خصوصی و کمک دولت است.
- در خصوص جایگاه فرهنگی استان بفرمایید؟
امسال توسط مقام معظم رهبری سال اقتصاد و فرهنگ نامگذاری شده است. استان ایلام در زمینه شعر و خوشنویسی جزو ۱۰ استان برتر کشور است و در حوزه تئاتر نیز از استان‌های موفق محسوب می‌شود.از طرفی، این استان در حوزه نشر و چاپ نیز نسبت به گذشته رشد خوبی داشته و در زمینه تاریخ و ادبیات کردی هم پیشرفت قابل توجهی حاصل شده است.
- چند سالی است که مرز مهران به دلیل نزدیک بودن و امنیت بیشتر برای ورود و خروج زائران عتبات عالیات در نظر گرفته شده است، اما مردم این استان هیچ امتیازی از آن نمی‌برند، چه امتیازاتی برای مردم استان لحاظ شده است؟
رفع بیکاری و فعال کردن مرز مهران از اصلی‌ترین خواسته‌های مردم این خطه است.ایلام از نظر ظرفیت‌ها و استعدادهای ویژه در زمینه‌های صنعت، آب و خاک وضعیت خوبی دارد و تنها نیازمند توجه مسئولان کشوری بویژه دکتر روحانی، رئیس جمهوری است.بی شک در رفع مشکلات بیکاری که گریبانگیر بسیاری از جوانان تحصیلکرده این استان است، فعال شدن مرز مهران و استفاده از ظرفیت این مرز بین‌المللی می‌تواند نقش مهم و اساسی را ایفا کند و در پی آن اشتغال پایدار و رونق اقتصادی در سایه اقتصاد مقاومتی و توجه به تولیدات داخلی برای صادرات به وجود می‌آید.چشم امید مردم ایلام امروز به کلید گره گشای دولت تدبیر و امید دوخته شده است. مردم این استان قبل از پیروزی انقلاب عشق و ارادت خود را مکرر به اسلام اعلام کرده‌اند و اکنون با شور و شوق از سیاست‌های دولت تدبیر و امید حمایت می‌کنند.
بازارچه و پایانه مرزی مهران با داشتن امکانات نرم افزاری و سخت افزاری واردات و صادرات کالا همچنین تردد گردشگر مذهبی از ظرفیت‌های مهم اقتصاد ملی است.مرز مهران با بهره‌گیری از بزرگ‌ترین پایانه مسافری مرزی کشور و برخورداری از زیرساخت‌های لازم مهمترین مکان کشور برای تردد مسافر و گردشگر مذهبی به شهرهای مقدس عراق و نیز ترانزیت، صادرات و واردات کالاست.
- انتظارات شما از دولت برای توسعه مرز مهران چیست؟
مرز مهران به عنوان مهمترین محل تردد زائران ایرانی و عراقی و حتی اتباع کشورهای خارجی و نیز یکی از مهمترین کانون‌های صادرات کالا و خدمات به کشور عراق از بهترین ظرفیت برای تبدیل به منطقه آزاد اقتصادی، تجاری و صنعتی برخوردار است. دولت تدبیر و امید بویژه دکتر روحانی در سفر اخیر به ایلام نشان دادند که توجهی ویژه به رفع مشکلات مختلف این استان دارند که از بهترین گزینه‌ها برای این کار معرفی مهران به عنوان منطقه آزاد اقتصادی، تجاری و صنعتی است.
این اقدام دولت بطور قطع در شکوفایی بیشتر ظرفیت‌های توسعه‌ای شهرستان مهران و کمک به اقتصاد استان و رفاه مردم این منطقه نقش بسزایی ایفا خواهد کرد.مرز بین‌المللی مهران با پذیرایی از خیل عاشقان ابا عبدالله الحسین(ع) و ائمه اطهار(ع) این ظرفیت را داراست که تردد در آن افزایش یابد و از این رو باید تدابیر لازم برای استفاده بیشتر و گسترده‌تر از این ظرفیت ملی اندیشیده شود.در سالی که با عنوان « اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» از سوی رهبر معظم انقلاب نامگذاری شده می‌توان از برکت‌های سرازیر شدن سیل عاشقان امامان معصوم(ع) به این سرزمین با هدف رونق اقتصادی منطقه استفاده کرد.
در سال گذشته ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار زائر ایرانی و خارجی از مرز مهران تردد کردند که در مقایسه با سال پیش از آن ۳۵ درصد افزایش داشته است.با بررسی این آمار و توجه زائران به این مرز، می‌توان دریافت که پایانه مرزی مهران فرصتی بزرگ برای اشتغال، کارآفرینی و رونق اقتصادی استان ایلام است که باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های تجاری، گردشگری مذهبی و صادرات کالا و خدمات از وجود این مرز مشترک بیشترین استفاده را برد. پایانه مرزی مهران دارای ۱۸ منطقه ورود و خروج است که ظرفیت جابه جایی و پذیرش روزانه ۲۰ هزار مسافر و زائر را دارد.
ارزش اقتصادی مجموع صادرات سالانه کالا از این پایانه به یک میلیارد دلار می‌رسد. این مکان که در زمینی به گستره ۴۲ هکتار ساخته شده و دارای توقفگاه اتوبوس وخودروهای سواری، تجهیزات رایانه‌ای، سامانه‌های سرمایشی و گرمایشی و فضای سبز است در روزها و مناسبت‌های مختلف سال از زائران به خوبی پذیرایی کرده است.
پایانه مرزی مهران در ۱۰۰ کیلومتری جنوب باختری شهر ایلام قرار دارد. روزانه بطور میانگین ۵ هزار مسافر و گردشگر مذهبی به شهرهای مقدس ۲ کشور تردد می‌کنند که از این حیث پر رفت و آمدترین پایانه مرزی کشور به شمار می‌رود همچنین روزانه محموله‌های ۷۰۰ کامیون برای صادرات به عراق وارد پایانه تجاری مرز مهران می‌شود.
- در مجموع در دولت تدبیر و امید چه طرح‌هایی برای خروج ایلام از محرومیت دارید، علاوه بر این برای رفع معضل بیکاری و رشد و توسعه صنعتی استان برنامه‌های شما چیست؟
۵ محور اصلی توسعه استان ایلام مرز بین‌المللی مهران، نفت و گاز، آب و خاک،کشاورزی و گردشگری است. مسئولان این استان در این ۵ محور برنامه‌های خود را به دولت اعلام می‌کنند و برای اجرایی کردن آن‌ها برنامه‌های مدونی ترسیم می‌شود. در یک نگاه توسعه‌ای، می‌توان گفت که اغلب طرح‌های اجرا شده صنعتی یا عمرانی در این استان، مربوط به دولت‌های سازندگی و اصلاحات بوده است.
در دوره دولت قبل نیز فقط اتمام طرح‌های شروع شده در آن دولت‌ها پیگیری شد و تقریباً طرح جدیدی شروع نشد. دولت با نگاه کارشناسی و با تدبیر به خواسته‌های مردم می‌نگرد و مطالبات آن‌ها پس از بررسی‌های کارشناسی و دقیق به مرحله اجرا در خواهد آمد و در این خصوص مردم نباید هیچ گونه نگرانی داشته باشند.در سفرهای استانی دوره گذشته، اختصاص ۵ هزار میلیارد تومان برای توسعه این استان وعده داده شده بود که از این میان فقط ۲ هزار میلیارد آن محقق شد که آن نیز صرف توسعه طرح‌هایی شد که کار اجرای آن‌ها از دولت‌های گذشته شروع شده بود.
استان ایلام ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق دارد و با ۳ استان این کشور هم مرز است. این امر نشان دهنده ظرفیت این استان در حوزه تجارت خارجی بویژه با این همسایه مرزی است. اکنون مرز مهران در این استان فعال است که با تدابیر دولت یازدهم، نه تنها شاهد توسعه فعالیت‌های این منطقه خواهیم بود، بلکه گذرگاه‌ها و بازارهای مرزی دیگری نیز در شهرهای دیگر استان ایلام راه‌اندازی خواهد شد. بیکاری و نبود راه‌های ارتباطی مناسب ۲ مشکل اصلی در این استان است که با جذب و دعوت از سرمایه‌گذاران می‌توان هم حجم اشتغالزایی را بالا برد و هم اعتبارات لازم برای اجرای طرح‌های عمرانی در این استان تأمین می‌شود.
به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب، نبود راه‌های ارتباطی استاندارد و توجه نشدن به بخش خصوصی، بیکاری در این دیار مرزی بالا است که با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان برای اشتغالزایی جوانان چاره اندیشی کرد.همچنین استان ایلام به واسطه دوری از مرکز، کوهستانی بودن راه‌های ارتباطی و کم بودن جمعیت آن از جاده‌های استاندارد برخوردار نبوده که باید با تلاش و کوشش زمینه رشد و توسعه همه جانبه این دیار مرزی فراهم شود.
با وجود مشکلات زیاد در بحث اعتبارات و تخصیص‌ها، مهمترین برنامه ما استفاده از شرکت‌ها وسرمایه‌گذاران بخش‌های دولتی و خصوصی است که می‌توان مشکلات اصلی این استان را در بحث اشتغالزایی و تولید برطرف کرد. با همکاری و همفکری اصحاب رسانه این استان بویژه روزنامه‌های سراسری باید قابلیت‌ها، زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های این استان معرفی شود. نمایان ساختن ظرفیت‌ها، زیرساخت‌ها و امکانات موجود در این استان می‌تواند در جذب سرمایه‌گذاران به این منطقه تأثیر‌گذار باشد.
- از آنجایی که استان ایلام دارای طبیعت بکر و خدادادی است، اما دامپروری و کشاورزی در بیشتر مناطق این استان به شیوه سنتی است، چه برنامه‌ای برای تبدیل آن‌ها به مراکز صنعتی انجام شده است؟
حوزه کشاورزی استان ایلام از نقاط قوت این استان است. در این حوزه نیز با اجرای طرح‌های دولت یازدهم، بخش وسیعی از اراضی کشاورزی این استان، از دیم به آبی تبدیل خواهد شد که به نوبه خود، یک گام بلند برای توسعه ایلام محسوب می‌شود. در این استان کشاورزی، دامپروری، باغداری، صیفی جات، گردشگری،آب و خاک مناسب، مرزی بودن و غیره وجود دارد و فرصتی است که بتوان با استفاده از این‌ها بیکاری در این دیار مرزی ریشه کن شود.
همچنین راه‌های اشتغال روستائیان و مهاجرت نکردن آنان بررسی می‌شود تا در روستاها و مناطق محروم به گونه‌ای عمل شود که جذابیت لازم برای حضور روستائیان در این مناطق ایجاد شود. علاوه بر آن از مهاجرت روستائیان جلوگیری می‌شود و دیگران نیز تمایل برای حضور در روستاها را پیدا می‌کنند. همه کمبودها و مشکلات نظیر ریزگردها، مهاجرت، بیکاری و خشکیدگی درختان را به ریاست جمهوری و هیأت دولت اعلام کرده‌ایم و امیدواریم که کلید تدبیر دولت مشکلات عروس زاگرس را بزداید.
- آیا برنامه‌ای برای مقابله با ریزگردها دارید؟
اکنون از مشکلات اساسی این استان، مسأله ریزگردهاست که هم برای مردم و هم محیط زیست طبیعی این منطقه مشکل‌هایی را ایجاد کرده است. رئیس جمهوری نیز با توجه به این مشکل‌ها، از تلاش‌های دولت برای مهار این بحران خبر داده است. یکی دیگر از معضل‌های این استان در سال‌های اخیر، بحران درجنگل‌های بلوط بوده که بخشی ازاین بحران، ناشی از ریزگردهاست و بخش دیگر به خشکسالی مربوط می‌شود. امیدواریم به دنبال بازدید رئیس جمهوری از این جنگل‌ها و تأکیدی که ایشان برای حل این معضلات داشتند، شاهد نجات جنگل‌های بلوط باشیم.
- برای تحقق اقتصاد مقاومتی در منطقه، چه برنامه‌هایی طراحی شده است؟
جهاد اقتصادی همراه با مشارکت مردمی محور اصلی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی پس از پیروزی خود به دنبال اثبات نظریه‌ای نوین در اداره کشور و حکومت‌داری بود و در زمینه‌های مختلف از جمله سیاست، اقتصاد و اجتماع دارای گفتمان‌های نوینی براساس دین مبین اسلام بوده است.
یکی از این آموزه‌ها و گفتمان‌ها در بحث اقتصاد است و در نظام اسلامی با توجه به فشارهای جهانی و هجمه‌هایی که علیه کشور اسلامی‌مان وارد می‌آید نسخه اقتصاد مقاومتی بهترین سیاستی است که در حوزه اقتصاد می‌توان به آن تکیه کرد و رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با ابلاغ سیاست‌های کلی نظام بحث اقتصاد مقاومتی و تکیه بر توانایی‌های درونی کشور را سرلوحه کار نظام قرار داد تا بر این اساس کشور به سمت پیشرفت و تعالی گام بردارد.
پس از ۳۵ سال از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، باید بتوانیم الگوی صحیحی از اقتصاد اسلامی و مقاومتی را تدوین کنیم. «اقتصاد مقاومتی» سیاستی است که در شرایط تحریم بتواند عامل رشد کشور باشد، اقتصاد مقاومتی در ماه‌های اخیر در کانون توجه‌ها قرار گرفته و تفاسیر مختلفی از آن توسط کارشناسان ارائه شده است.
مهمترین اصل در اقتصاد تأمین سرمایه‌های لازم برای تولید است که در این زمینه دولت با هدایت سرمایه‌ها به سمت ایجاد صنایع مولد و افزایش کیفیت و کمیت تولید همچنین مبارزه با فساد اقتصادی نسبت به افزایش تولید در کشور اقدام‌های لازم را صورت دهد.ایران اسلامی سرشار از استعدادهای معنوی و منابع غنی و نیز زیر ساخت‌های گسترده است و با برخورداری از نیروی انسانی کارآمد و متعهد و دارای عزم راسخ برای پیشرفت می‌تواند با پیگیری از الگوی اقتصاد مقاومتی بر مشکلات فائق آمده و زمینه را برای رشد و نقش‌آفرینی مؤثر مردم و فعالان اقتصادی در راستای تحقق حماسه اقتصادی فراهم آورد.
توجه به باورهای دینی و ارزش‌های اسلامی و ملی در الگوی اقتصاد مقاومتی اهمیت ویژه‌ای دارد و این موضوع باید به خوبی برای مردم تبیین شود. در کلام ائمه اطهار(ع) نیز آمده است که اگر حکومت بخواهد مردم را به توسعه اقتصادی یا همان اقتصاد مقاومتی دعوت کند باید آنچه برای عامه مردم مهم است انجام دهد یعنی زیرساخت‌هایی را فراهم کند که جامعه از آن نفع ببرد.احیای یک اقتصاد صحیح در گرو فراهم آوردن زمینه‌های تولید و رفع نیازهای جامعه از سوی دولت است و در این زمینه باید جهاد اقتصادی همراه با مشارکت مردمی محور اصلی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قرار گیرد.
یکی دیگر از اصلی‌ترین نیازهای اقتصاد مقاومتی تبیین مبانی نظری آن از طریق دانشگاه هاست.این مراجع علمی هستند که باید مبانی نظری اقتصاد مقاومتی را از درون متون اقتصاد اسلامی استخراج کرده و نسخه عملیاتی آن را در اختیار دولت و ملت قرار دهند تا با اجرای دقیق آن بتوانیم کشور را به سمت تعالی و پیشرفت سوق دهیم و جامعه را در سطح یک رفاه نسبی قرار دهیم.
سید مسلم یگانه، محمد کریم ویسی
ایران
